Vì sao nước biển lại mặn?

7 giờ trướcBài gốc

Theo các nhà khoa học, nước biển chiếm khoảng 71% diện tích bề mặt Trái đất. Đặc điểm nổi bật khiến nước biển khác biệt là độ mặn đặc trưng, được hình thành từ hàng triệu năm qua.

Nguyên nhân đầu tiên bắt nguồn từ quá trình chảy của các con sông. Nước sông vốn cũng chứa muối nhưng với nồng độ rất thấp, chỉ bằng khoảng 1/70 lần so với nước biển. Khi nước sông liên tục đổ nước ra biển, lượng muối trong nước sông tích tụ lại mà không thoát đi cùng hơi nước, khiến độ mặn ở đại dương ngày càng tăng.

Tuy nhiên, sông không phải là nguồn duy nhất cung cấp muối cho biển. Các nhà khoa học chỉ ra hai nguồn chính khiến nước biển mặn: quá trình phong hóa đá trên đất liền và các hoạt động núi lửa dưới lòng đại dương.

Ảnh minh họa.

Khi mưa rơi xuống, nước hòa tan khí carbon dioxide (CO₂) từ khí quyển và tạo thành axit carbonic. Loại axit nhẹ này thấm qua đất đá, phá vỡ các khoáng chất, giải phóng những ion như natri (Na⁺) và clorua (Cl⁻). Đây chính là hai thành phần cơ bản cấu tạo nên muối ăn (NaCl). Các ion sau đó theo dòng chảy ra sông, suối và cuối cùng đổ vào biển. Quá trình này là nguồn cung muối quan trọng nhất cho đại dương.

Song song với đó, ở những khu vực rìa đại dương - nơi các mảng kiến tạo gặp nhau - núi lửa dưới biển phun trào, giải phóng thêm natri, clorua cùng nhiều khoáng chất khác trực tiếp vào nước biển. Ngoài ra, hiện tượng thủy nhiệt, khi nước biển thấm qua các khe nứt dưới đáy biển rồi tương tác với lớp vỏ Trái đất, cũng làm gia tăng các ion như magie, canxi và natri.

Bên cạnh nguồn gốc, cơ chế bốc hơi cũng đóng vai trò duy trì độ mặn. Khi ánh nắng mặt trời làm nước biển bốc hơi, chỉ có nước nguyên chất bay lên, còn muối và khoáng chất vẫn lưu lại dưới biển. Trải qua hàng triệu năm, quá trình này biến đại dương thành một “bể muối khổng lồ”.

Độ mặn trung bình của nước biển hiện nay vào khoảng 35 gram muối trên mỗi lít nước, tương đương 3,5% trọng lượng. Tuy nhiên, con số này không đồng đều ở mọi nơi mà thay đổi theo vị trí địa lý và điều kiện khí hậu.

Không chỉ quyết định đến đặc tính của đại dương, muối trong nước biển còn giữ vai trò sống còn với hệ sinh thái. Nó giúp các loài sinh vật duy trì cân bằng áp suất thẩm thấu, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và tạo môi trường sống ổn định. Ngoài ra, nước biển còn là “bộ điều hòa” khí hậu tự nhiên của Trái đất. Sự bốc hơi mang nhiệt ra khỏi bề mặt, trong khi các dòng hải lưu phân phối nhiệt đi khắp hành tinh, tác động trực tiếp đến thời tiết và khí hậu toàn cầu.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cảnh báo, biến đổi khí hậu có thể làm thay đổi chu trình bốc hơi và mưa, kéo theo sự biến động về độ mặn. Nếu nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng, một số khu vực biển có thể mặn hơn do lượng nước bốc hơi lớn, trong khi ở những nơi khác, băng tan và nước ngọt từ sông suối đổ về nhiều lại khiến độ mặn giảm.

Bên cạnh đó, hoạt động của con người cũng góp phần tác động đến độ mặn của nước biển. Việc khai thác muối, sử dụng nước ngọt quá mức cho nông nghiệp và công nghiệp có thể làm giảm lượng nước sông suối chảy ra biển, dẫn đến gia tăng độ mặn ở một số vùng ven bờ.

Có thể nói, độ mặn của nước biển là kết quả của hàng triệu năm tương tác giữa nước, đất và khí quyển. Và cho đến nay, đại dương vẫn tiếp tục giữ vai trò không thể thay thế đối với sự sống và khí hậu toàn cầu.

La Khê (t/h)

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/kham-pha/vi-sao-nuoc-bien-lai-man/20250827084210651