Những điều kỳ diệu
Hàng ngày, bà N.T.X (81 tuổi, trú tại Hoàn Kiếm, Hà Nội) túc tắc đi chợ, đứng bếp chuẩn bị cơm nước, dọn dẹp nhà cửa đỡ đần con cháu, điều mà cách đây 1 năm bà không dám mơ.
PGS. TS Nguyễn Mạnh Khánh phẫu thuật bằng kỹ thuật nội soi.
Theo chia sẻ của bà X, nhiều năm trước bà sống chung với chuỗi ngày 2 khớp gối đau nhức, thường xuyên phải đến bệnh viện hút dịch. Ban đầu còn nhúc nhắc, sau thì nằm luôn một chỗ. "Thời gian đó, tôi thật sự mang cảm giác cuộc sống bế tắc. Bác sĩ nói "nếu không thay khớp gối tôi hoàn toàn không thể đi lại", bà X cho hay.
Vượt qua nỗi lo ngại về tuổi tác, biến chứng phẫu thuật… bà X quyết tâm mổ. Và người thực hiện ca mổ nội soi cả hai khớp gối cho bà X chính là PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh (SN 1975), Phó giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, Trưởng khoa Phẫu thuật Chấn thương Chỉnh hình 1 cùng ê kíp.
"Kỳ diệu, chỉ ít ngày sau ca phẫu thuật tôi bắt đầu có thể đi trên đôi chân của mình mà không đau đớn", bà X chia sẻ.
Ở tuổi 106, cụ bà V.T.S (Tuyên Quang) vẫn có thể đi lại sinh hoạt hằng ngày. Ít ai biết, năm 2024, cụ S đã liên tiếp 2 lần phải mổ nội soi thay khớp háng tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức. Đây là trường hợp đặc biệt hiếm gặp vì rất ít người ở độ tuổi ngoài 100 có thể chịu được hai cuộc đại phẫu trong thời gian ngắn như vậy.
Chị Lã Ngọc Minh (cháu ngoại cụ S) chia sẻ: "Lần đầu tiên phát hiện bà ngã gẫy xương đùi phải, cả nhà vội đưa đến bệnh viện với hy vọng mong manh. Nhưng kỳ diệu là sau ca phẫu thuật, bà phục hồi nhanh chóng, đi lại bình thường".
Đáng tiếc, sau đó chừng 8 tháng, cụ S lại trượt chân ngã dẫn đến gẫy xương đùi bên trái. Lúc này gia đình lại cầu cứu tới bác sĩ Khánh. Cuộc phẫu thuật nội soi thứ 2 thay khớp háng trái tiếp tục thành công. "Ở độ tuổi ngoài trăm, lại vừa trải qua 1 ca phẫu thuật trước đó, gia đình đã đặt hết niềm tin vào y bác sĩ", chị Minh xúc động nói.
Chia sẻ với PV, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh cho biết: Hai ca phẫu thuật thay khớp háng liên tiếp là một hành trình không dễ dàng với người đã bước qua tuổi 100. Nhờ phối hợp chặt chẽ giữa ekip phẫu thuật cùng gây mê - hồi sức, dinh dưỡng và phục hồi chức năng, sau phẫu thuật sức khỏe cụ hồi phục tốt, đi lại nhẹ nhàng cùng khung trợ đỡ.
Tính từ năm 2002, bác sĩ Khánh cùng ê-kíp đã thực hiện hơn 30.000 ca phẫu thuật chấn thương chỉnh hình, gần 20.000 ca phẫu thuật thay khớp nhân tạo (bao gồm khớp háng, khớp gối, khớp vai, khớp khuỷu, khớp ngón tay…), đặc biệt trong đó có gần 5.000 ca thay khớp háng thành công cho người cao tuổi.
Hành trình định danh "kỹ thuật vàng"
Hơn 20 năm trước, khi chấn thương chỉnh hình là môn học nhiều sinh viên nội trú "né", thì chàng trai trẻ Mạnh Khánh lại nhìn thấy nhiều điều thú vị mà những chuyên ngành khác không có. Và anh đã trở thành 1 trong 2 người thi đỗ Bác sĩ Nội trú khóa đó.
PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh gặp lại bệnh nhân S, 106 tuổi khi về địa phương chuyển giao kỹ thuật nội soi.
Năm 2001, khi đang là bác sĩ nội trú tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, bác sĩ Khánh đã vượt qua các kỳ thi tuyển khắt khe để trở thành 1 trong 5 người ở khu vực miền Bắc và Bắc miền Trung sang Pháp học tập, làm việc. Bác sĩ Khánh đã chọn kỹ thuật nội soi khớp gối để làm luận văn thạc sĩ bằng tiếng Pháp, trở thành bác sĩ đầu tiên ở Việt Nam được đào tạo bài bản về lĩnh vực này.
