Vén bức màn bí ẩn về tên lửa đạn đạo Sapsan mà ông Zelensky vừa nhắc tên

9 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hồi đầu tuần tuyên bố rằng tên lửa đạn đạo Sapsan do nước này chế tạo đã bắt đầu tham gia chiến đấu trong cuộc xung đột đang diễn ra với Nga, song không nêu rõ mục tiêu và thời điểm tấn công, theo hãng thông tấn Ukraine Ukrinform.

Bất chấp bức màn bí ẩn do việc thiếu thông tin một cách “có chủ đích” từ phía Ukraine, đây được nhận định là một vũ khí mới có thể giúp Kiev thực hiện được nhiều mục tiêu trong cuộc xung đột quân sự với Nga.

Tên lửa đạn đạo đầu tiên của Ukraine: Sapsan hay Hrim-2?

Cuối tháng 8-2024, ông Zelensky tuyên bố “đã có một cuộc thử nghiệm thành công tên lửa đạn đạo đầu tiên của Ukraine” nhưng không nêu tên gọi cụ thể của dòng vũ khí mới và thời điểm diễn ra vụ thử vì ông “không thể chia sẻ chi tiết về tên lửa này”. Truyền thông thế giới xác định loại vũ khí được nhắc tới chính là tên lửa chiến dịch-chiến thuật Sapsan (được đặt theo tên một loại chim cắt lớn).

Các mảnh vỡ từ tên lửa mà phía Nga tuyên bố là tên lửa đạn đạo của Ukraine bị bắn hạ ở Crimea hôm 10-6-2023. Ảnh: THE WAR ZONE/X/Clash Report

Tuy nhiên, trước đó hơn 1 năm, giới chức Nga hồi tháng 5-2023 đã tuyên bố “đánh chặn 2 tên lửa đạn đạo được phóng từ hệ thống tên lửa chiến thuật Grom-2 của Ukraine” trên bán đảo Crimea. Theo tiếng Ukraine, loại tên lửa này là Hrim-2 (tạm dịch là “Sấm sét”-2). Phía Ukraine chưa bao giờ bình luận về thông tin trên của phía Nga.

Ngay trong năm 2022, truyền thông Ukraine đã đưa tin về một vụ tấn công nghi do tên lửa đạn đạo thực hiện nhằm vào một căn cứ của Nga tại Crimea. Kênh Kanal 24 (Ukraine) lưu ý rằng vào thời điểm đó, các đối tác phương Tây chưa chuyển giao cho Kiev tên lửa đạn đạo, nên loại vũ khí được sử dụng là sản phẩm nội địa của Ukraine.

Liên quan mối liên hệ giữa hai cái tên Sapsan và Hrim-2, Ukrinform cuối tháng 12-2022 đăng bài phân tích của cựu Phó Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Ukraine - Tướng Igor Romanenko, nhắc tới Hrim-2 là một loại vũ khí được phát triển “dựa trên Sapsan”.

Ông Romanenko tiết lộ rằng chương trình phát triển tên lửa đạn đạo Sapsan từng được Kiev vạch ra từ giữa thập niên 2000 và đã nhận được sự quan tâm của một khách hàng nước ngoài là Saudi Arabia hồi năm 2016. Tuy nhiên, quá trình đàm phán không suôn sẻ trong thời gian dài trước khi Ukraine quyết định nối lại chương trình Sapsan “dưới hình thức dự án Hrim-2”.

Giới chức đương nhiệm của Ukraine lúc đó không bình luận về thông tin từ ông Romanenko nhưng cộng đồng phân tích quân sự thế giới, kể cả tại Ukraine và Nga, đều coi Sapsan và Hrim-2 là cùng một loại vũ khí. Theo chuyên trang quân sự The War Zone (Mỹ), Sapsan được sản xuất cho quân đội Ukraine, còn Hrim-2 là tên của dự án tên lửa xuất khẩu.

Về cơ bản vẫn còn ít thông tin về chương trình tên lửa đạn đạo nội địa của Ukraine. Ngoại trừ tuyên bố của phía Nga hồi năm 2023 về Hrim-2, dường như chưa có bằng chứng xác nhận nào về mảnh vỡ tên lửa Sapsan sót lại sau các đợt tấn công có thể đã được tiến hành nhắm vào các mục tiêu của quân Nga,The War Zone lưu ý.

