Vì sao việc giải ngân các dự án ODA luôn chậm, kéo theo đội vốn?

3 giờ trướcBài gốc

Sáng 18-11, thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, nhiều đại biểu đặc biệt quan tâm đến quy trình thủ tục vay vốn ODA kéo dài, khiến dự án chậm trễ, đội vốn và kéo theo nhiều hệ lụy.

Vì sao dự án ODA thường chậm trễ, kéo dài?

Đề cập đến nội dung này, đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM) dẫn chứng hiện nay, nhiều khoản vay ODA có thời gian đàm phán và thủ tục rất dài. Chúng ta vừa phải tuân thủ quy định của nhà tài trợ, vừa phải tuân thủ quy định đầu tư công trong nước. Khi dự án cần điều chỉnh, các thủ tục điều chỉnh cũng phải qua nhiều bước thẩm định, phê duyệt theo Luật Đầu tư công và quy định của nhà tài trợ, làm tăng đáng kể thời gian xử lý.

Theo ông Tuấn, thực tiễn cho thấy tỉ lệ giải ngân các dự án ODA luôn thấp hơn so với các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Các dự án kéo dài hoặc phải điều chỉnh nhiều lần làm phát sinh chi phí: Phí cam kết, phí quản lý, lãi suất cố định hoặc lãi suất thả nổi, gây tốn kém cho ngân sách.

“Nhiều dự án có chi phí sử dụng vốn thực tế cao hơn nhiều so với tính toán ban đầu. Vì vậy, tôi đề nghị phải xem xét lại thủ tục đầu tư đối với dự án ODA”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Đại biểu Trần Anh Tuấn (TP.HCM). Ảnh: QH

Theo đại biểu, cần xác định rõ đây là nhóm dự án có cơ chế riêng, không áp dụng đầy đủ thủ tục của Luật Đầu tư công, hoặc tích hợp các yêu cầu của nhà tài trợ ngay trong hồ sơ đầu tư để tránh “làm hai lần”. Bên cạnh đó, cần rút gọn, đồng bộ hóa quy trình điều chỉnh dự án ODA, nhất là với những điều chỉnh kỹ thuật, thời gian thực hiện.

Về đàm phán điều chỉnh dự án ODA, đại biểu đề nghị Chính phủ có thể ủy quyền cho địa phương, nơi nắm rõ nhất những vướng mắc, nguyên nhân chậm tiến độ, để chủ động đàm phán với nhà tài trợ.

“Cách làm này giúp xử lý nhanh những điều chỉnh cần thiết, thay vì phải qua nhiều vòng trình lên Bộ Tài chính, rồi trình người có thẩm quyền đàm phán”, ông đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Vĩnh Long). Ảnh: QH

Cùng nội dung, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (Vĩnh Long) chỉ rõ: “Trong Điều 29 của dự thảo, liên quan đến trình tự thủ tục, so với Luật Đầu tư công thì quy trình của vốn ODA gần như gấp đôi thủ tục vốn ngân sách nhà nước. Tôi đề nghị rà soát để giảm thiểu quy trình này”.

Ông lấy ví dụ, một dự án đầu tư công thông thường chỉ cần chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư. Nhưng với ODA, phải qua các bước: Đề xuất khoản vay, chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, đàm phán và ký kết hiệp định. “Quy trình này kéo dài, thậm chí nhiều năm”, ông nhấn mạnh.

Ông cho hay thời gian qua Bộ Tài chính và các bộ ngành trung ương đã hỗ trợ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long tiếp cận nguồn vốn, tuy nhiên đến nay cuối nhiệm kỳ nhiều dự án vẫn đang trong quá trình “tìm vấn đề”. Theo đó, ông đề nghị cân nhắc kỹ và hài hòa quy trình, đặc biệt khi đàm phán với các tổ chức song phương hoặc đa phương.

Thời gian giải ngân vốn ODA đã rút ngắn 12-15 tháng

Giải trình, tiếp thu ý kiến các đại biểu nêu, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay Luật Quản lý nợ công được cải cách theo hướng phân cấp, phân quyền trong phê duyệt kế hoạch vay, trả nợ nước ngoài của Chính phủ và của chính quyền địa phương, đảm bảo đồng bộ với Luật Ngân sách Nhà nước và Luật Đầu tư công.

Luật cũng điều chỉnh quy định về huy động, sử dụng vốn vay nước ngoài của Chính phủ để đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, hoàn thiện cơ chế mở rộng kênh thu hút vốn mới, đáp ứng nhu cầu vốn lớn phục vụ mục tiêu tăng trưởng hai con số.

Cùng với đó, Luật mở rộng cơ hội tiếp cận vốn ODA và vay ưu đãi cho các địa phương, doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp công lập và doanh nghiệp tư nhân được giao thực hiện các dự án theo Luật Đầu tư công.

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. Ảnh: QH

Về thời hạn vay vốn ODA, ông Thắng thừa nhận hiện nay có nhiều hạn chế so với tiến độ thực hiện các dự án. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rà soát toàn bộ thể chế, quy trình, thủ tục liên quan đến đàm phán, giải ngân vốn ODA.

Theo ông Thắng, thực tế, thời gian từ đề xuất đến giải ngân vốn còn kéo dài do nhiều nguyên nhân: Quy trình nội bộ còn phức tạp, qua nhiều bộ, ngành, cục, ngân hàng, địa phương; quy định và chính sách của nhà tài trợ chưa phù hợp hoàn toàn với thực tiễn Việt Nam; một số dự án đền bù, giải phóng mặt bằng hoặc triển khai đồng thời nhiều dự án gây chồng chéo, so sánh chính sách khác nhau dẫn đến khó khăn trong thực hiện.

“Khi làm việc trực tiếp với Giám đốc Ngân hàng thế giới (WordBank), tôi được thông báo, bình quân thời gian giải ngân một khoản vay ODA tại các quốc gia khác khoảng 12–15 tháng, trong khi Việt Nam kéo dài hơn nhiều. Bộ Tài chính đã chỉ đạo điều chỉnh, trình các cấp có thẩm quyền để thời gian giải ngân của ODA tại Việt Nam được rút ngắn khoảng 12–15 tháng. Đây là nỗ lực rất lớn của Chính phủ và Bộ Tài chính nhằm nâng cao hiệu quả và năng lực triển khai vốn ODA”, ông Thắng thông tin.

Về tổ chức thực hiện, ông Thắng cho hay nhiều địa phương có vốn nhưng không giải ngân được do năng lực tổ chức còn hạn chế. “Việc sửa đổi Luật này, kết hợp với các điều chỉnh Luật Ngân sách và Luật Đầu tư công trước đó, sẽ cải thiện tiến độ, nâng cao hiệu quả giải ngân, đồng thời đảm bảo các dự án phải có hiệu quả tài chính, hạn chế rủi ro nợ công và gánh nặng ngân sách”, ông nhấn mạnh

Về quyền phân cấp, phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ trong một số nội dung, ông Thắng cho biết Bộ Tài chính đã nghiên cứu, nhưng thực tiễn còn vướng cơ chế pháp lý, nên chưa thể triển khai đầy đủ. Bộ sẽ tiếp thu tối đa ý kiến đại biểu để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc tiếp cận, sử dụng nguồn vay của Chính phủ, hướng đến hiệu quả cao nhất trong sử dụng vốn ODA.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/vi-sao-viec-giai-ngan-cac-du-an-oda-luon-cham-keo-theo-doi-von-post881912.html