Về thăm huyền thoại trong lòng đất thép

5 giờ trướcBài gốc

Du khách tham quan địa đạo Vịnh Mốc

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, huyện Vĩnh Linh có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng. Đây là nơi tập trung quân, kho tàng, đạn dược của miền Bắc chi viện cho miền Nam; nơi dừng chân của các đơn vị chủ lực trước khi vượt sông Bến Hải sang bờ Nam chiến đấu; là chỗ dựa tinh thần về khát vọng hòa bình, độc lập dân tộc và thống nhất Tổ quốc của đồng bào miền Nam. Vì thế, khi phát động cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ra miền Bắc, Vĩnh Linh trở thành trọng điểm đánh phá của đế quốc Mỹ. Từ năm 1964 -1972, mảnh đất chưa đầy 820 km2 này đã phải hứng chịu sức công phá của hơn nửa triệu tấn bom đạn các loại dội xuống. Tính bình quân mỗi người dân Vĩnh Linh phải hứng chịu khoảng 7 tấn bom đạn các loại. Với tinh thần “Một tấc không đi, một ly không rời, mỗi làng là một pháo đài chiến đấu”, “Tất cả vì miền Nam ruột thịt”, “Tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược” quân và dân Vĩnh Linh đã âm thầm chuyển cuộc sống từ mặt đất xuống lòng đất. Trong rất nhiều căn cứ cách mạng trên “đất lửa” Quảng Trị thì hệ thống làng hầm địa đạo Vịnh Mốc là công trình tiêu biểu nhất cho ý chí quật cường, không chịu lùi bước trước kẻ thù xâm lược của cha ông.

Du khách tham quan bên trong địa đạo Vịnh Mốc

Địa đạo Vịnh Mốc được đào từ năm 1965 đến 1967 trong lòng một quả đồi đất đỏ bazan chạy sát mép biển. Điều đặc biệt, người chỉ huy xây dựng công trình địa đạo Vịnh Mốc là Đồn trưởng Đồn Công an vũ trang nhân dân 140 Lê Xuân Vi. Lúc bấy giờ học vấn của ông Vi chỉ vừa hết tiểu học và dụng cụ hiện đại nhất trong tay ông là chiếc la bàn cũ. Toàn bộ hệ thống đường hầm cấu trúc hình vòm có kích thước 0.9m x 1.75m, dài 2.034m, bao gồm nhiều nhánh thông với nhau qua trục chính dài 870m. Địa đạo có 13 cửa ra vào, trong đó có 6 cửa được thông lên đồi, 7 cửa thông ra hướng biển và 3 giếng thông hơi. Các cửa hầm có cột gỗ để chống sập và sụt lở, được ngụy trang kín đáo, chếch theo hướng gió, bảo đảm thông thoáng. Mặt bằng của đường hầm địa đạo Vịnh Mốc được đào cao hơn 5m so với mực nước biển, nghiêng từ 8 – 120 độ từ Nam về Bắc, từ Tây sang Đông để nước dễ thoát, không bị đọng lại trong địa đạo, mọi sinh hoạt vẫn diễn ra được bình thường kể cả vào mùa mưa.

