Về làng Chăm vui hội Katê

6 giờ trướcBài gốc

Trong di sản văn hóa Việt Nam, dấu ấn văn hóa Chăm thể hiện rõ nét ở nhiều khía cạnh như: Kiến trúc, phong tục tập quán, điêu khắc, lễ hội, nghệ thuật biểu diễn, nghề gốm, dệt vải... Trong đó, Lễ hội Katê là lễ hội dân gian đậm đà bản sắc, phác họa đời sống sinh hoạt cộng đồng - nơi hội tụ những giá trị tinh hoa văn hóa của đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh.

Rộn ràng chuẩn bị

Katê là lễ hội lớn nhất trong năm của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn để tưởng nhớ các vị thần, vị vua có nhiều công lao đóng góp, được đồng bào tôn kính, tưởng nhớ ông bà, tổ tiên và cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Năm nay, lễ hội sẽ được tổ chức trong 3 ngày, từ ngày 20 đến 23-10. Địa điểm tổ chức lễ hội tại 3 đền, tháp Chăm: Tháp Pô Klong Garai (phường Đô Vinh), tháp Pô Rômê và đền Pô Inư Nưgar (xã Phước Hữu).

Vui hội Katê ở làng Chăm Hữu Đức (xã Phước Hữu).

Trong đó, phần lễ sẽ diễn ra tại tháp với các phần như: Rước y trang lên tháp, lễ mở cửa tháp, lễ mộc dục (tắm tượng và mặc y phục), đại lễ. Không khí lễ được điểm tô bởi những bài thánh ca, những điệu múa dân gian hòa trong nền nhạc khi trầm, khi bổng của đàn Kanhi; rộn ràng, tươi vui với tiếng trống Gi-năng, Ba-ra-nưng... Sau ngày lễ chính, Lễ hội Katê tiếp tục diễn ra tại các làng, tộc họ và gia đình người Chăm Bàlamôn. Đây cũng là dịp để người Chăm xa xứ trở về quê sum họp với người thân, gia đình.

Nhằm tạo không khí vui tươi ở phần hội, tại các làng Chăm cũng tổ chức đa dạng các hoạt động văn hóa, văn nghệ, vui chơi cổ truyền mang tính gắn kết cộng đồng, như: Đội nước, đẩy gậy, múa cổ truyền, ngâm Ariya... thu hút sự tham gia của đông đảo người dân làng Chăm và du khách khắp nơi đến tham dự. Tất cả tạo nên một Lễ hội Katê rực rỡ sắc màu và đậm đà bản sắc văn hóa Chăm.

Là nơi diễn ra nhiều nghi lễ quan trọng trong Lễ hội Katê, đến nay, tháp Pô Klong Garai (phường Đô Vinh) đã tích cực hoàn tất công tác chuẩn bị. Ông Đổng Văn Nhường - Phó Trưởng ban Quản lý di tích Tháp Pô Klong Garai, cho biết: Hằng năm, vào dịp Lễ hội Katê, tháp Pô Klong Garai đón hàng chục nghìn du khách thập phương đến tham quan, tìm hiểu về văn hóa Chăm. Để đảm bảo công tác tổ chức lễ hội đúng quy định của pháp luật, phù hợp với truyền thống văn hóa dân tộc và phục vụ quảng bá du lịch địa phương, ngay trước lễ hội, Ban Quản lý khu di tích đã chủ động phối hợp với Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn triển khai, rà soát, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị. Theo đó, đơn vị tổ chức treo panô, băng rôn dọc tuyến đường dẫn vào cụm tháp Pô Klong Garai và Pô Rômê; tổ chức dọn dẹp, đảm bảo vệ sinh môi trường, cắt tỉa, chăm sóc cây xanh trong khuôn viên di tích. Cùng với đó, bố trí gian trưng bày, giới thiệu hiện vật, hình ảnh về lễ hội, sinh hoạt của đồng bào dân tộc Chăm, đặc biệt là hình ảnh về bảo vật quốc gia Tượng thờ Vua Pô Klong Garai. Nhằm tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho người dân, Ban Quản lý cũng phối hợp các đoàn nghệ thuật, làng nghề gốm Bàu Trúc, dệt thổ cẩm Mỹ Nghiệp... biểu diễn phục vụ du khách trong ngày lễ hội. Đồng thời, phối hợp với chính quyền, công an địa phương đảm bảo an ninh, trật tự trong suốt thời gian diễn ra lễ hội.

