Về xứ Thanh đến thăm chùa Thiên Khánh, làng Cao Lũng

2 giờ trướcBài gốc

Chùa Cao Lũng (Thiên Khánh tự), xã Hoạt Giang, tỉnh Thanh Hóa trong quá trình khôi phục

Người trong làng truyền lại rằng: Chùa Cao Lũng (gọi theo tên làng), còn có tên chữ là Thiên Khánh tự, tọa lạc ngay đầu làng, ngoảnh mặt hướng Tây Nam. Phía trước chùa là dòng sông Hoạt quanh năm nước chảy hiền hòa, phía Bắc là làng Cao Lũng, phía Đông có cánh đồng lúa “thẳng cánh cò bay”, xa hơn là dãy Hoành Sơn với nhiều ngọn núi cao thấp chập chùng. Dãy núi án ngữ trước làng phủ xanh cây cối, thảm thực vật, xen lẫn các loại cây lương thực, hoa màu do người dân cần cù chăm bón…

Trên Quốc lộ 1A và tuyến đường sắt Bắc – Nam, từ phía Bắc đi vào, qua cầu Cừ, xã Hoạt Giang, du khách rẽ trái khoảng nửa cây số là đến chùa Thiên Khánh. Không gian chùa phóng khoáng, bằng phẳng, là nơi tăng ni, tín đồ tu hành Phật pháp. Đất ruộng quanh chùa dùng để cấy lúa, trồng rau màu phục vụ đời sống tăng ni. Ngoài ra, còn trồng các loại cây thuốc Nam để chữa bệnh cho người ốm đau trong làng. Ở các vị trí khác trong làng còn có phủ thờ thánh, đền thờ các vị thần linh, đình thờ Thành hoàng làng... là nơi dân làng sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng, tâm linh.

Chưa ai biết chính xác chùa được xây dựng vào thời kỳ nào. Tuy nhiên, dựa vào tư liệu ít ỏi truyền lại, chùa được xây dựng theo kiểu chữ Đinh (J), gồm 3 gian tiền đường, kết cấu bởi 4 vì kèo gỗ (theo kiểu truyền thống của người Việt), rui, mè, đòn tay làm bằng gỗ và luồng; mái lợp ngói mũi liệt phía trong. Hậu cung (còn gọi là Thượng điện) làm theo kiểu cuốn vòm, trên mái lợp ngói mũi.

Chân tảng kê cột bằng đá còn sót lại tại chùa Cao Lũng

Cách bài trí thờ tự: Từ hậu cung ra ngoài, bên trên đặt các pho tượng Phật thành 3 lớp, theo thứ tự từ cao xuống thấp. Lớp bàn thờ cao nhất, ở vị trí trên cùng là 3 pho tượng Tam thế; lớp thứ hai là tượng Phật A Di Đà Tam tôn – bên trái là tượng Phật Quan Thế Âm, bên phải là tượng Phật Đại Thế Chí; lớp thứ ba là tượng Cửu long (Đức Phật Thích Ca lúc sơ sinh), bên trái tượng Cửu long là tượng Đế Thích, bên phải là tượng Phạm Vương. Gian giữa của tiền đường bài trí một ban thờ Ngũ vị tiên ông. Hai bên thờ 2 pho tượng Hộ pháp dáng cao, uy nghi, vẻ mặt trang nghiêm…

Tuy nhiên, do thời gian bào mòn và chiến tranh, toàn bộ ngôi chùa hư hỏng nặng, nhiều pho tượng quý, đồ thờ cúng bị mất mát, thất lạc. Bà con trong làng chỉ sưu tầm được một số di vật còn sót lại đem trả về chùa như chân tảng kê cột, đá lăn giai…

Chùa Thiên Khánh đã trải qua 4 đời tăng ni trụ trì. Nhà sư Đàm Linh là trụ trì đầu tiên trong thời gian khá dài, rồi viên tịch tại chùa. Nhân dân làng Cao Lũng xây cất mộ phần ở nơi cao ráo, hương khói thường xuyên. Sau đó, đến nhà sư Bắc, rồi sư Viễn nối tiếp nhau trụ trì nhưng sau chuyển đi các chùa khác, không rõ tung tích. Người thứ tư là sư Thìn, trụ trì đến năm 1957 – 1958 thì trở về quê ở làng Vân Cô, xã Hà Lai (cũ), sống tới 97 tuổi, nay đã tạ thế.