Một cửa vào của địa đạo Vịnh Mốc

Công trình được xây dựng để người dân sinh sống và tránh bom đạn nên dù ẩn sâu dưới lòng đất nhưng đầy đủ các bộ phận: Giếng nước, kho gạo, bếp Hoàng Cầm, trạm gác, trạm đặt máy điện thoại, phòng phẫu thuật, nhà hộ sinh, có hội trường dùng làm nơi hội họp, biểu diễn văn nghệ với sức chứa lên đến hơn 50 người… Dọc hai bên đường hầm được khoét lõm sâu thành từng ô nhỏ sâu 1,8m, rộng 0,8m, là những phòng dành cho hộ gia đình từ 3-4 người sinh hoạt. Hệ thống địa đạo như những pháo đài vững chãi với 3 tầng thông nhau. Tầng 1 sâu dưới mặt đất từ 12m là nơi đóng trụ sở của Đảng ủy, UBND và Bộ Chỉ huy quân sự. Tầng 2 cách mặt đất từ 15m là nơi sinh sống của dân làng. Tầng 3 sâu hơn 23m, dùng làm kho chứa lương thực, vũ khí để tiếp tế cho đảo Cồn Cỏ cũng như phục vụ chiến đấu. Trong địa đạo, mọi chi tiết đều được phân bố chính xác và khoa học như: Suốt chiều dài đường hầm đều bố trí nhiều chỗ được đào lõm vào để làm đường tránh cho việc đi lại, vận chuyển vũ khí, lương thực. Gần các miệng hầm có đường hầm trượt, người dân ngồi ngay ở miệng hầm trượt nhanh xuống tầng sâu 23m để tránh bom khoan, loại bom có thể khoan xuống độ sâu 20m mới phát nổ. Công trình kiến trúc tuyệt tác này được xây dựng bởi đôi bàn tay của người dân với những dụng cụ thô sơ, tự tạo trong gần 20 tháng.

Các bức tượng tái hiện lại cuộc sống thường ngày bên trong địa đạo Vịnh Mốc những năm tháng chiến tranh

Trải qua hơn 2 nghìn ngày đêm, không một người dân nào sống trong lòng địa đạo Vịnh Mốc bị thương và đã có 17 em bé chào đời. Lúc cao điểm, sức chứa của địa đạo Vịnh Mốc khoảng 600 người. Ban ngày, người dân hoàn toàn sống dưới lòng đất, ban đêm khi yên bom đạn họ mới lên mặt đất trồng trọt, chăn nuôi, đánh bắt hải sản. Suốt 6 năm dài, người dân hoàn toàn sống trong bóng tối, ba mẹ phải ngủ ngồi nhường chỗ cho các con nằm. Chỉ khi cần thiết như hội họp, cấp cứu bệnh nhân, chăm sóc trẻ sơ sinh... mới thắp đèn. Trong khoảng thời gian này, quân và dân Vịnh Mốc không chỉ dùng địa đạo làm nơi trú ẩn, tránh bom, mà còn tổ chức đánh địch ngay trên quê hương, cứu chữa cho thương, bệnh binh. Đặc biệt, hàng trăm chuyến thuyền cảm tử từ Vịnh Mốc đã hướng ra biển, chi viện cho đảo Cồn Cỏ. Đến tham quan địa đạo Vịnh Mốc, anh Nguyễn Minh Trí ở huyện Đông Hưng (Thái Bình) xúc động chia sẻ: Nếu không trực tiếp đến tham quan, tìm hiểu và được nghe giới thiệu, chắc chẳng ai có thể hình dung được chỉ với những cây cuốc, cây xẻng, những công cụ vô cùng thô sơ mà ông cha ta có thể tạo nên được một công trình kỳ vỹ như vậy. Tôi vô cùng khâm phục ý chí kiên cường, bản lĩnh, trí tuệ của quân và dân Quảng Trị góp phần làm nên chiến thắng lịch sử của cả nước.

Du khách tham quan những hình ảnh, hiện vật tại Bảo tàng Vịnh Mốc

Hơn cả một công trình quân sự, địa đạo Vịnh Mốc là biểu tượng cho tinh thần bền bỉ, sáng tạo và lòng yêu nước nồng nàn của con người Việt Nam trước thử thách của chiến tranh. Năm 2014, địa đạo Vịnh Mốc được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Đây là “địa chỉ đỏ” không thể thiếu trong hành trình về nguồn của du khách khi đến với mảnh đất Quảng Trị.

Lê Hiếu

Nguồn Hưng Yên : http://baohungyen.vn/ve-tham-huyen-thoai-trong-long-dat-thep-3180939.html