Vì sao khoáng sản đất hiếm trở thành tâm điểm trong thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung?

6 giờ trướcBài gốc

Theo thỏa thuận được ký kết ngày 30/10, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này sẽ tạm đình chỉ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm vốn được công bố ngày 9/10, áp dụng trong vòng một năm còn các quy định ban hành từ tháng 4 vẫn được giữ nguyên.

Như vậy, theo các chuyên gia, "nút thắt" quan trọng trong thương chiến Mỹ - Trung đã được nới lỏng song không loại bỏ nguy cơ có thể siết lại.

Nhân viên vận chuyển đất chứa các nguyên tố thuộc đất hiếm để xuất khẩu. Ảnh: Reuters.

Theo hãng tin CNN, cuộc cạnh tranh quanh đất hiếm thực ra xuất phát từ trước nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump. Trong nhiều năm qua, Trung Quốc luôn coi đất hiếm là một phần trong chiến lược công nghiệp dài hạn.

"Đất hiếm" là nhóm 17 nguyên tố kim loại trong bảng tuần hoàn, bao gồm scandi, yttri và các nguyên tố thuộc họ lanthan.

Dù cái tên gợi sự quý hiếm nhưng thực tế chúng phổ biến hơn vàng trong vỏ Trái đất. Tuy nhiên, việc khai thác và tinh chế đất hiếm lại tốn kém, phức tạp và gây ô nhiễm môi trường.

Các kim loại này xuất hiện ở khắp nơi trong đời sống hiện đại: điện thoại thông minh, turbine gió, đèn LED, TV màn hình phẳng, pin xe điện, máy quét MRI và thiết bị điều trị ung thư.

Trong lĩnh vực quốc phòng Mỹ, đất hiếm là "linh hồn" của các hệ thống vũ khí công nghệ cao như tiêm kích F-35, tàu ngầm, vệ tinh, laser và tên lửa Tomahawk.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc hiện chiếm 61% sản lượng khai thác và 92% công suất tinh chế đất hiếm toàn cầu.

Đất hiếm được chia thành hai nhóm: nhóm nhẹ và nhóm nặng, trong đó nhóm nặng hiếm hơn nhiều. Mỹ hiện chưa có khả năng tự tách chiết sau khi khai thác, buộc phải phụ thuộc vào Trung Quốc trong khâu xử lý.

"Cho đến đầu năm nay, mọi loại đất hiếm nặng khai thác ở California đều phải đưa sang Trung Quốc để tách chiết", bà Gracelin Baskaran, Giám đốc Chương trình An ninh Khoáng sản Chiến lược tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), cho biết.

Nhưng kế hoạch đó bị gián đoạn khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế cao kỷ lục lên hàng hóa Trung Quốc hồi tháng 4 và Bắc Kinh đáp trả bằng cách áp dụng kiểm soát xuất khẩu một số loại đất hiếm và nam châm.

Hiện Mỹ chỉ có một mỏ đất hiếm đang hoạt động ở bang California, con số quá nhỏ để đảm bảo an ninh nguồn cung.

Đầu tháng này, Bắc Kinh mở rộng danh mục kiểm soát, bổ sung 5 nguyên tố đất hiếm mới gồm holmi, erbi, thuli, europi và ytterbi cùng các sản phẩm nam châm liên quan, nâng tổng số loại bị hạn chế lên 12 nguyên tố.

Trung Quốc cũng yêu cầu phải có giấy phép để xuất khẩu đối với công nghệ sản xuất đất hiếm.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS), giai đoạn 2020 - 2023, 70% lượng đất hiếm nhập khẩu của Mỹ đến từ Trung Quốc. Điều đó khiến bất kỳ động thái siết chặt nào từ Bắc Kinh đều có thể gây tác động lớn tới các chuỗi cung ứng công nghiệp và quốc phòng của Washington.

Trang Trần

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/vi-sao-khoang-san-dat-hiem-tro-thanh-tam-diem-trong-thoa-thuan-thuong-mai-my-trung-192251031135753312.htm