Nguyên nhân thiếu máu não gây mất ngủ
Thiếu máu não, hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não, có mối liên hệ chặt chẽ với chứng mất ngủ. Khi lưu lượng máu lên não suy giảm, các tế bào thần kinh không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất, khiến hiệu suất hoạt động của não bộ giảm sút. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, thậm chí gây mất ngủ kéo dài.
Không chỉ gây rối loạn giấc ngủ, thiếu máu não kéo dài còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe thần kinh như: tổn thương thành mạch máu não, hình thành huyết khối, xơ vữa động mạch...
Những biến chứng này có thể gây rối loạn chức năng thần kinh, ảnh hưởng đến tư duy, trí nhớ, chu kỳ giấc ngủ và nhiều chức năng sinh lý khác. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây hậu quả nặng nề, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh.
Yếu tố nguy cơ chính dẫn đến tình trạng thiếu máu não gây mất ngủ
Thiếu máu não không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh mà còn là nguyên nhân tiềm ẩn gây rối loạn giấc ngủ.
Có nhiều nguyên nhân khiến tình trạng thiếu máu não dẫn đến mất ngủ:
1. Giảm lưu lượng máu và oxy lên não
Khi lưu lượng máu đến não giảm, não bộ không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất cần thiết để duy trì hoạt động bình thường. Hệ quả là người bệnh xuất hiện các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, choáng váng, lo âu, mệt mỏi, căng thẳng thần kinh… Những biểu hiện này khiến người bệnh khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu, gây mất ngủ ban đêm.
2. Suy giảm chức năng hệ thần kinh trung ương
Thiếu máu não ảnh hưởng trực tiếp đến các vùng não điều khiển chu kỳ giấc ngủ như:
Thân não – điều phối quá trình chuyển đổi giữa các giai đoạn ngủ và thức Vùng dưới đồi – điều hòa nhịp sinh học và giấc ngủ
Khi các khu vực này thiếu oxy và dưỡng chất, hoạt động điều hòa giấc ngủ bị rối loạn, gây khó ngủ, ngủ không sâu hoặc tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.
3. Rối loạn sản xuất hormone điều hòa giấc ngủ
Thiếu máu não có thể làm gián đoạn quá trình sản xuất melatonin – hormone do tuyến tùng tiết ra, đóng vai trò điều chỉnh nhịp sinh học và thúc đẩy giấc ngủ. Khi nồng độ melatonin suy giảm, cơ thể mất đi tín hiệu báo giờ ngủ, dễ dẫn đến tình trạng mất ngủ hoặc ngủ chập chờn.
Xử trí thiếu máu não gây mất ngủ
Mất ngủ do thiếu máu não không nên xem nhẹ vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo rối loạn thần kinh nghiêm trọng. Người bệnh cần đi khám nếu xuất hiện các triệu chứng như: đau đầu, chóng mặt, hoa mắt, mất ngủ kéo dài, giảm tập trung hoặc mệt mỏi bất thường.
Thăm khám và chẩn đoán sớm giúp bác sĩ xác định nguyên nhân, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhằm cải thiện chất lượng giấc ngủ và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, sa sút trí tuệ, rối loạn thần kinh…
Điều trị thiếu máu não gây mất ngủ
1. Điều trị y khoa
Tùy theo mức độ thiếu máu não, bác sĩ có thể chỉ định:
Dùng thuốc: Hỗ trợ kiểm soát huyết áp, giảm cholesterol, phòng ngừa huyết khối và cải thiện tuần hoàn máu não.
Đặt stent động mạch cảnh: Áp dụng khi động mạch bị hẹp nhằm cải thiện lưu thông máu lên não.
Phẫu thuật: Chỉ định trong các trường hợp nghiêm trọng để phòng ngừa biến chứng như đột quỵ.
2. Thay đổi lối sống lành mạnh
Ăn uống cân đối, hạn chế dầu mỡ, tăng rau xanh và thực phẩm tốt cho máu não; Uống đủ nước mỗi ngày; Tập luyện nhẹ nhàng, đều đặn (đi bộ, yoga, đạp xe…); Kiểm soát căng thẳng, duy trì tâm lý tích cực; Khám sức khỏe định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.
Các biện pháp hỗ trợ giấc ngủ
Ngủ và thức dậy vào giờ cố định; Tạo không gian ngủ yên tĩnh, ánh sáng dịu; Hạn chế thiết bị điện tử trước khi ngủ; Tránh dùng chất kích thích (caffeine, rượu, thuốc lá), nhất là buổi tối; Tắm nước ấm, xông tinh dầu thư giãn; Không làm việc hoặc học tập căng thẳng vào buổi tối...
BS Nguyễn Văn Bàng