Theo thống kê, khối lượng xử lý hồ sơ thủ tục hành chính công lĩnh vực ngoại hối tại Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Khu vực 2 (NHNNKV2), gồm xác nhận đăng ký khoản vay trả nợ nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh; cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ; cấp phép đại lý thu đổi ngoại tệ; chi trả ngoại tệ; xác nhận giao dịch vốn đầu tư ra nước ngoài... do doanh nghiệp, tổ chức kinh tế gửi đến để làm thủ tục tại NHNNKV2 theo quy định là rất lớn và luôn tăng qua từng năm.
Trong đó, hồ sơ đăng ký vay trả nợ nước ngoài luôn chiếm tỷ trọng cao và sai phạm cũng phát sinh cao hơn so với những lĩnh vực khác. Tuy nhiên, theo số liệu báo cáo thống kê, doanh nghiệp sai phạm (qua xử lý hồ sơ của doanh nghiệp, phát hiện ra sai phạm) trong lĩnh vực ngoại hối giảm dần qua từng năm và giảm mạnh so với 3 năm trước đây. Ở góc độ quản lý theo NHNNKV2, đây được đánh giá là điểm tích cực, cần phát huy để mang lại những lợi ích toàn diện.
Doanh nghiệp chấp hành tốt các quy định về quản lý ngoại hối
Theo đó, số lượng doanh nghiệp sai phạm và bị xử phạt giảm, nếu năm 2022 có 73 doanh nghiệp bị xử phạt do vi phạm hành chính trong lĩnh vực ngoại hối, thì đến năm 2024 số lượng doanh nghiệp vi phạm giảm còn 35 và 6 tháng đầu năm 2025 chỉ còn 11 doanh nghiệp vi phạm, bị xử phạt hành chính, số tiền nộp phạt cũng giảm. Trong khi đó, lượng hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực này vẫn tăng theo xu hướng, năm sau cao hơn năm trước.
Ở góc độ quản lý của NHNN, đây được đánh giá là điểm tích cực, phản ánh doanh nghiệp chấp hành ngày càng tốt hơn các quy định về quản lý ngoại hối lĩnh vực vay trả nợ nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh, giao dịch vốn và lĩnh vực kiều hối; thu đổi ngoại tệ. Kết quả này gắn liền với hiệu quả công tác triển khai cơ chế chính sách về tiền tệ tín dụng của NHNN trên địa bàn; công tác thông tin truyền thông của ngành và đặc biệt trách nhiệm của các ngân hàng cung ứng dịch vụ trong việc thông tin, hướng dẫn và tư vấn cho doanh nghiệp ngày càng cao.
Các sai phạm mà doanh nghiệp thường mắc phải có thể kể đến như: nộp hồ sơ chậm so với quy định; sử dụng vốn sai mục đích; mở và sử dụng sai tài khoản; thực hiện rút vốn, trả nợ khi chưa đăng ký xác nhận khoản vay, thay đổi khoản vay... Các lỗi sai phạm này được NHNNKV2 thống kê và phổ biến thông tin với nội dung dễ đọc, dễ hiểu để doanh nghiệp nắm bắt, thông qua việc gửi cho các ngân hàng cung ứng dịch vụ cũng như qua các Sở ngành, hiệp hội và cho chính các doanh nghiệp có hoạt động vay trả nợ nước ngoài trên địa bàn nắm bắt để thực hiện tốt.
Cung ứng dịch vụ ngoại hối - điểm tích cực cần phát huy
Song song đó, việc xử lý vi phạm trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng nói chung, lĩnh vực ngoại hối nói riêng chỉ là biện pháp quản lý nhằm bảo đảm kỷ cương kỷ luật trong hoạt động này, góp phần hoạt động an toàn, hiệu quả.
Tuy nhiên, việc chấp hành nghiêm quy định của doanh nghiệp và hạn chế phát sinh sai phạm mang lại có ý nghĩa to lớn, toàn diện, không chỉ bảo đảm cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, phát huy vai trò của nguồn vốn ngoại tệ cho phát triển sản xuất kinh doanh mà còn góp phần nâng cao hiệu quả chính sách tiền tệ, ngoại hối của NHNN và hiệu quả quản lý nhà nước cũng như chất lượng thực hiện dịch vụ công. Trong đó, công tác truyền thông chính sách mà theo NHNNKV2, cần tiếp tục được thực hiện và thực hiện tốt cả từ cơ quan quản lý và các tổ chức tín dụng, ngân hàng cung ứng dịch vụ ngoại hối.
VĂN TOÀN