Ngoài tu hành lễ Phật, các đời tăng ni còn trồng và chế biến cây dược liệu (thuốc Nam) chữa bệnh cứu người trong thời kỳ bệnh viện, trạm xá và thuốc Tây y chưa phát triển. Chùa Cao Lũng là cơ sở hoạt động Phật giáo của các tăng ni, tín đồ và nhân dân, nơi hàng ngày đến lễ Phật, tĩnh tâm, tu tập giáo lý chính pháp của Đức Phật Thích Ca, cùng nhau đoàn kết, sống “tốt đời, đẹp đạo”, chăm lo xây dựng cuộc sống mới trên quê hương.

Được sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền xã, sự ủng hộ của các ban ngành, đoàn thể huyện (cũ), đặc biệt là tín đồ Phật tử và nhân dân làng Cao Lũng, với tâm niệm “đất vua, chùa làng”, mọi người đã tự nguyện cử người đứng ra vận động “mỗi người một ly, một lai”, gom góp dựng lại ngôi chùa, sưu tầm di vật bị thất lạc, mua sắm đồ thờ tự... Chùa khôi phục còn đơn sơ, nhưng ngoài công việc làm ăn, hàng ngày có nhiều tín đồ Phật tử trong và ngoài địa phương tới chùa dâng hương, lễ Phật, tĩnh tâm, tụng chú, niệm Phật, cầu sức khỏe, bình an, làm ăn thuận lợi, may mắn… Ngôi chùa được “sống lại”, tín đồ và nhân dân đến lễ Phật ngày càng đông.

Đại đức Thích Đạt Ma Phổ Giác - Trụ trì chùa Cao Lũng

Gần đây, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Thanh Hóa phối hợp với chính quyền địa phương đã bổ nhiệm Đại đức Thích Đạt Ma Phổ Giác trụ trì chùa Thiên Khánh. Từ khi thầy về trụ trì, hoạt động dần đi vào ổn định, nề nếp; chấp hành Hiến chương của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, quy định của Nhà nước; giữ gìn an ninh trật tự… Mỗi năm, chùa thu hút hàng ngàn lượt tín đồ, nhân dân gần xa đến thắp hương, lễ Phật, đông nhất vào ngày rằm, mùng một, các ngày lễ trọng đại như Lễ Phật đản, Lễ Vu Lan báo hiếu, Tết Nguyên đán..., góp phần làm cho hoạt động tại chùa Thiên Khánh thêm phong phú, ý nghĩa.

Với sự quan tâm của Đảng, chính quyền địa phương, của Hội Phật giáo tỉnh, trực tiếp là sư thầy trụ trì – Đại đức Thích Đạt Ma Phổ Giác – cùng với lòng hảo tâm của tín đồ, các nhà hảo tâm, doanh nghiệp gần xa, chùa Thiên Khánh tiếp tục được nâng cấp, đảm bảo quy chuẩn về điều kiện, cơ sở vật chất, trở thành một “Chùa cảnh tinh tiến” ở xứ Thanh.

Nhà văn hóa - Khu thể thao thôn Cao Lũng được xây dựng

Đến với làng cổ Cao Lũng, thăm chùa Thiên Khánh cũng là dịp để du khách dành những khoảnh khắc thư thái, tĩnh tâm, thiền định nơi “cõi Phật”. Trong không gian mênh mang trời mây, sông nước, còn có thể “thả hồn” vãng cảnh, khám phá những giá trị của “nét quê cổ, hồn làng xưa” bên dòng Hoạt Giang hữu tình, thi vị. Điều đó giúp mỗi người bổ sung năng lượng tích cực sau những giờ lao động mệt nhọc để ngày hôm sau tiếp tục học tập, công tác, lao động tốt hơn.

Lê Như Cương

Nguồn VHPT : https://vanhoavaphattrien.vn/ve-xu-thanh-den-tham-chua-thien-khanh-lang-cao-lung-a30454.html