Lý do ông Trump lưỡng lự giữa đàm phán và không kích Iran

4 giờ trướcBài gốc

Cover

Đêm 17/6 (giờ miền Đông), ông Trump đã phê duyệt các phương án tấn công Iran nhưng chưa ra lệnh thực thi. Giới chức Mỹ cho biết ông vẫn nuôi hy vọng Iran sẽ chấp nhận từ bỏ chương trình hạt nhân, nên tạm hoãn hành động quân sự.

“Tôi có thể ra lệnh tấn công, cũng có thể không. Không ai biết tôi sẽ làm gì”, ông Trump tuyên bố ngày 19/6.

Ngày 20/6, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt xác nhận rằng Tổng thống Trump sẽ đưa ra quyết định cuối cùng trong vòng hai tuần tới. Theo bà, đây là thời gian đủ để quan sát khả năng đàm phán với Iran và cân nhắc các lựa chọn chiến lược.

Thông điệp từ Nhà Trắng cho thấy ông Trump vẫn để ngỏ cửa cho cả hai kịch bản: can thiệp quân sự hoặc tiếp tục gây sức ép ngoại giao. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ khẳng định ưu tiên hàng đầu của ông Trump là đảm bảo Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân.

Trước đó, ông đã rút sớm khỏi Hội nghị G7 để theo sát tình hình Trung Đông. Dù chưa chính thức tham chiến, Mỹ đã giúp Israel đánh chặn các tên lửa do Iran phóng trả. Nhà Trắng cũng tiết lộ Mỹ nắm rõ vị trí của Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Khamenei, nhưng không có ý định hành động vào thời điểm hiện tại. Ông Trump thậm chí đã từ chối một kế hoạch của Israel nhằm ám sát ông Khamenei.

Ông Trump rời Hội nghị thượng đỉnh G7 sớm để xem xét tình hình xung đột Trung Đông. Ảnh: New York Times.

Dòng trạng thái "sự kiên nhẫn của tôi đang cạn dần" mà ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social phần nào phản ánh sự lưỡng lự mà cá nhân vị tổng thống 78 tuổi cùng chính quyền Mỹ đang trải qua đối với vấn đề Iran: Cả đàm phán ngoại giao lẫn can thiệp quân sự đều là những cách tiếp cận khả dĩ song việc đưa ra quyết định cuối cùng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là nguyện vọng của người dân Mỹ.

"Át chủ bài" của Mỹ

Dù nghiêng về con đường ngoại giao hay quân sự, Mỹ vẫn nắm giữ vai trò then chốt trong việc định đoạt cục diện xung đột Iran - Israel, theo New York Times. Mấu chốt nằm ở cơ sở hạt nhân Fordo - một mục tiêu chiến lược mà chỉ Mỹ mới đủ khả năng phá hủy.

Nằm sâu trong lòng núi và được bảo vệ nghiêm ngặt, Fordo gần như miễn nhiễm trước các loại vũ khí thông thường. Theo giới chuyên gia quân sự, chỉ bom xuyên phá GBU-57 nặng 66 tấn, loại bom mạnh nhất mà Mỹ đang sở hữu, mới có thể gây tổn thất thực sự lên mục tiêu này, khi được thả từ máy bay ném bom tàng hình B-2.

Tuy nhiên, ngay cả với GBU-57, việc đánh sập Fordo cũng không thể hoàn thành chỉ với một đợt không kích. Các kế hoạch quân sự cho thấy cần tới nhiều đợt tấn công liên tục, trong đó B-2 sẽ thả bom lặp đi lặp lại vào cùng một điểm để đảm bảo phá hủy hoàn toàn cơ sở làm giàu uranium này.

Mỹ điều thêm tiêm kích tới Trung Đông giữa căng thẳng Israel - Iran Quân đội Mỹ đang triển khai thêm các dòng tiêm kích F-16, F-22 và F-35 tới Trung Đông nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự, trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran ngày càng khốc liệt.

Trong khi đó, Israel không sở hữu cả GBU-57 lẫn máy bay B-2. Nếu không có sự tham gia của Mỹ, mục tiêu loại bỏ Fordo, trung tâm cốt lõi trong chương trình hạt nhân của Iran, có thể sẽ không thành, khiến toàn bộ chiến dịch của Israel rơi vào thế rủi ro.

Chính vì thế, Mỹ được xem là đang nắm giữ “quân át chủ bài”, không chỉ trên chiến trường mà cả trong các bàn đàm phán. Nếu chọn giải pháp ngoại giao, Washington có thể sử dụng GBU-57 như một công cụ răn đe, gây sức ép với Tehran để buộc nước này từ bỏ chương trình hạt nhân gây tranh cãi.

