Vì sao tiêm kích Mirage 2000-5F Pháp gửi cho Ukraine lép vế trước Su-30 và Su-35 của Nga?

2 ngày trướcBài gốc

Tiêm kích Mirage 2000-5F do Pháp viện trợ cho Ukraine lần đầu tham chiến khi Kiev đối mặt cuộc tấn công quy mô lớn của Nga với hàng chục máy bay không người lái và tên lửa vào đêm 7-3.

Tương tự những tiêm kích F-16 do phương Tây cung cấp, Mirage 2000-5F được triển khai không phải để chiến đấu không đối không với các máy bay chiến đấu của Nga mà là một phần của mạng lưới phòng không, có nhiệm vụ đánh chặn tên lửa hành trình Kalibr-NM và máy bay không người lái cảm tử Geran-2 của Nga, theo tờ Bulgarian Military.

Tiêm kích Mirage 2000-5F của Pháp. Ảnh: GETTY IMAGES

Việc tiêm kích Mirage 2000-5F lần đầu tham chiến ở chiến trường Ukraine đã làm dấy lên các cuộc thảo luận giữa các nhà phân tích quân sự về khả năng và hạn chế của Mirage 2000-5F, đặc biệt khi so sánh với các máy bay chiến đấu Su-30 và Su-35 tiên tiến của Nga trong không chiến trực tiếp.

Màn ra mắt của Mirage 2000-5F ở Ukraine

Theo giới chức Ukraine, cuộc tấn công ngày 7-3 là một trong những cuộc tấn công phối hợp lớn nhất trong những tháng gần đây của Nga, trong đó lực lượng Nga đã phóng 67 tên lửa và 194 máy bay không người lái (UAV).

Theo Không quân Ukraine, hệ thống phòng không, bao gồm máy bay phản lực chiến đấu, các đơn vị tên lửa phòng không và hệ thống tác chiến điện tử, đã bắn hạ 134 mục tiêu, trong đó có 25 tên lửa hành trình Kh-101 và Kh-55SM, 8 tên lửa Kalibr và 100 UAV loại Shahed, bao gồm Geran-2.

Trên mạng xã hội Facebook, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đã xác nhận sự tham gia của cả F-16 và Mirage 2000-5F trong việc đối phó cuộc tấn công trên của Nga.

Tiêm kích Mirage 2000-5F - máy bay chiến đấu đa năng do Tập đoàn chế tạo máy bay quân sự Dassault Aviation của Pháp phát triển - đã được chuyển đến Ukraine vào đầu năm 2025 theo cam kết của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vào tháng 6-2024. Các phi công Ukraine cũng đã được đào tạo tại Pháp nhiều tháng trước đó.

Được thiết kế ban đầu như một máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không, biến thể Mirage 2000-5F có hệ thống điện tử hàng không được nâng cấp, bao gồm radar Thales RDY, và có khả năng mang vũ khí tiên tiến như tên lửa không đối không MICA, với tầm bắn khoảng 80 km.

Tiêm kích Mirage 2000-5F được chuyển giao cho Ukraine đã được cải tiến để triển khai cả tên lửa hành trình SCALP-EG và bom dẫn đường AASM Hammer, tăng cường khả năng không đối đất của chúng. Tuy nhiên, bất chấp những nâng cấp này, các chuyên gia cho rằng máy bay phải đối mặt với những thách thức đáng kể khi đối đầu với các máy bay chiến đấu Su-30 và Su-35 của Nga trong một tình huống không chiến.

Tính đến ngày 10-3, vai trò của Mirage 2000-5F ở Ukraine vẫn tập trung vào các nhiệm vụ phòng thủ và tấn công. Việc tích hợp Mirage 2000-5F vào chiến lược không quân của Ukraine, bên cạnh F-16 và máy bay thời Liên Xô, phản ánh một cách tiếp cận thực dụng trong một cuộc chiến mà ưu thế trên không vẫn còn khó nắm bắt đối với cả hai bên.

So kè Mirage 2000-5F với Su-30 và Su-35

Su-30 và Su-35 - đều do Cục thiết kế Sukhoi của Nga sản xuất - đại diện cho một số máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư tiên tiến nhất trong Lực lượng Không quân Vũ trụ Nga. Đặc biệt, Su-35 được trang bị radar mảng quét điện tử thụ động Irbis-E, có khả năng theo dõi tới 30 mục tiêu và tấn công 8 mục tiêu cùng lúc ở phạm vi hơn 400 km.

Để so sánh, radar RDY của tiêm kích Mirage 2000-5F, mặc dù hiệu quả, nhưng có phạm vi phát hiện ngắn hơn - ước tính khoảng 130 km đối với các mục tiêu có kích thước máy bay chiến đấu - và không có khả năng tấn công nhiều mục tiêu một lúc.

Máy bay chiến đấu Su-35 của Nga. Ảnh: TASS

Vũ khí cũng làm thay đổi cán cân sức mạnh của 2 dòng tiêm kích này. Su-30 và Su-35 mang theo tên lửa không đối không tầm xa như R-77, có tầm bắn hiệu quả lên tới 110 km, và R-37M, có thể tấn công mục tiêu ở khoảng cách hơn 300 km.

Tên lửa MICA của Mirage 2000-5F, mặc dù có khả năng cơ động cao và được trang bị khả năng khóa mục tiêu sau khi phóng, nhưng lại có tầm bắn ngắn. Điều này khiến tiêm kích Mirage 2000-5F khó có thể tấn công máy bay chiến đấu của Nga nếu không đi vào vùng bao phủ tên lửa của chúng trước.

