Ảnh minh họa - Ảnh: Bloomberg.
Đáng chú ý, đây là những diễn biến trái quy luật thường thấy, bởi lợi suất tăng thường gây áp lực giảm lên giá vàng.
Giới phân tích cho rằng vàng tăng giá trong lúc lợi suất trái phiếu tăng là một dấu hiệu cho thấy kim loại quý đang chiếm ưu thế trong cuộc chiến thu hút dòng vốn đi tìm “hầm trú ẩn”. Là một “vịnh tránh bão” truyền thống nhưng trái phiếu chính phủ giờ đây đang bị nhà đầu tư hoài nghi do hướng đi gây lo ngại của chính sách tài khóa và tiền tệ ở các nền kinh tế lớn.
TRÁI PHIẾU BỊ BÁN, VÀNG ĐƯỢC MUA
Hôm thứ Tư tuần này, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 30 năm vượt mốc 5% lần đầu tiên kể từ tháng 7. Cùng với đó, lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 30 năm đạt mức cao kỷ lục sau khi tăng tròn 1 điểm phần trăm từ đầu năm trong bối cảnh lạm phát cao dai dẳng, lãi suất thực âm và sự bấp bênh chính trị ở nước này.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Anh kỳ hạn 30 năm cũng tăng lên mức cao nhất kể từ năm 1998 trong tuần này. Với trái phiếu chính phủ Pháp, phần bù rủi ro của kỳ hạn 30 năm tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008 do bất ổn chính trị đe dọa làm chệch hướng kế hoạch cắt giảm thâm hụt ngân sách.
Ngay cả trái phiếu chính phủ Đức - loại tài sản năm nay đã hưởng lợi nhiều từ nhu cầu phòng ngừa rủi ro - cũng không tránh được áp lực bán tháo. Do đó, lợi suất của trái phiếu chính phủ Đức kỳ hạn 30 năm tăng lên mức cao nhất 14 năm.
Trong khi đó, giá vàng đã lập kỷ lục mới ở mức gần 3.580 USD/oz trong phiên giao dịch ngày thứ Tư.
“Đang có một mối lo ngại lớn về sự chi tiêu tài khóa quá mức của các chính phủ có thể dẫn tới khủng hoảng nợ ở Nhật Bản, Pháp và Anh. Rõ ràng, ngày càng có nhiều nhà đầu tư chọn bổ sung vàng vào danh mục của họ với tư cách một tài sản an toàn để bảo toàn giá trị trước bất ổn tài chính”, Chủ tịch Ed Yardeni của công ty Yardeni Research nhận xét.
Các nhà phân tích nói rằng lợi suất trái phiếu tăng thường khiến vàng kém hấp dẫn hơn vì vàng không mang lãi suất và việc lợi suất tăng làm chi phí cơ hội của việc nắm giữ vàng. Tuy nhiên, vàng cũng có vai trò chống lạm phát, và vai trò này đang tạo cho vàng một sức hút đặc biệt ngay cả khi lợi suất tăng.
Ngoài ra, một yếu tố khác đang ủng hộ vàng là việc chính sách tiền tệ bị chính trị hóa. “Diễn biến chính ở đây tập trung quanh Tổng thống Trump và việc ông ấy can thiệp vào sự độc lập của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)”, giảng viên Michael Ryan của Trường Kế toán, tài chính và kinh tế thuộc Đại học Waikato nhận xét. Ông Ryan cho rằng nếu sự độc lập của Fed bị suy giảm, các nỗ lực chống lạm phát có thể suy yếu.
Gần đây, ông Trump đã có một động thái chưa từng có tiền lệ là sa thải một thống đốc Fed. Đồng thời, ông cũng liên tục gây sức ép đòi Chủ tịch Fed Jerome Powell hạ lãi suất.
“Đây là một bối cảnh mà lạm phát đang nổi lên như một rủi ro, và vàng là tài sản duy nhất được chọn để phòng ngừa rủi ro đó”, ông Ryan nhận xét.
VÀNG ĐỘC LẬP, TRÁI PHIẾU THÌ KHÔNG
Việc trái phiếu của các nền kinh tế phát triển bị bán mạnh trong những ngày gần đây, dẫn tới lợi suất tăng, lại chủ yếu liên quan tới việc nhà đầu tư “không hài lòng với chính sách tài khóa và tiền tệ ở nhiều nước” - ông Yardeni nhấn mạnh, và nói thêm rằng ngày càng có nhiều nhà đầu tư rút vốn khỏi trái phiếu chính phủ để mua vàng.
“Nhà đầu tư có khuynh hướng chạy theo đà. Bây giờ, vàng đang có đà còn trái phiếu thì không”, ông nói thêm.
Theo lý giải của giới chuyên gia, một phần sức hấp dẫn của vàng nằm ở sự độc lập của vàng - một tài sản vật lý không bị chi phối bởi bất kỳ sai lầm nào về chính sách tài khóa hay sự can thiệp chính trị. Theo chiến lược gia Angela Lan của công ty State Street Global Advisors, vàng và trái phiếu chính phủ đều được coi là những “hầm trú ẩn” truyền thống nhưng lại khác nhau về bản chất.
“Trái phiếu chính phủ là một nghĩa vụ nợ. Nhà đầu tư nắm trái phiếu là nắm một lời hứa về việc họ sẽ nhận được dòng tiền trong tương lai và giá trị của trái phiếu là do chính phủ đảm bảo. Nhưng vàng không phải là một nghĩa vụ nợ, mà là một tài sản vật lý không hao mòn hay han rỉ, một nguyên tố hiếm trong tự nhiên và được nhiều ngân hàng trung ương cũng như các định chế trên toàn cầu coi là tài sản dự trữ”, bà Lan nói.
Theo trưởng chiến lược Vishnu Varathan của ngân hàng Mizuho Bank, vàng còn đang được mua như một “kênh lưu trữ tài sản cuối cùng” để xoa dịu mối lo của nhà đầu tư về mở rộng chưa từng có tiền lệ của hệ thống tiền giấy được hậu thuẫn bởi USD.
Nhà đầu tư lo rằng dồng USD và các tiền giấy khác đang mất giá nghiêm trọng bởi các chính phủ vay nợ quá nhiều, bởi căng thẳng địa chính trị toàn cầu, và bởi mối lo rằng các ngân hàng trung ương không còn giữ được sự độc lập. Nếu các nhà hoạch định chính sách tiền tệ bị gây sức ép phải tiếp tục in thêm tiền giấy để phục vụ nhu cầu tài chính của chính phủ, hành động đó sẽ xói mòn giá trị của tiền giấy.
Trưởng chiến lược Steve Sosnick của công ty Interactive Brokers nhận xét nếu lợi suất trái phiếu chính phủ tiếp tục tăng, nhà đầu tư sẽ nhảy vào bắt đáy. “Nhưng nếu xuất hiện lo ngại về một cuộc khủng hoảng nợ hay việc một chính phủ nào đó mất khả năng bù đắp thâm hụt ngân sách… việc nhà đầu tư quay trở lại mua trái phiếu sẽ khó xảy ra hơn”, ông Sosnick nói thêm.
Điệp Vũ