Ngược lại, nếu quyết định ra tay quân sự, Mỹ hoàn toàn có đủ năng lực để phối hợp cùng Israel thực hiện chiến dịch nhằm vào Fordo hoặc tiến hành các biện pháp như cắt điện, làm tê liệt hệ thống máy ly tâm, tương tự cách Israel từng làm tại cơ sở Natanz, theo Giám đốc IAEA Rafael Grossi.

Ảnh chụp vệ tinh cơ sở Fordo của Iran. Ảnh: Reuters.

Những ngày gần đây, Tổng thống Trump đồng thời theo đuổi hai hướng đi song song: vừa gia tăng áp lực quân sự, vừa để ngỏ cánh cửa ngoại giao. Ông từng khuyến khích Đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff và Phó Tổng thống JD Vance xúc tiến kế hoạch gặp gỡ đại diện phía Iran.

Tuy nhiên, các thông điệp gay gắt trên mạng xã hội như lời kêu gọi “mọi người ngay lập tức rời khỏi Tehran” đã làm dấy lên nghi ngờ về thiện chí đàm phán thực sự từ phía Washington. Phản ứng lại, Iran tuyên bố không chấp nhận đối thoại trong điều kiện bị gây áp lực, theo New York Times.

Một nguồn tin tiết lộ rằng nếu cuộc gặp giữa hai bên được tiến hành, nhân vật đại diện cho Iran nhiều khả năng sẽ là Ngoại trưởng Abbas Araghchi, người từng đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được thỏa thuận hạt nhân năm 2015. Ông Araghchi khẳng định: “Chỉ cần một cuộc gọi từ Washington cũng đủ để xoa dịu Tel Aviv và mở đường cho đàm phán”.

Dù vậy, trong trường hợp ngoại giao không mang lại kết quả, giải pháp quân sự vẫn luôn hiện diện như một lựa chọn sẵn sàng tại Nhà Trắng với mục tiêu buộc Iran phải chấm dứt hoàn toàn mọi hoạt động làm giàu uranium trên lãnh thổ.

Sự đồng thuận trong nước

Trước một vấn đề mang tầm quốc gia và ảnh hưởng sâu rộng tới cục diện quốc tế như xung đột Iran - Israel, quyết định của Tổng thống Trump khó tránh khỏi việc bị chi phối bởi ý chí của cử tri Mỹ, được phản ánh qua quan điểm của các nghị sĩ.

Hiện nay, nội bộ đảng Cộng hòa đang chia rẽ rõ rệt về cách tiếp cận với Iran. Phe ủng hộ hành động quân sự, tiêu biểu là Thượng nghị sĩ Lindsey Graham kêu gọi: “Nếu con đường ngoại giao thất bại, tôi sẽ đề nghị Tổng thống Trump phát động chiến dịch toàn diện, đảm bảo rằng khi kết thúc, chương trình hạt nhân của Iran sẽ bị xóa sổ hoàn toàn”.

Người dân Iran kéo nhau rời khỏi Tehran. Ảnh: New York Times.

Ngược lại, phe phản đối can thiệp, với tiếng nói tiêu biểu là nhà bình luận Tucker Carlson lập luận rằng: “Israel có quyền tự vệ, nhưng không nên dựa vào Mỹ. Nếu muốn chiến tranh, họ có thể tự mình tiến hành”.

Tại Lầu Năm Góc, một số ý kiến cũng bày tỏ lo ngại rằng việc dồn nguồn lực cho Trung Đông có thể khiến Mỹ sao nhãng mục tiêu kiềm chế các đối thủ chiến lược khác vốn được xem là ưu tiên dài hạn trong chính sách an ninh quốc gia.

Nếu Tổng thống Trump lựa chọn giải pháp quân sự, Mỹ sẽ chính thức trở thành bên tham chiến trong cuộc xung đột Israel - Iran, điều mà ông từng nhiều lần cam kết sẽ tránh khi tranh cử. Đây có thể là một trong những yếu tố khiến ông phải cân nhắc thận trọng trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về Trung Đông.

Còi báo động vang khắp Israel, tên lửa vút qua bầu trời Jerusalem Rạng sáng 19/6, còi báo động không kích vang lên khắp Israel và Bờ Tây khi hàng loạt tên lửa từ Iran bay qua bầu trời Israel và Jerusalem, theo tuyên bố từ quân đội Israel. Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa Israel đã điều chỉnh chính sách phòng thủ, cho phép tụ họp nhỏ và hoạt động tại các nơi làm việc nếu gần đó có hầm trú ẩn an toàn.

Đại Hoàng

Nguồn Znews : https://znews.vn/vi-sao-ong-trump-nam-at-chu-bai-nhung-chua-ra-tay-voi-iran-post1562119.html