Vì sao ông Trump triển khai Lính thủy đánh bộ đến Los Angeles là diễn biến nghiêm trọng?

một ngày trướcBài gốc

Biểu tình phát triển thành bạo loạn trên đường phố Los Angeles. Ảnh: AFP.

Tình hình không đến mức phải triển khai quân đội

Nếu "điểm khởi đầu" của các cuộc biểu tình phản đối ở Los Angeles là xung đột giữa những người nhập cư bất hợp pháp tại địa phương và ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ) thực thi các lệnh của liên bang, thì dấu hiệu leo thang hơn nữa của sự việc là quyết định của Tổng thống Trump triển khai khoảng 2.000 lính Vệ binh Quốc gia đến đây.

Tại Mỹ, Vệ binh Quốc gia (National Guard) là một lực lượng quân sự rất đặc biệt. Nó bắt nguồn từ tổ chức dân quân thời kỳ thuộc địa, ban đầu là lực lượng vũ trang do cư dân địa phương thành lập để tự vệ và đảm bảo an ninh công cộng. Mãi đến sau Nội chiến, nó mới dần trở thành tên gọi thống nhất của lực lượng dân quân ở mỗi tiểu bang.

2.000 lính Lực lượng Vệ binh quốc gia được điều đến Los Angeles đối phó người biểu tình. Ảnh: QQnews.

Sau đó, chính phủ Mỹ đã thông qua một loạt đạo luật như Đạo luật Dick (Dick Act), Luật Quốc phòng và Luật Lực lượng dự bị, dần dần hợp nhất các tổ chức dân quân của nhiều tiểu bang thành lực lượng dự bị quốc gia gọi là Vệ binh Quốc gia, trở thành một bộ phận thường trực của quân đội liên bang.

Đồng thời, Vệ binh Quốc gia được định nghĩa là "lực lượng dự bị quốc gia thuộc quyền quản lý của cả chính quyền liên bang và tiểu bang" - tức là quyền chỉ huy thuộc về Thống đốc các tiểu bang trong thời bình, hỗ trợ thống đốc xử lý các công việc của tiểu bang, như ứng phó với thiên tai, dập tắt bạo loạn, ứng phó với các trường hợp công cộng khẩn cấp...Tổng thống Mỹ được trao quyền huy động Vệ binh Quốc gia trong thời chiến, biến nó thành một phần của lực lượng quân thường trực liên bang.

Do đó, về ý nghĩa nghiêm ngặt, Vệ binh Quốc gia là lực lượng có tính chất "nửa dân quân, nửa quân đội", và quyền chỉ huy lực lượng này thuộc về Thống đốc và Tổng thống tùy theo các tình huống khác nhau.

Hình ảnh lực lượng Lính thủy đánh bộ hành quân tới Los Angeles. Ảnh: AFP.

Nhưng một khi Tổng thống Mỹ quyết định huy động lực lượng Lính thủy đánh bộ (Marines) tham gia vào các vấn đề nội bộ, điều đó có nghĩa là mâu thuẫn giữa chính quyền liên bang và chính quyền tiểu bang trong cuộc bạo loạn này đã leo thang nghiêm trọng.

Bởi vì không giống như Vệ binh Quốc gia vẫn mang bản chất của một lực lượng dân quân, Lính thủy đánh bộ (hay Thủy quân Lục chiến) là một trong những lực lượng tinh nhuệ nhất và có khả năng chiến đấu mạnh nhất trong quân đội Mỹ. Bản thân việc triển khai lực lượng này đến chính Los Angeles thể hiện "sự ngờ vực nghiêm trọng" của chính quyền liên bang đối với chính quyền tiểu bang - và đây là trong tình huống Thống đốc California Gavin Newsom phản đối mạnh mẽ quyết định này.

Nói một cách thẳng thắn, điều này có nghĩa là chính quyền liên bang cho rằng chính quyền tiểu bang không có khả năng giải quyết các cuộc bạo loạn, vì vậy họ phải chọn cách can thiệp bằng vũ lực vào vấn đề địa phương mà không cần chính quyền tiểu bang.

Thống đốc bang California Gavin Newsom phản đối mạnh mẽ quyết định huy động Lính thủy đánh bộ của Tổng thống Trump. Ảnh: Axios.

Việc triển khai quân vi phạm Luật chống nổi loạn

Theo Đạo luật Chống nổi loạn được thông qua năm 1807, Tổng thống Mỹ được phép sử dụng quân đội liên bang trong ba tình huống: Thứ nhất, theo yêu cầu của chính quyền tiểu bang; Thứ hai, pháp luật liên bang bị cản trở, Tổng thống nhận định luật liên bang không thể được thực thi do "bị cản trở bất hợp pháp"; Thứ ba, quyền hiến định bị vi phạm, quyền lợi hiến định của một số người bị tước đoạt và chính quyền tiểu bang không có khả năng hoặc từ chối bảo vệ họ.

Có rất ít tiền lệ như vậy trong lịch sử chính phủ Mỹ. Dù cho quân đội được huy động để giải quyết các vấn đề trong nước, thì điều đó cũng chỉ diễn ra theo yêu cầu của chính quyền tiểu bang.

Lần gần nhất quân đội được huy động cũng là ở Los Angeles. Năm 1992, Tổng thống George Bush (cha) đã viện dẫn Đạo luật Chống nổi loạn theo yêu cầu của thống đốc California khi đó, liên bang hóa lực lượng Vệ binh Quốc gia và cử Lục quân đến hỗ trợ và khôi phục thành công trật tự ở địa phương.

Hình ảnh Lính thủy đánh bộ ngủ dưới nền đất lan truyền trên mạng. Ảnh: Axios.

Tuy nhiên, lần này chính phủ của Tổng thống Trump đã điều động Lính thủy đánh bộ tới Los Angeles mà không có sự đồng ý của chính quyền bang California (chính quyền bang này phản đối mạnh mẽ) và không công khai viện dẫn Đạo luật Chống nổi loạn; vừa gây nên tranh chấp pháp lý lớn, đồng thời cũng xâm phạm nghiêm trọng đến các quyền hợp pháp của chính quyền tiểu bang và làm sâu sắc thêm những mâu thuẫn vốn đã không thể hòa giải giữa hai bên.

Và xét về tác dụng thực tế, bang California có hệ thống cảnh sát, Vệ binh Quốc gia và đội thực thi pháp luật ICE riêng, và số lượng nhân viên thực thi pháp luật không bị coi là ít hay thiếu. Quy mô của các cuộc gây rối ở Los Angeles cũng không đến mức cần phải huy động quân đội.

Thu Thủy

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/vi-sao-ong-trump-trien-khai-linh-thuy-danh-bo-den-los-angeles-la-dien-bien-nghiem-trong-post186458.html