Bạn thường xuyên rơi vào trạng thái uể oải, mệt mỏi dù đã ngủ đủ giấc và ăn uống đều đặn? Bài viết sẽ chỉ ra nguyên nhân của tình trạng này. Ảnh: Getty Images
Trong nhịp sống hiện đại, cảm giác kiệt sức, uể oải gần như đã trở thành trạng thái quen thuộc. Các bác sĩ thậm chí còn gọi tình trạng này bằng một thuật ngữ riêng: TATT (tired all the time – lúc nào cũng mệt mỏi).
Không ít người nghĩ ngay nguyên nhân của tình trạng này là do thiếu ngủ, căng thẳng hay áp lực công việc. Tuy nhiên, các chuyên gia dinh dưỡng cảnh báo: thiếu vi chất dinh dưỡng mới là một trong những nguyên nhân âm thầm nhưng đáng lo ngại.
Vi chất – “nhà máy năng lượng tí hon” của cơ thể
Dinh dưỡng được chia thành hai nhóm chính: đa chất (protein, tinh bột, chất béo) – cung cấp năng lượng, và vi chất (vitamin, khoáng chất) – tuy cần với lượng rất nhỏ nhưng giữ vai trò then chốt trong mọi hoạt động của cơ thể. Nếu ví canxi là “gạch” để xây nên cấu trúc xương, thì vitamin D chính là “vữa” giúp gắn kết, hỗ trợ hấp thu.
Theo chuyên gia dinh dưỡng Sophie Medlin (City Dietitians, Anh), “thiếu vi chất không chỉ khiến cơ thể uể oải, giảm khả năng tập trung, mà còn làm suy yếu hệ miễn dịch, tăng nguy cơ bệnh mạn tính, từ tim mạch đến tiểu đường và rối loạn giấc ngủ”.
Vitamin tổng hợp hàng ngày có thể là một công cụ hữu ích giúp bạn giải quyết tình trạng mệt mỏi. Ảnh: Telegraph
Một chế độ ăn đa dạng, cân đối có thể cung cấp đủ các vi chất. Nhưng với lối sống bận rộn, thói quen ăn uống thất thường hay việc kiêng khem theo trào lưu, nhiều người khó tránh khỏi tình trạng thiếu hụt.
Những vi chất quan trọng dễ bị bỏ qua
1. Vitamin D
• Vai trò: Giúp hấp thu canxi, cần cho xương, răng, cơ bắp; có liên quan đến bệnh tim mạch, tiểu đường type 2 và sức khỏe tinh thần.
• Dấu hiệu thiếu: Đau cơ, mệt mỏi, rụng tóc, dễ ốm.
• Nguồn bổ sung: Ánh nắng mặt trời, cá béo, trứng, thịt đỏ, ngũ cốc tăng cường. Người ít ra nắng, da sẫm màu hoặc thường xuyên che chắn cần chú ý bổ sung quanh năm.
2. Sắt và Đồng
• Vai trò: Sản xuất hồng cầu, vận chuyển oxy, duy trì hệ miễn dịch và sức khỏe não bộ.
• Dấu hiệu thiếu: thiếu sắt gây khó thở, mệt mỏi; thiếu đồng gây da nhợt nhạt, tóc bạc sớm, miễn dịch kém.
• Nguồn bổ sung: rau lá xanh đậm, thịt đỏ, trứng, hạt, nấm, ngũ cốc tăng cường.
Các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều vitamin và chất chống oxy hóa. Ảnh: iStock
3. Magiê
• Vai trò: Tham gia hơn 300 quá trình trong cơ thể, từ sản xuất năng lượng đến điều hòa huyết áp, nhịp tim.
• Dấu hiệu thiếu: Chuột rút, thay đổi tâm trạng, mất ngủ.
• Nguồn bổ sung: Đậu nành, hạt, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu.
4. Selen
• Vai trò: Chất chống oxy hóa mạnh, bảo vệ tế bào, có liên quan đến tim mạch, Alzheimer và ung thư.
• Dấu hiệu thiếu: Yếu cơ, “sương mù não”, miễn dịch kém.
• Nguồn bổ sung: Hạt Brazil, cá ngừ vây vàng.
Thêm hạt Brazil vào chế độ ăn uống của bạn để tăng cường selen. Ảnh: iStock
5. Kẽm
• Vai trò: Hỗ trợ tiêu hóa, miễn dịch, làm lành da, có thể ngăn ngừa suy giảm nhận thức.
• Dấu hiệu thiếu: Vết thương lâu lành, rụng tóc, thay đổi vị giác.
• Nguồn bổ sung: Hàu, thịt đỏ, gà, hải sản, trứng, đậu, hạt.
6. Vitamin A & C
• Vai trò: Vitamin A tốt cho mắt, da, miễn dịch; vitamin C chống oxy hóa, tăng hấp thu sắt, cần cho sản xuất collagen.
• Dấu hiệu thiếu: Vitamin A thiếu gây quáng gà, khô da; vitamin C thiếu làm dễ cảm cúm, suy giảm miễn dịch.
• Nguồn bổ sung:
Vitamin A: gan, sữa, cá béo, rau củ vàng đỏ (cà rốt, khoai lang, ớt chuông).
Vitamin C: cam, ớt chuông, khoai tây, xoài.
7. Canxi
• Vai trò: Xây dựng xương, răng, điều hòa nhịp tim, kết hợp cùng vitamin D để hấp thu hiệu quả.
• Dấu hiệu thiếu: Mệt mỏi, chuột rút, loãng xương, móng giòn.
• Nguồn bổ sung: Sữa và chế phẩm từ sữa, sữa hạt tăng cường, rau xanh, cá nhỏ ăn cả xương.
Làm thế nào để bổ sung vi chất hiệu quả?
Theo chuyên gia Emma Shafqat, cách tốt nhất vẫn là ăn uống đa dạng, cân bằng, bao gồm rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc, sữa hoặc thực phẩm thay thế, hạt và các loại đậu. Một số vi chất như vitamin D vào mùa đông hay sắt với phụ nữ có nguy cơ thiếu máu có thể cần bổ sung bằng viên uống, nhưng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước.
Các loại rau lá xanh như cải xoăn và bắp cải rất cần thiết để tăng lượng sắt và chất xơ cho cơ thể. Ảnh: Moment RF
Các chuyên gia cũng khuyến nghị, khi thường xuyên mệt mỏi không rõ nguyên nhân, tốt nhất bạn nên làm xét nghiệm máu để xác định tình trạng thiếu hụt.
Cơ thể con người giống như một cỗ máy, trong đó các vi chất dinh dưỡng chính là những “ốc vít nhỏ” nhưng không thể thiếu. Chỉ cần thiếu một mắt xích, cả hệ thống có thể vận hành chậm chạp, dẫn đến tình trạng mệt mỏi triền miên, suy giảm miễn dịch và gia tăng nguy cơ bệnh tật. Vì vậy, việc quan tâm đến chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng và giàu vi chất không chỉ giúp cải thiện năng lượng mỗi ngày, mà còn là chìa khóa bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Khi cơ thể liên tục phát đi tín hiệu cảnh báo như kiệt sức, đau nhức, mất ngủ hay suy giảm tập trung, đã đến lúc chúng ta cần lắng nghe, kiểm tra và bổ sung kịp thời những vi chất còn thiếu. Một chiến lược dinh dưỡng đúng đắn sẽ giúp chúng ta sống khỏe và tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc của cuộc sống hiện đại.
Hồng Nhung