Vì sao 80% vấn đề về nhân sự bắt nguồn từ lãnh đạo doanh nghiệp?

2 giờ trướcBài gốc

Nhưng sau nhiều năm huấn luyện và đồng hành với các doanh nghiệp, tôi nhận ra một sự thật không dễ chấp nhận: 80% vấn đề nhân sự thực ra bắt nguồn từ chính người lãnh đạo. Không phải vì lãnh đạo cố tình tạo rắc rối, mà vì cách họ tư duy, quản trị và giao tiếp đã vô tình “lập trình” cho đội ngũ những hành vi sai lệch.

Vấn đề đầu tiên nằm ở cách lãnh đạo định nghĩa vai trò của mình. Nhiều chủ doanh nghiệp vẫn mang tư duy “tôi là người giỏi nhất, còn họ chỉ là người làm thuê”. Với tư duy này, lãnh đạo xem việc đào tạo, hướng dẫn hay lắng nghe nhân viên là thứ “xa xỉ”, không cần thiết. Họ tập trung vào điều hành công việc, mà quên rằng công việc được thực hiện bởi con người. Khi nhân viên không được hiểu mục tiêu, không thấy mình có vai trò quan trọng, họ dễ rơi vào trạng thái làm việc cầm chừng. Và khi hiệu suất giảm, lãnh đạo lại càng siết chặt kiểm soát, tạo thành một vòng luẩn quẩn: càng kiểm soát thì càng mất động lực và càng sai sót. Gốc rễ của vấn đề không nằm ở năng lực nhân viên, mà ở cách lãnh đạo nhìn con người.

Lãnh đạo không phải là người hoàn hảo, nhưng là người có đủ dũng khí để nhìn nhận rằng: “Nếu tôi thay đổi, cả tổ chức sẽ thay đổi theo”.

Một nguyên nhân khác là lãnh đạo thiếu năng lực giao tiếp huấn luyện (coaching communication). Trong nhiều doanh nghiệp nhỏ, người đứng đầu thường quen ra lệnh, chỉ đạo, phán xét, thay vì dẫn dắt và khai mở. Khi nhân viên sai, họ bị mắng; khi làm đúng, hiếm khi được ghi nhận. Dần dần, nhân viên không còn dám nói, không dám nghĩ, chỉ làm cho xong. Một tổ chức như vậy không thể phát triển, vì nó thiếu sự phản hồi hai chiều. Trong khi đó, ở các doanh nghiệp có văn hóa coaching, người lãnh đạo đặt câu hỏi để giúp nhân viên tự nhìn ra vấn đề, tự chịu trách nhiệm và trưởng thành hơn sau mỗi lần va vấp. Giao tiếp không chỉ là truyền đạt mệnh lệnh, mà là phương tiện để phát triển con người và đây là kỹ năng mà nhiều lãnh đạo SME chưa từng được huấn luyện bài bản.

Một yếu tố nữa khiến vấn đề nhân sự bắt nguồn từ lãnh đạo là thiếu hệ thống và quy trình rõ ràng. Khi doanh nghiệp vận hành theo cảm tính, mọi việc đều phụ thuộc vào “sếp nói gì thì làm nấy”, nhân viên khó có cơ sở để chủ động và tự tin. Sự mơ hồ trong cách giao việc, đo lường kết quả hay đánh giá năng lực khiến đội ngũ luôn trong trạng thái bất an. Khi có lỗi xảy ra, ai cũng cố tránh trách nhiệm. Lãnh đạo nghĩ nhân viên thiếu kỷ luật, nhưng thật ra họ chỉ đang phản ứng với một môi trường thiếu định hướng. Một tổ chức muốn nhân viên làm việc có trách nhiệm thì trước hết, người lãnh đạo phải xây dựng được hệ thống công việc minh bạch, đo được, và nhất quán.

Một nguyên nhân sâu hơn nữa là cách lãnh đạo đối diện với chính mình. Khi doanh nghiệp phát triển, vai trò của người lãnh đạo cần chuyển từ “người làm” sang “người dẫn dắt”. Nhưng không ít chủ doanh nghiệp lại bị mắc kẹt ở chỗ họ không tin rằng ai khác có thể làm tốt hơn mình. Họ ôm đồm, can thiệp vào mọi việc, và trở thành “nút thắt cổ chai” khiến đội ngũ không thể lớn. Khi nhân viên không được trao quyền, họ không có cơ hội thử, không có cơ hội sai và cũng không có cơ hội trưởng thành. Do đó, doanh nghiệp mãi chỉ có “người làm thuê” chứ không có “người kế thừa”.

Điều thú vị là, khi người lãnh đạo bắt đầu thay đổi bằng cách biết lắng nghe, biết huấn luyện, biết giao quyền và xây dựng hệ thống thì đội ngũ cũng thay đổi gần như ngay lập tức. Nhân viên trở nên chủ động hơn, cam kết hơn, và dám chịu trách nhiệm hơn. Vì con người vốn có tiềm năng, chỉ cần được đặt trong một môi trường đúng nơi mà người lãnh đạo đóng vai trò người khai mở, không phải người kiểm soát.

Nếu bạn đang gặp nhiều vấn đề về nhân sự, đừng vội thay người. Hãy bắt đầu bằng việc soi lại chính mình. Cách bạn lãnh đạo, cách bạn ra quyết định, cách bạn phản hồi nhân viên là tất cả đều đang tạo ra văn hóa vận hành của doanh nghiệp. Và văn hóa ấy sẽ nhân bản ra hàng chục, hàng trăm hành vi trong đội ngũ.

Lãnh đạo không phải là người hoàn hảo, nhưng là người có đủ dũng khí để nhìn nhận rằng: “Nếu tôi thay đổi, cả tổ chức sẽ thay đổi theo”. Khi người đứng đầu trưởng thành, doanh nghiệp cũng trưởng thành. Và khi lãnh đạo biết cách phát triển con người, thì vấn đề nhân sự không còn là nỗi lo, mà trở thành lợi thế cạnh tranh bền vững nhất của doanh nghiệp.

ThS. Trần Gia Thông

Nguồn TBNH : https://thoibaonganhang.vn/vi-sao-80-van-de-ve-nhan-su-bat-nguon-tu-lanh-dao-doanh-nghiep-174592.html