“MICA là một tên lửa có năng lực, nhưng nó bị R-77 và đặc biệt là R-37M vượt trội về tầm bắn. Điều này có nghĩa là phi công Mirage sẽ cần phải dựa vào khả năng né tránh và hỗ trợ bên ngoài để sống sót sau một cuộc chạm trán” - chuyên gia Douglas Barrie thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (Anh) nhận định.

Khả năng cơ động là một yếu tố quan trọng khác. Su-35, với động cơ có khả năng điều chỉnh lực đẩy, mang lại sự linh hoạt tuyệt vời trong các trận chiến cận chiến, cho phép nó vượt trội hơn nhiều máy bay chiến đấu phương Tây. Mirage 2000-5F, với thiết kế cánh tam giác và tỉ lệ lực đẩy trên trọng lượng cao, nhanh nhẹn và vượt trội trong các lần leo dốc nhanh. Tuy nhiên, việc thiếu lực đẩy vector, khiến Mirage 2000-5F hạn chế hiệu suất trong không chiến.

“Su-35 có thể thực hiện các động tác mà Mirage không thể sánh kịp. Trong kịch bản ngoài tầm nhìn, máy bay Nga có lợi thế nhờ radar và tên lửa, và khi ở gần, sự linh hoạt của nó sẽ chiếm ưu thế” - ông Vijainder K. Thakur, một phi công Không quân Ấn Độ đã nghỉ hưu và là nhà phân tích quân sự, cho biết.

Sự chênh lệch này cho thấy các phi công Ukraine điều khiển Mirage sẽ gặp bất lợi trong cả các cuộc giao tranh tầm xa và tầm ngắn.

Học thuyết chiến thuật đóng vai trò giải thích tại sao Mirage 2000-5F khó có thể đấu với máy bay chiến đấu của Nga. Đại tá Không quân Ukraine Oleksandr Lykhodid đã nói với tờ Kyiv24 vào tháng 12 năm ngoái rằng tiêm kích này chủ yếu sẽ tập trung vào các cuộc tấn công mặt đất bằng tên lửa SCALP-EG, với F-16 cung cấp sự yểm trợ trên không như máy bay đánh chặn.

"Những máy bay này khó có thể tham gia vào các trận không chiến vì không quân Nga, đặc biệt là Su-35 và Su-30SM, có tên lửa và khả năng vượt trội” - ông Lykhodid nói.

Cách tiếp cận này phản ánh chiến lược rộng hơn của Ukraine là tận dụng máy bay do phương Tây cung cấp để tăng cường khả năng phòng không và tấn công thay vì thách thức trực diện ưu thế trên không của Nga.

Những hạn chế của Mirage 2000-5F

Môi trường chiến trường làm phức tạp thêm triển vọng của Mirage. Mạng lưới phòng không tích hợp của Nga, bao gồm hệ thống S-400, gây ra mối đe dọa chết người đối với các máy bay không tàng hình như Mirage 2000-5F. S-400 có thể tấn công các mục tiêu ở phạm vi lên tới 400 km bằng các tên lửa như 40N6, buộc các máy bay chiến đấu của Ukraine phải hoạt động thận trọng, thường ở độ cao thấp để tránh bị phát hiện.

Tiêm kích Mirage 2000-5F của Pháp. Ảnh: GETTY IMAGES

"Ngay cả khi Mirage thực hiện nhiệm vụ không đối không, trước tiên nó cũng phải sống sót qua thử thách của S-400. Đó là một nhiệm vụ khó khăn đối với một máy bay chiến đấu thế hệ thứ tư không có khả năng tàng hình” - ông Paul Schwartz, một chuyên gia về Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân (Mỹ), đánh giá.

Su-30 và Su-35, hoạt động dưới sự bảo trợ của lực lượng phòng không Nga, có thể khai thác điểm yếu này, sử dụng tên lửa tầm xa để nhắm vào Mirage trước khi nó đến đủ gần để trả đũa.

Bối cảnh lịch sử làm sáng tỏ những hạn chế về thiết kế của Mirage 2000. Được giới thiệu vào những năm 1980, tiêm kích Mirage 2000-5F được chế tạo cho một thời kỳ chiến tranh khác, chẳng hạn trong Chiến tranh vùng Vịnh và các hoạt động của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở Libya - nơi nó phải đối mặt với những kẻ thù kém tiên tiến hơn.

Su-35 đại diện cho một thiết kế mới hơn, kết hợp các bài học từ không chiến hiện đại, bao gồm sự phổ biến của các cảm biến và tên lửa tầm xa.

“Mirage 2000 là một nền tảng đã được chứng minh về năng lực, nhưng nó không đủ sức chống lại một máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không được chế tạo có mục đích như Su-35” - theo chuyên gia Barrie.

Mặc dù các bản nâng cấp lên biến thể 5F của Mirage đã hiện đại hóa hệ thống điện tử hàng không và hệ thống tự bảo vệ của nó, nhưng chúng vẫn chưa thu hẹp khoảng cách với các máy bay chiến đấu mới nhất của Nga.

Tựu trung, những hạn chế của Mirage 2000-5F trong không chiến với Su-30 và Su-35 nhấn mạnh một sự thật rộng hơn về cuộc xung đột: chỉ riêng công nghệ sẽ không thay đổi cán cân nếu không có số lượng áp đảo hoặc các nền tảng tàng hình thế hệ thứ năm như F-35 - điều mà Ukraine không có.

Hiện tại, các tiêm kích Mirage 2000-5F đóng vai trò như một công cụ bổ sung, nâng cao khả năng của Ukraine trong việc đối phó với UAV và tên lửa, trong khi để lại cuộc chiến trên không cho các hệ thống khác.

VĨNH KHANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/vi-sao-tiem-kich-mirage-2000-5f-phap-gui-cho-ukraine-lep-ve-truoc-su-30-va-su-35-cua-nga-post839626.html