Vì sao cần sửa đổi cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện?

4 giờ trướcBài gốc

Giá bán điện bình quân thấp hơn giá thành sản xuất trong 2 năm

Tập đoàn điện lực Việt Nam cho biết, trong cơ cấu giá thành điện hiện nay thì giá thành của khâu phát điện chiếm tỷ trọng tới 83%; Ở giai đoạn 2022-2023, giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện than, dầu, khí, tỷ giá ngoại tệ tăng cao đột biến do ảnh hưởng của sự kiện địa chính trị Nga- Ukraina và nhu cầu nhiên liệu của giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19. Trong khi đó, cũng trong giai đoạn này do ảnh hưởng của thời tiết và thủy văn, tỷ trọng sản lượng thủy điện giảm (thủy điện là nguồn điện giá rẻ), vì vậy phải thay thế vào đó là các nguồn điện có giá cao tăng lên.

Báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho thấy, năm 2022, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.032,26 đồng/kWh, trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.882,73 đồng/kWh. Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 149,53 đồng/kWh. Năm 2023, giá thành sản xuất kinh doanh điện là 2.088,90 đồng/kWh, trong khi giá bán điện thương phẩm bình quân thực hiện là 1.953,57 đồng/kWh. Như vậy giá bán điện thấp hơn giá thành điện là 135,33 đồng/kWh.

Sản lượng điện thương phẩm toàn hệ thống năm 2022 khoảng 268,4 tỷ kWh và năm 2023 khoảng 253,05 tỷ kWh. Như vậy, sơ bộ số tiền phải bù lỗ mỗi năm lần lượt là khoảng 40.133 tỷ đồng và 34.245 tỷ đồng.

Tuy nhiên, do bối cảnh dịch bệnh, giá điện đã được giữ nguyên từ năm 2019 dù chi phí sản xuất điện hàng năm đều tăng theo giá thành nhiên liệu đầu vào. Đến tháng 5/2023, giá bán lẻ điện mới được điều chỉnh tăng 3% và tiếp tục điều chỉnh tăng 4,5% vào tháng 11/2023. Theo EVN, trong giai đoạn 2022-2023 các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện còn khoảng 44.000 tỷ đồng. Điều này đã làm EVN chưa được bù đắp đủ chi phí đầu vào và ảnh hưởng tới việc bảo toàn và phát triển vốn đầu tư của nhà nước tại doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, trong thời gian tới EVN sẽ triển khai thực hiện các dự án quy mô lớn, quan trọng, cấp bách như dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, nhà máy điện khí LNG Quảng Trạch 2&3, nhà máy thủy điện tích năng Bác Ái, các dự án nhà máy thủy điện mở rộng, điện gió ngoài khơi…. Với kế hoạch đầu tư này, nhu cầu vốn đầu tư để thực hiện dự án trong thời gian tới là rất lớn.

Trong khi đó, theo điểm 2 Điều 52 Luật Điện lực năm 2024 “Giá bán lẻ điện được phản ánh và điều chỉnh kịp thời theo biến động thực tế của thông số đầu vào, bù đắp chi phí hợp lý, hợp lệ với lợi nhuận hợp lý để bảo toàn, phát triển vốn kinh doanh của doanh nghiệp phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng thời kỳ và cấp độ thị trường điện cạnh tranh”. Do đó, theo EVN cần sửa đổi, bổ sung Nghị định số 72/2025/NĐ-CP về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, để cho phép tính các khoản chi phí chưa được tính hoặc chưa được tính đầy đủ trong các lần điều chỉnh giá điện trước đây vào phương án giá điện trong các lần tiếp theo là cần thiết và phù hợp theo các quy định.

Cần phân bổ chi phí chưa được tính đủ vào giá điện

Hiện nay, việc thực hiện cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 72/NĐ-CP ngày 28/3/2025 của Chính phủ quy định về cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Tuy nhiên, theo Bộ Công Thương, qua thực tế triển khai thực hiện Nghị định, còn một số nội dung cần được xem xét, điều chỉnh để đảm bảo nguyên tắc toàn bộ các chi phí hợp lý, hợp lệ cần được đưa vào tính toán, điều chỉnh giá bán lẻ điện.

Do đó, Bộ Công Thương đề xuất sửa đổi Nghị định 72/2025/NĐ-CP, cụ thể là sửa đổi, bổ sung nội dung liên quan đến tổng các chi phí khác chưa được tính vào giá điện, là các khoản chi phí được phép tính nhưng chưa tính đầy đủ, phân bổ vào giá bán lẻ điện bình quân năm. Các khoản này bao gồm các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện; chênh lệch tỷ giá.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân theo hướng, EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân báo cáo Bộ Công Thương kiểm tra, rà soát và cho ý kiến (nếu giá giảm từ 1% trở lên hoặc tăng từ 2% tới 5% so với giá hiện hành).

Bộ Công Thương sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan xem xét kiểm tra các báo cáo, tính toán của EVN. Nếu phát hiện có sai sót trong kết quả tính toán giá điện theo quy định, Bộ Công Thương có trách nhiệm yêu cầu EVN dừng điều chỉnh hoặc điều chỉnh lại giá bán lẻ điện bình quân. Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương thực hiện Nghị định này với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về giá, quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; có ý kiến đối với đề xuất của EVN về phân bổ các khoản chi phí quy định.

Ngoài ra, dự thảo Nghị định bổ sung thêm trách nhiệm của EVN về tính chính xác, hợp lý, hợp lệ đối với các khoản chi phí phục vụ trực tiếp cho việc sản xuất, cung ứng điện chưa được tính toán, bù đắp đầy đủ trong giá bán lẻ điện bình quân khi đề xuất phân bổ.

Hoàng Tú

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/vi-sao-can-sua-doi-co-che-dieu-chinh-gia-ban-le-dien.html