Về miền ký ức với những món đồ xưa

8 giờ trướcBài gốc

Du khách nước ngoài thích thú khi trải nghiệm với máy tuốt lúa.

Bảo tàng ký ức

Tuổi thơ của anh Luân từng gắn liền với mái nhà tranh, sân gạch, chum tương, bếp củi, tiếng chày giã gạo… Những ký ức bình dị ấy đã in sâu trong tâm trí thôi thúc anh đi tìm, sưu tầm và lưu giữ lại những giá trị tưởng chừng nhỏ bé nhưng đang dần bị lãng quên giữa nhịp sống hiện đại.

“Ban đầu, tôi chỉ muốn giữ lại vài món đồ kỷ niệm của ông bà để nhớ về tuổi thơ. Nhưng càng tìm hiểu, tôi càng thấy những đồ vật ấy chứa đựng cả một nền văn hóa lâu đời. Tôi quyết tâm sưu tầm nhiều hơn, không chỉ để thỏa niềm đam mê mà còn để gìn giữ những giá trị truyền thống” - anh Luân chia sẻ.

Để có được “gia tài” như hôm nay, anh đã phải dành nhiều năm rong ruổi khắp các vùng quê Bắc Bộ. Có khi để đổi lấy một chiếc nồi đồng cũ hay một chiếc đèn dầu han gỉ, anh phải thuyết phục chủ nhà cả ngày trời. Có món đồ mua được bằng tiền, có món lại là quà tặng của những người cùng đam mê, tất cả đều được anh nâng niu, trân trọng như những báu vật vô giá.

Bước chân vào không gian trưng bày của anh Luân, ai nấy đều có cảm giác như được trở về với miền ký ức xưa cũ. Căn nhà được anh bài trí công phu, tái hiện gần như nguyên vẹn hình ảnh ngôi nhà của người dân vùng Bắc Bộ những năm đầu thế kỷ XX.

Bộ bàn ghế gỗ tiện kiểu xưa được đặt ở gian giữa với bộ ấm chén men lam, bình vôi, điếu bát - những vật dụng quen thuộc trong đời sống người Việt. Kế bên là chiếc tủ được bài trí cùng những vật dụng cùng thời. Mỗi đồ vật đều được sắp đặt theo đúng công năng và không gian sử dụng khi xưa, khiến người xem có cảm giác như đang sống trong căn nhà của ông bà thuở trước.

Ấm nước sôi trên bếp củi - hình ảnh gợi nhớ không gian ấm cúng và mộc mạc của nếp sống xưa.

Nổi bật trong bộ sưu tập là hàng trăm nông cụ truyền thống như quạt hòm, cối xay thóc, máy tuốt lúa, cối giã gạo, liềm, cày, bừa, thúng mủng… những vật dụng từng gắn bó mật thiết với đời sống lao động của người nông dân. Theo anh Luân, mỗi món đồ nông cụ đều mang trong mình giá trị lịch sử, phản ánh rõ nét đời sống cần cù, sáng tạo của người Việt qua từng thời kỳ.

Chỉ vào từng đồ vật anh Luân thuyết minh: Cái quạt hòm này đã hơn 70 năm tuổi, từng dùng để quạt thóc; chiếc máy tuốt lúa này, trước kia mỗi vụ mùa cả làng đều tập trung tuốt lúa bằng nó. Giờ nhìn lại, thấy cả một thời tuổi thơ ùa về.

Không chỉ sưu tầm, anh còn tìm hiểu tỉ mỉ nguồn gốc, niên đại, công năng của từng đồ vật. Với anh, mỗi món đồ là một “chứng nhân” của lịch sử, phản ánh văn hóa và lối sống của người dân Việt xưa. Trong gian bếp, anh vẫn giữ nguyên chiếc kiềng ba chân, ấm đun nước đen bóng, đôi đũa tre vót thủ công. Ở góc sân là bộ cối đá xay đậu nành, chày gỗ giã gạo, chiếc chum đựng nước mưa - tất cả được bảo quản cẩn thận để không bị hư hỏng theo thời gian.

Anh Luân bảo, điều quý nhất trong bộ sưu tập không nằm ở giá trị vật chất mà là giá trị tinh thần, đó là ký ức, là hoài niệm, là câu chuyện của những thế hệ đã đi qua. Anh mong con cháu sau này khi đến đây sẽ hiểu hơn về cuộc sống của cha ông, về truyền thống cần cù, giản dị mà sâu sắc của người Việt.

Lan tỏa văn hóa Việt

Từ khi bộ sưu tập hoàn thiện, căn nhà của anh Luân không chỉ là nơi lưu giữ ký ức mà còn trở thành điểm đến cho du khách gần xa. Nhiều đoàn du khách trong và ngoài nước đã tìm đến đây để tham quan, tìm hiểu và trải nghiệm.

Anh Luân thường tự mình hướng dẫn, giới thiệu về từng hiện vật, kể lại câu chuyện gắn liền với mỗi món đồ, giúp người xem cảm nhận sâu sắc hơn giá trị của quá khứ. Anh hào hứng: Người nước ngoài rất thích thú khi được trải nghiệm văn hóa Việt qua những vật dụng đời thường như thế này. Họ nói rằng ở đất nước họ, những món đồ tương tự hầu như không còn, nên khi đến đây, họ như được du hành ngược thời gian.

Không gian trưng bày hiện vật xưa tại nhà anh Luân mang đậm kiến trúc truyền thống.

Không gian trưng bày của anh vì thế không chỉ là nơi “sống trọn đam mê” mà còn góp phần lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống, giúp du khách hiểu và yêu hơn con người Việt Nam mộc mạc, chân thành.

Trong thời đại công nghệ phát triển nhanh chóng, khi nhiều giá trị vật chất và tinh thần truyền thống dần bị lãng quên, việc một người trẻ như anh Nguyễn Thành Luân dành tâm huyết để lưu giữ di vật của quá khứ là điều đáng quý.

Dù gặp không ít khó khăn, từ kinh phí, không gian lưu trữ đến việc bảo quản hiện vật - nhưng anh vẫn kiên trì với công việc ấy như lời tâm sự chân thành: Có lúc gia đình không hiểu, bảo sao lại đi sưu tầm đồ cũ. Nhưng với tôi, mỗi món đồ đều là một phần ký ức. Nếu không giữ, mai này sẽ chẳng còn ai nhớ đến nữa.

Anh đang ấp ủ dự định mở rộng không gian trưng bày, kết hợp với các hoạt động trải nghiệm như nấu cơm niêu, giã gạo, xay bột, đan lát… để du khách đến trải nghiệm, đặc biệt là thanh thiếu nhi, có thể trực tiếp tham gia và cảm nhận trọn vẹn không khí làng quê xưa.

Không gian đồ xưa của anh Nguyễn Thành Luân không chỉ là bộ sưu tập hiện vật, mà còn là một lát cắt của ký ức - nơi người xem có thể tìm thấy vẻ đẹp mộc mạc, dung dị mà sâu lắng của đời sống nông thôn Bắc Bộ. Giữa nhịp sống hiện đại, ngôi nhà nhỏ ở Linh Sơn vẫn lặng lẽ giữ “hồn xưa”, như một nốt trầm trong bản hòa ca sôi động.

Thu Hương

Nguồn Thái Nguyên : https://baothainguyen.vn/van-hoa/202511/ve-mien-ky-uc-voi-nhung-mon-do-xua-d6952be/