Hai quan chức Venezuela, am hiểu những kế hoạch quân sự của chính phủ, ngày 17/10 tiết lộ với ABC News rằng nước này đã thiết lập khoảng 284 trận tuyến trên bộ và trên biển để đề phòng kịch bản xung đột nổ ra với Mỹ.
Theo hai quan chức cấp cao tại Caracas, kế hoạch này là một phần trong chiến lược “Phòng thủ Toàn quốc - Độc lập 200” do Tổng thống Nicolás Maduro khởi động, với mục tiêu bảo vệ chủ quyền quốc gia và ngăn chặn mọi âm mưu can thiệp từ bên ngoài.
Chính phủ cho biết lực lượng vũ trang và dân quân đang ở mức cảnh giác cao nhất. Khoảng 4,5 triệu thành viên dân quân được triển khai dọc bờ biển và các khu vực trọng yếu, cùng với quân đội chính quy và lực lượng cảnh sát, tạo thành mạng lưới phòng thủ được mô tả là “toàn diện và linh hoạt”.
Caracas khẳng định, mỗi đơn vị đã được huấn luyện để ứng phó với kịch bản xung đột cục bộ hoặc chiến dịch tấn công quy mô lớn.
Tổng thống Maduro cáo buộc Washington đang tìm cách gây sức ép quân sự và kinh tế, trong bối cảnh Mỹ tăng cường các hoạt động tuần tra ở vùng biển Caribe.
Ông cho rằng việc triển khai chiến hạm, máy bay ném bom và binh sĩ của Mỹ gần lãnh thổ Venezuela không chỉ là biện pháp chống buôn lậu ma túy như Washington tuyên bố, mà còn là hành động mang tính răn đe, đe dọa trực tiếp đến an ninh quốc gia Venezuela.
Theo giới quan sát khu vực, căng thẳng giữa hai nước bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân sâu xa. Mỹ từ lâu vẫn cáo buộc chính quyền ông Maduro liên quan đến mạng lưới buôn lậu ma túy và vi phạm nhân quyền, trong khi Venezuela khẳng định những cáo buộc đó là vô căn cứ, chỉ nhằm tạo cớ để can thiệp chính trị và chiếm đoạt tài nguyên thiên nhiên của nước này.
Sự đối đầu kéo dài hơn một thập kỷ khiến Caracas ngày càng tìm cách củng cố hệ thống phòng thủ trong nước và siết chặt quan hệ quân sự với các đối tác như Nga, Iran và Trung Quốc.
Việc thành lập 284 trận tuyến cho thấy Venezuela đang chuyển từ thế phòng thủ truyền thống sang mô hình “phòng thủ nhân dân toàn diện”, nơi lực lượng dân quân đóng vai trò nòng cốt.
Cấu trúc này giúp chính quyền có thể duy trì khả năng kháng chiến ngay cả khi bị tấn công bất ngờ hoặc bị phong tỏa.
Một số chuyên gia nhận định, việc huy động lực lượng lớn như vậy mang tính biểu tượng nhiều hơn thực chất, bởi năng lực trang bị và hậu cần của Venezuela còn hạn chế.
Tuy nhiên, nó vẫn là lời cảnh báo mạnh mẽ gửi tới Mỹ rằng bất kỳ hành động quân sự nào cũng sẽ vấp phải phản ứng quyết liệt.
Caracas đang tận dụng căng thẳng này để củng cố đoàn kết nội bộ, trong bối cảnh nền kinh tế vẫn khó khăn do lệnh trừng phạt.
Hình ảnh hàng triệu dân quân luyện tập, cùng các tuyên bố mạnh mẽ của Tổng thống Maduro, được truyền thông quốc gia phát đi liên tục nhằm khơi dậy tinh thần yêu nước và củng cố vị thế của chính phủ.
Về phía Mỹ, giới chức Lầu Năm Góc cho biết các hoạt động quân sự tại Caribe chỉ nhằm chống buôn lậu ma túy và không có kế hoạch tấn công Venezuela.
Tuy nhiên, Washington vẫn giữ lập trường cứng rắn, tiếp tục duy trì các biện pháp trừng phạt kinh tế và chính trị. Một số nhà phân tích cho rằng chiến dịch của Mỹ có thể nhằm kiểm soát tuyến hàng hải chiến lược và gây sức ép với các đồng minh của Venezuela trong khu vực.
Nếu kịch bản xung đột xảy ra, hậu quả sẽ không chỉ giới hạn trong phạm vi hai nước. Khu vực Nam Mỹ có thể rơi vào vòng xoáy bất ổn mới, kéo theo nguy cơ khủng hoảng nhân đạo và di cư.
Các nước láng giềng như Colombia, Brazil hay Guyana chắc chắn sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ bất kỳ hành động quân sự nào, trong khi các cường quốc ngoài khu vực có thể lợi dụng tình hình để mở rộng ảnh hưởng.
Giới phân tích nhận định, Venezuela đang thực hiện chiến lược “răn đe đối xứng” – dùng sức mạnh dân quân và phòng thủ phân tán để làm nản chí đối thủ.
Mục tiêu không phải là chiến thắng trong xung đột toàn diện, mà là khiến đối phương phải trả giá đắt nếu chọn con đường tấn công. Đây là cách tiếp cận tương tự mà nhiều quốc gia nhỏ áp dụng khi đối mặt với các cường quốc quân sự.
Việt Hùng
Theo ABC, CNN, AA