Những năm gần đây, tuyến đường Lê Duẩn, TP Đà Nẵng thường ngập lụt khi có mưa lớn.
Đầu tư gần 10 nghìn tỷ đồng chống ngập
Theo đó, hệ thống cống hiện trạng khu vực đô thị TP Đà Nẵng (cũ) dài khoảng 1.800km và khoảng 30km kênh mương hở. Trong đó khoảng 40km tuyến cống được xây dựng trước năm 1994 được đậy tấm đan bê-tông cốt thép. Các tuyến cống được xây dựng sau này sử dụng các loại vật liệu có độ bền cao (bê-tông cốt thép) và có kích thước phù hợp. Hiện TP Đà Nẵng (cũ) có 16 tuyến kênh, cống thoát nước chính ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thoát nước tại khu vực trung tâm. Tuy nhiên, những năm qua, một số khu vực thường xảy ra ngập úng khi mưa lớn như các lưu vực cửa xả Ông Ích Khiêm, trạm bơm Thuận Phước, trạm bơm Đảo Xanh, cống đường Lê Thanh Nghị ra hồ Khuê Trung, đường Huỳnh Tấn Phát ra hồ Khuê Trung, đường Nguyễn Phước Thái ra kênh Phần Lăng, lưu vực tuyến cống liên các phường Xuân Hòa, tuyến cống thoát nước Thọ Quang - Biển Đông...
Còn tại khu vực trung tâm TP Tam Kỳ (cũ), hệ thống thoát nước chính chủ yếu theo hướng từ phía Tây sang Đông thông qua 4 trục thoát chính đổ ra sông Bàn Thạch, gồm các hồ Ngã Ba (4,71 ha), hồ Nguyễn Du (6,61 ha) và hồ Duy Tân (9,62 ha). Mỗi khi có mưa lớn, các khu vực xung quanh các hồ và khu vực dọc đường Hùng Vương đều bị ngập.
Cũng theo báo cáo trên, khu vực đô thị trung tâm TP Đà Nẵng (cũ) và trung tâm TP Tam Kỳ (cũ) đã, đang và sắp triển khai thi công tổng cộng 36 dự án thoát nước, chống ngập. Cụ thể, khu vực trung tâm TP Đà Nẵng (cũ) có 25 dự án với tổng mức đầu tư khoảng 2.846,3 tỷ đồng (1 dự án đã thi công hoàn thành, 6 dự án đang triển khai thi công, 8 dự án đang lập chủ trương đầu tư, 10 dự án đã phê duyệt chủ trương đầu tư, đang phê duyệt dự án, phê duyệt bản vẽ thi công). Khu vực trung tâm TP Tam Kỳ (cũ) có 11 dự án với tổng mức đầu tư khoảng 6.983 tỷ đồng (1 dự án đã thi công hoàn thành, 3 dự án chưa hoàn thành nhưng đã có công văn dừng thi công để nghiệm thu quyết toán hợp đồng, 5 dự án đang triển khai thi công, 1 dự án đang lập chủ trương đầu tư, 1 dự án đã phê duyệt chủ trương đầu tư, đang phê duyệt dự án, phê duyệt bản vẽ thi công).
Hệ thống thoát nước hiện tại của Đà Nẵng không đủ khả năng chống ngập khi có mưa lớn bất thường.
Vì sao vẫn ngập?
Hiện tại hệ thống các tuyến cống thoát nước chỉ đáp ứng yêu cầu chống ngập lụt khi có mưa ở mức dưới 50mm/giờ, còn nếu mưa lớn hơn mức này thì không thể đáp ứng được và xảy ra ngập lụt. Theo ban giám sát, ngoài những dự án chưa triển khai thì một trong những nguyên nhân dẫn đến ngập lụt là do hệ thống cống thoát nước trước đây đã xuống cấp và cả những hệ thống được xây dựng mới cũng chưa đáp ứng được khi có mưa lớn bất thường. Đơn cử, ở khu vực trung tâm TP Đà Nẵng (cũ), một số tuyến, cống khó đáp ứng khả năng chống ngập như lưu vực thoát nước Nguyễn Văn Linh, hồ Thạc Gián - Vĩnh Trung chỉ có thể đáp ứng tương ứng cường độ mưa < 40mm/giờ đầu tiên hoặc < 50mm/2 giờ. Khu vực đường Lê Duẩn (đoạn từ Ông Ích Khiêm đến Hoàng Hoa Thám), khả năng tương đương < 30mm/giờ đầu tiên hoặc < 40mm/2 giờ. Lưu vực cửa xả cống đường Lê Thanh Nghị ra hồ Khuê Trung ở mức < 40mm/giờ đầu tiên hoặc < 80mm/2 giờ. Lưu vực cửa xả đường Nguyễn Phước Thái ra kênh Phần Lăng là < 40mm/giờ đầu tiên hoặc < 60mm/2 giờ.
Tại khu vực trung tâm TP Tam Kỳ (cũ), nguyên nhân gây ngập là do kích thước của các tuyến cống chính là cống hộp (B 1,0 m) và cống tròn (D 0,8m) khẩu độ nhỏ, hố ga bồi lắng, và đặc biệt là mực nước sông Tam Kỳ, Bàn Thạch dâng cao hơn cao trình cửa xả, nước mưa khó tiêu thoát.
Theo các thành viên Ban Giám sát HĐND, về khách quan, các công trình thoát nước của cả hai địa phương được xây dựng từ năm 1995 thì gần như xuống cấp, những công trình đầu tư mới tập trung từ 2020 đến nay cũng chưa đáp ứng kịp với yêu cầu thoát nước, nhất là trong tình hình thời tiết cực đoan. Về nguyên nhân chủ quan là vấn đề đô thị hóa nhanh nhưng quy hoạch không theo kịp. Bên cạnh đó, các trạm bơm chống ngập cũng chưa phát huy được hiệu quả và công tác tuyên truyền vận động nhân dân, cơ quan liên quan về môi trường trong việc bảo vệ, tránh xâm phạm đến các hệ thống thoát nước để không gây tắc nghẽn, chặn dòng.
Để góp phần nâng cao công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng, triển khai các giải pháp chống ngập khu vực đô thị trung tâm TP Đà Nẵng (cũ) và trung tâm TP Tam Kỳ (cũ) nói riêng và của TP Đà Nẵng (mới) nói chung được hiệu quả, bền vững, Đoàn Giám sát đề nghị UBND TP chỉ đạo các sở, ngành, địa phương liên quan lưu ý, tập trung tổ chức triển khai một số nội dung như: tiếp tục chỉ đạo triển khai nghiêm túc, hiệu quả chỉ đạo của Thành ủy tại Thông báo số 535-TB/TU ngày 15-11-2023 và kiến nghị của Đảng ủy, Thường trực HĐND TP liên quan đến các vấn đề về thoát nước đô thị tại Công văn số 208-CV/ĐĐ ngày 9-11-2023; khẩn trương hoàn thành phê duyệt đồ án Quy hoạch cao độ nền và thoát nước mặt đô thị TP Đà Nẵng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 trong năm 2025 để làm cơ sở xây dựng kế hoạch quản lý, phát triển hệ thống thoát nước khu vực TP Đà Nẵng (cũ) trong năm 2026.
Vấn đề ngập úng đô thị là thách thức lớn hiện nay, do đó cần thay đổi tư duy, cách làm, nghiên cứu xây dựng chiến lược ứng phó, chống ngập một cách tổng thể, đảm bảo tính bền vững, thích ứng với thời đại...
XUÂN TIẾN