Trong quá trình học tập tại Pháp, chứng kiến rất nhiều bệnh nhân lớn tuổi được can thiệp thành công bằng kỹ thuật nội soi để hàn gắn những tổn thương xương, khớp, bác sĩ Khánh thôi thúc đưa kỹ thuật này về nước.
Nhớ lại những ngày đầu thực hiện các ca mổ nội soi khớp gối, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh cho biết: Đó là thời điểm vô cùng khó khăn về mọi mặt. Đặc biệt, khi ấy việc mổ cho người cao tuổi (dưới 75) rất hiếm, ngoài tuổi 75 thì gần như không ai mổ bởi thiếu trang thiết bị, thiếu những đánh giá toàn trạng trước mổ…
Tuy nhiên, được sự ủng hộ của lãnh đạo bệnh viện, PGS. TS Nguyễn Mạnh Khánh khi đó đã tận dụng tối đa các trang thiết bị được viện trợ dù không đồng bộ để sử dụng cho kỹ thuật hoàn toàn mới này tại Việt Nam.
Vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, chàng bác sĩ nội trú ngày nào đã nhanh chóng khẳng định tay nghề của mình bằng chính những ca mổ thành công, với những vết mổ chỉ 4-5cm, thời gian mổ rút ngắn 10-15 phút/ca giúp người bệnh giảm đau đớn, chóng hồi phục và có thể tập vận động chỉ sau 1-2 ngày.
Đánh giá cao giá trị kỹ thuật nội soi thay khớp gối, khớp háng, bệnh viện từng bước đầu tư các thiết bị kỹ thuật hiện đại và từ năm 2010, kỹ thuật này được thực hiện thường quy tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức.
Có những ngày PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh miệt mài đứng trong phòng mổ thực hiện 15-16 ca hay những đợt mổ cấp cứu xuyên đêm khi bệnh nhân gãy cả hai tay, hai chân.
Dừng lại là tụt hậu
Làm chủ kỹ thuật nội soi khớp gối, khớp háng, mỗi năm, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh cùng đồng nghiệp trực tiếp mổ gần 2.000 ca. Không dừng lại, bác sĩ Khánh tiếp tục lan tỏa "kỹ thuật vàng" qua việc chuyển giao tới hàng trăm các bệnh viện tuyến dưới.
Những hành trình xa cả ngàn km cứ nối tiếp nhau đưa bác sĩ Khánh tới nhiều bệnh viện tuyến tỉnh, thậm chí tuyến huyện ở nhiều địa phương xa xôi như: Tuyên Quang, Lào Cai, Nghệ An, Hà Tĩnh...
"Những ngày tháng đi chuyển giao kỹ thuật cho các bệnh viện địa phương khó khăn bộn bề. Nhưng chỉ cần nghĩ đến việc nhiều người dân không phải đi xa điều trị là thấy sự nỗ lực của mình đã được đền đáp xứng đáng", bác sĩ Khánh chia sẻ.
Trong chuyên môn, PGS.TS Nguyễn Mạnh Khánh luôn quan niệm "ngủ trên vinh quang, dừng lại là tụt hậu". Vì vậy khi kỹ thuật nội soi khớp gối, khớp hàng trở thành thường quy ở nhiều cơ sở y tế, ông lại tiếp tục sang Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan... để học hỏi và tiếp thu các kỹ thuật mới.
Có nhiều năm vừa là đồng nghiệp vừa là học trò của PGS. TS Nguyễn Mạnh Khánh, bác sĩ Đỗ Vũ Anh, Khoa Phẫu thuật chi trên và y học thể thao chia sẻ: "Thầy là người quyết đoán, nhanh nhẹn và có chuyên môn sâu, luôn học hỏi cái mới. Khi quyết định thực hiện 1 kỹ thuật mới, thầy sẽ làm cho bằng được, không ngại khó khăn, vất vả. Chúng tôi đã học nhiều điều, từ kỹ thuật chuyên môn, đến cách ứng xử với người bệnh, cách làm nghiên cứu khoa học…".
Bác sĩ Đặng Văn Long, bác sĩ nội trú, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cũng cho biết: "Thầy thể hiện sự quan tâm đến từng bệnh nhân qua việc nắm rõ tình trạng bệnh, gia cảnh để nắm bắt tâm lý trong quá trình điều trị, hỗ trợ. Trong quá trình học, thầy luôn chỉ dẫn chúng tôi rằng mỗi bệnh nhân là một bài học lớn cần phải tìm hiểu kỹ".
Với những nỗ lực trong suốt hơn 20 năm qua, bác sĩ Nguyễn Mạnh Khánh đã được phong học hàm phó giáo sư vào năm 41 tuổi; được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Thầy thuốc ưu tú.
Nam Hải