Vì sao Hải Dương chưa thể phạt vi phạm phân loại rác?

19 giờ trướcBài gốc

Lãnh đạo phường Việt Hòa trực tiếp hướng dẫn người dân phân loại rác tại nguồn

Quy định không phân loại rác sẽ bị xử phạt

Từ ngày 1/1/2025, việc phân loại rác tại nguồn trở thành yêu cầu bắt buộc tại tất cả các địa phương trên cả nước. Đây là bước đi quan trọng nhằm giảm áp lực lên môi trường, tiết kiệm tài nguyên và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn.

Theo Luật Bảo vệ môi trường 2020, từ ngày 1/1/2025, chất thải rắn sinh hoạt sẽ được phân loại tại nguồn (tại từng hộ gia đình) sau đó được thu gom, tập kết, vận chuyển. Nếu không thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính từ 500.000 - 1 triệu đồng (theo Nghị định 45/2022 hướng dẫn thi hành luật).

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Dương, hiện nay tổng khối lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh trên phạm vi toàn tỉnh vào khoảng 1.297 tấn/ngày đêm, trong đó khu vực đô thị 608 tấn/ngày đêm; khu vực nông thôn 689 tấn/ngày đêm. Tỷ lệ thu gom, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 92,3%, khu vực nông thôn 87%.

Trong đó, khoảng 546 tấn chất thải rắn sinh hoạt được xử lý tại các nhà máy (chiếm khoảng 42%); 175 tấn được thực hiện ủ chất thải thực phẩm thành mùn compost (chiếm khoảng 13%); khối lượng còn lại được chôn lấp tại các bãi rác của địa phương.

Lượng rác thải phát sinh và cần xử lý là rất lớn. Nếu rác thải được phân loại ngay tại nguồn thì lượng rác phải mang đi xử lý sẽ giảm đáng kể, từ đó giảm chi phí và mang lại nhiều lợi ích về kinh tế và môi trường. Tuy nhiên, việc triển khai phân loại rác thải tại nguồn ở Hải Dương cũng còn gặp nhiều khó khăn. Riêng việc xử phạt những hộ không phân loại rác - một chế tài có thể làm tăng tỷ lệ phân loại rác tại nguồn, cũng chưa thể thực hiện được cho đến nay.

Thiếu đồng bộ

Nhiều hộ dân ở nông thôn xây thùng ủ rác hữu cơ làm phân bón cho cây trồng

Sau khoảng 3 tháng quy định về thực hiện phân loại rác tại nguồn và áp dụng mức xử phạt đối với hộ gia đình, cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt có hiệu lực thì tại Hải Dương việc xử phạt không phân loại rác tại nguồn chưa thể thực hiện.

Anh Đoàn Văn Thanh, Trưởng Phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường) cho biết: "Thực trạng khó khăn chung trong toàn tỉnh khi triển khai phân loại rác thải tại nguồn là nhận thức của các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình về trách nhiệm thực hiện phân loại rác thải còn hạn chế dẫn đến khó khăn trong công tác phân loại, thu gom, xử lý. Nguyên nhân chủ yếu do người dân chưa thấy được lợi ích lâu dài của việc phân loại chất thải tại nguồn cả phương diện kinh tế và bảo vệ môi trường, nên chưa hình thành được thói quen và duy trì phân loại bảo đảm yêu cầu".

Bên cạnh đó, hầu hết các hoạt động đầu tư cho bảo vệ môi trường, trong đó có hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt thường không mang lại lợi nhuận hoặc lợi nhuận thấp, dẫn đến khó thu hút được các nhà đầu tư có tiềm lực.

Đến nay, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng chưa ban hành hướng dẫn mô hình xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại đô thị và nông thôn theo quy định tại khoản 5 điều 78 Luật Bảo vệ môi trường.

Theo đại diện Phòng Nông nghiệp và Môi trường TP Chí Linh, công tác triển khai thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn trên địa bàn tại các xã, phường của thành phố vẫn còn những hạn chế. Ngoài nguyên nhân do ý thức người dân và sự thiếu đồng bộ của các cơ quan trong thực hiện thì hiện nay kết quả mới dừng ở các mô hình, phòng trào thí điểm do các Hội Nông dân, Phụ nữ ở địa phương triển khai thực hiện. Như phường Đồng Lạc triển khai thí điểm đối với 85 hộ dân trong tổng số 2.918 hộ, trong đó Hội Nông dân đã thực hiện 55 hộ phân loại và xử lý rác tại nhà thành mùn compost và 30 hộ của hội viên phụ nữ làm thí điểm phân loại rác thải rắn tại nguồn tại khu dân cư Tế Sơn.

Phường Thái Học có 1.925 hộ nhưng mới triển khai thí điểm phân loại rác thải sinh hoạt tại nguồn đối với 20 hộ do Hội Phụ nữ triển khai thực hiện tại khu dân cư Lạc Sơn.