Cùng với tháp Pô Klong Garai, trước ngày lễ Katê, không khí tại khu vực tháp Pô Rômê, đền Pô Inư Nưgar (xã Phước Hữu) cũng rộn ràng không kém. Người dân đồng bào Chăm ở các xã: Phước Hữu, Ninh Phước tiến hành các nghi lễ dọn vệ sinh tháp, trang trí những dải lụa và chuẩn bị các vật phẩm dâng cúng như trầu, cau, rượu, bánh, trái... Các nghệ nhân làng nghề truyền thống cũng tham gia tạo ra những sản phẩm thủ công như đồ gốm, trang phục thổ cẩm để phục vụ cho nghi lễ và các hoạt động văn hóa trong dịp lễ. Không khí rộn ràng, sôi động nhưng không kém trang trọng tạo nên nét độc đáo của văn hóa đồng bào dân tộc Chăm.

Bảo tồn, phát huy giá trị di sản

Những năm qua, nhiều cơ chế, chính sách của Đảng, Nhà nước và tỉnh về đầu tư phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi nói chung và đồng bào Chăm trên địa bàn tỉnh nói riêng đã và đang phát huy hiệu quả tích cực, góp phần nâng cao đời sống đồng bào, diện mạo vùng quê ngày càng khởi sắc. Về công tác dân tộc, tôn giáo, cấp ủy và chính quyền các cấp ở Khánh Hòa luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để đồng bào thực hiện tín ngưỡng thờ tự, đúng với giá trị truyền thống của dân tộc.

Theo Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh, Lễ hội Katê đến nay vẫn được gìn giữ, bảo tồn khá nguyên vẹn từ thời gian, không gian, trình tự, cách thức, thành phần tham gia cúng lễ, trang phục của các chức sắc, phụ nữ, thanh niên, thiếu nữ Chăm, đối tượng thờ cúng, lễ vật dâng cúng cho đến nghi lễ thực hiện của các chức sắc tham gia hành lễ. Đây là kết quả của sự chung tay bảo tồn, giữ gìn và phát huy từ nhiều thành phần, cá nhân, tập thể, cộng đồng, trong đó có vai trò của các ngành chức năng tỉnh đã quan tâm thực hiện nhiều giải pháp bảo tồn, tôn vinh các giá trị vật thể và phi vật thể liên quan đến Lễ hội Katê nói riêng và văn hóa Chăm nói chung. Cụ thể, các sở, ngành, địa phương đã phối hợp xây dựng, lập và trình các hồ sơ khoa học đề nghị cơ quan chức năng xem xét, công nhận. Đơn cử, năm 2017, Lễ hội Katê của người Chăm tỉnh Ninh Thuận cũ được công nhận đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; tiếp đó, bia Phước Thiện và Tượng thờ Vua Pô Klong Garai được công nhận là 2 bảo vật quốc gia. Ngoài ra, tỉnh còn đầu tư đồng bộ về cơ sở hạ tầng, kết nối việc tổ chức Lễ hội Katê với các danh lam thắng cảnh để thu hút khách du lịch tới tham quan, tìm hiểu về giá trị của di sản, góp phần tạo nên những sản phẩm du lịch đặc biệt hấp dẫn.

Cả sư Đổng Bạ - Phó Chủ tịch Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh cho biết: Các chính sách hỗ trợ của Đảng và Nhà nước đã góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào Chăm. Hạ tầng được đầu tư, các chương trình hỗ trợ sản xuất, bảo tồn văn hóa được chú trọng, giúp bà con đồng bào Chăm không chỉ phát triển kinh tế mà còn gìn giữ, phát huy được giá trị văn hóa truyền thống. Nhờ vậy, không khí đón Lễ hội Katê năm nay thêm phần rộn ràng, vui tươi, thể hiện sự phấn khởi và lòng biết ơn của bà con đối với những chính sách thiết thực của Đảng và Nhà nước.

BÌNH AN

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/van-hoa/202510/ve-lang-cham-vui-hoi-kate-c93576b/