Có vẻ thực tế này phù hợp với ý định của Ukraine. Ông Zelensky hôm 9-12 nói rằng Kiev “không muốn đối phương biết hết tất cả mọi chi tiết”, mà muốn Moscow cứ tiếp tục đặt dấu hỏi về loại tên lửa nào đã được sử dụng.

Sapsan: Đòn “sấm sét” mới giúp Ukraine thay đổi cục diện chiến trường?

The War Zone cho rằng việc đưa tên lửa đạn đạo Sapsan vào thực chiến chắc chắn là quyết định hợp lý khi mà Ukraine vẫn đang nỗ lực đẩy mạnh sản xuất vũ khí trong nước, đặc biệt tập trung vào khả năng tấn công các mục tiêu sâu bên trong lãnh thổ Nga.

Tên lửa đạn đạo Sapsan/Hrim-2 trong một cuộc thử nghiệm năm 2018. Ảnh: Government of Ukraine/Mil.in.ua

Theo các thông tin từ Ukraine, tên lửa Sapsan hay Hrim-2 có ngoại hình giống tên lửa đạn đạo Iskander-M của Nga. Phiên bản Hrim-2 có tầm bắn ít nhất 280 km. Còn Sapsan có tầm bắn lên tới 500 km và có thể mang đầu đạn nặng khoảng 500 kg – hơn gấp đôi so với Hệ thống tên lửa chiến thuật lục quân (ATACMS) mà Mỹ chuyển giao cho Ukraine, theo Kanal 24.

Bình luận viên quân sự Denis Popovych của Kanal 24 tin rằng nếu tên lửa Sapsan bắn trúng các vị trí của quân Nga thì “hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn nhiều” so với việc dùng các loại vũ khí khác mà Ukraine hiện có, bởi vì “rất khó để đẩy lùi các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo”.

Ông Popovych kỳ vọng tên lửa Sapsan sẽ giúp Ukraine mở rộng khả năng tấn công các mục tiêu và có thể đâm sâu vào phía sau chiến tuyến của Nga, song lưu ý rằng năng lực này còn phụ thuộc vào tầm bắn thực tế của loại vũ khí mới.

The War Zone dự đoán rằng Ukraine có thể kết hợp tên lửa đạn đạo Sapsan với các loại tên lửa và máy bay không người lái (UAV) mà Kiev đang có, tạo thành các đòn tấn công phức tạp gây khó khăn cho đối phương.

Trên thực tế, Tổng thống Zelensky hôm 9-12 cũng lưu ý rằng Sapsan đã được sử dụng bên cạnh nhiều loại vũ khí đã được biết tới trước đó như các tên lửa hành trình Neptune, Neptune được cải tiến tăng tầm, Flamingo hay tên lửa lai UAV Palianytsia.

The War Zone nhấn mạnh rằng việc sản xuất và sử dụng tên lửa nội địa có nghĩa là Ukraine không phải phụ thuộc vào các đợt chuyển giao vũ khí từ các nước phương Tây và được cởi bỏ khỏi các hạn chế từ đối tác. Do đó, nếu có thể sản xuất tên lửa Sapsan với số lượng đáng kể và vũ khí hoạt động hiệu quả, Kiev có thể đạt được “kết quả rất đáng kể”.

Chuyên trang quân sự hàng đầu Nga topwar.ru hồi năm 2021 – khi chiến sự Nga-Ukraine chưa nổ ra – đã đánh giá rằng tên lửa Sapsan của Ukraine khi đã trong trạng thái sẵn sàng chiến đấu có thể “đặt ra mối đe dọa đáng kể đối với hệ thống [phòng không] S-300PM1 và S-400 sử dụng đạn dược tiêu chuẩn” của Nga tại các tỉnh biên giới như Rostov và Voronezh.

HOÀN ĐỨC

Nguồn PLO : https://plo.vn/ven-buc-man-bi-an-ve-ten-lua-dan-dao-sapsan-ma-ong-zelensky-vua-nhac-ten-post886221.html