Một điển hình trong triển khai phân loại, xử lý rác thải tại nguồn như phường Tân Dân cũng mới triển khai thực hiện tại 785 hộ, đạt 35,4% tổng số hộ...

Trong khi việc phân loại rác tại nguồn chưa được lan tỏa đến toàn dân thì việc xử phạt với hộ không chấp hành là điều bất khả thi.

Bên cạnh đó, Nghị định số 45/2022 xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có những hạn chế khi áp dụng trong thực tiễn còn phụ thuộc vào từng địa phương ban hành quy định triển khai cụ thể. Các quy định cũng đang dừng ở mức UBND phường chỉ có thể giám sát và lập biên bản đối với những hộ kinh doanh, cá nhân trên địa bàn nếu có vi phạm về xả rác, đổ rác không đúng quy định.

Cần lộ trình

Ở nhiều địa phương, việc thực hiện phân loại rác mới dừng lại ở những mô hình thí điểm do các Hội Nông dân, Phụ nữ tích cực triển khai. Trong ảnh: Hội Phụ nữ phường Tân Dân (Chí Linh) hướng dẫn hội viên cách làm men IMO để ủ rác hữu cơ (ảnh cơ sở cung cấp)

Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, việc phân loại rác thải tại nguồn không thể làm một sớm một chiều như những quy định ở lĩnh vực khác. Việc này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự chung tay của từng hộ dân.

Bởi vậy, hiện nay tại Hải Dương, các địa phương đang tập trung tuyên truyền, hướng dẫn việc phân loại rác tại nguồn và thực hiện thí điểm, sau đó mới nhân rộng để người dân hình thành thói quen phân loại rác tại nguồn. Vì vậy, việc xử phạt với hộ dân không thực hiện vẫn là câu chuyện của sau này.

Theo Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường TP Hải Dương Nguyễn Thanh Tuấn, với đặc thù địa bàn đô thị, thành phố hướng dẫn người dân phân loại rác sinh hoạt thành 5 loại (thay vì 3 loại như Luật Bảo vệ môi trường), được đóng trong bao bì, gói buộc phù hợp để lưu trữ và được chuyển giao cho đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý. Thành phố đã triển khai đề án tới tất cả các xã, phường, chọn Gia Xuyên là địa bàn triển khai phân loại rác tại nguồn trước. Hiện nay, thành phố tiếp tục thực hiện kế hoạch tổ chức tập huấn cho tuyên truyền viên và thực hiện tuyên truyền, vận động người dân các phường, xã từ ngoại thành trước, nội thành sau trên cơ sở rút kinh nghiệm, cải tiến theo mô hình và cách làm tương tự với xã Gia Xuyên.

"Dù vậy, người dân thành phố vốn có thói quen được phục vụ thu gom hằng ngày, tất cả rác bỏ vào 1 thùng/túi, việc thay đổi thói quen của người dân cần được thực hiện dần dần, từ đơn giản đến phức tạp và tốt nhất là không làm cho người dân phải phát sinh thêm chi phí, công sức để thực hiện thì mới mong đề án đạt được kết quả như mong muốn", anh Tuấn nói.

TP Hải Dương nói riêng và toàn tỉnh nói chung sau khi việc thực hiện phân loại rác tại nguồn được lan tỏa đến 100% số hộ, khi ấy hộ nào không thực hiện mới bị xử phạt. Hình thức được nhiều địa phương đặt ra là không thu gom rác của hộ vi phạm. Khi có đủ nhân lực và điều kiện giám sát sẽ thực hiện nghiêm việc xử phạt như luật.

"Việc xử phạt phải nâng cao ý thức cộng đồng, phải bảo đảm xử phạt có tác dụng để người dân hiểu được sự cần thiết phải phân loại rác thải tại nguồn; phải bảo đảm người dân nắm được phân loại rác ra sao, được thu gom, xử lý thế nào. Quy trình đó phải bảo đảm sự thuận lợi cho người dân thì mới huy động sự phối hợp của người dân", anh Đoàn Văn Thanh cho biết thêm.

Mức xử phạt không phân loại rác với cá nhân và hộ gia đình từ ngày 1/1/2025

Theo khoản 7 điều 79 Luật Bảo vệ môi trường quy định việc phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân được thực hiện chậm nhất ngày 31/12/2024.

Theo Công văn 9368 năm 2023 của Bộ Tài nguyên và Môi trường (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tổ chức tuyên truyền, phổ biến cho cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân; triển khai thực hiện phân loại chất thải rắn sinh hoạt chậm nhất ngày 31/12/2024.

Theo khoản 1 điều 26 Nghị định 45/2022/NĐ - CP về mức xử phạt hành chính thì hộ gia đình, cá nhân có hành vi không phân loại chất thải rắn sinh hoạt; không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định sẽ bị phạt tiền từ 500.000 - 1 triệu đồng.

NGÂN HẠNH

Nguồn Hải Dương : https://baohaiduong.vn/vi-sao-hai-duong-chua-the-phat-vi-pham-phan-loai-rac-408518.html