Vì sao 'vụ án gà lôi' được dư luận quan tâm?

7 giờ trướcBài gốc

Anh Thái Khắc Thành bị bắt giữ vì nuôi bán 13 con gà lôi trắng trái phép. Ảnh: CQCA

Lý do đề nghị kháng nghị?

Anh Thái Khắc Thành bị truy tố, xét xử về tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm", theo điểm b, khoản 2, điều 244 Bộ luật Hình sự. Không chỉ quan tâm đến số phận pháp lý của người đàn ông này, nhiều người còn tỏ ra cám cảnh trước hình ảnh vợ Thành bế con nhỏ, khóc trước giây phút anh này bị đưa lên xe thùng chuyên dụng sau phiên tòa.

Được biết, liên quan đến vụ án của anh Thành, hiện Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên đã phối hợp với Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) tỉnh và Công an tỉnh để nắm bắt toàn bộ nội dung vụ án.

Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, ngày 12/8/2025, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên Đỗ Mạnh Tăng đã có văn bản kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên, đề nghị kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm vụ án “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm” nói trên.

Kiến nghị của Chánh án Đỗ Mạnh Tăng nêu rõ: TAND tỉnh Hưng Yên kiến nghị Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị Bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HSST ngày 8/8/2025 của TAND khu vực 5 - Hưng Yên theo quy định của pháp luật, để TAND tỉnh xem xét lại toàn bộ vụ án và bản án sơ thẩm.

Theo nguồn cơn vụ án, năm 2022, anh Thái Khắc Thành mua 1 gà trống và 2 gà mái giống gà lôi trắng về nuôi, đẻ 10 trứng và nở 10 con. Khi đàn gà lớn, anh rao bán trên mạng xã hội và bị bắt quả tang trong lúc giao 10 gà con vào ngày 2/4/2025; sau đó cơ quan chức năng khám nhà và tịch thu thêm 3 gà bố mẹ. Từ sự việc này, anh Thành bị khởi tố và bắt giam về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” theo Điều 244 Bộ luật Hình sự (BLHS). Ngày 8/8/2025, anh Thành bị TAND khu vực 5 - Hưng Yên tuyên phạt 6 năm tù căn cứ khoản 2 - điều 244 BLHS.

Sau phán quyết sơ thẩm, anh Thái Khắc Thành viết đơn kháng cáo bản án hình sự sơ thẩm trên với lý do kết luận trong bản án của TAND khu vực 5, tỉnh Hưng Yên không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án.

Bị cáo Thành đề nghị TAND tỉnh Hưng Yên xét xử phúc thẩm lại vụ án theo quy định pháp luật.

Không còn thuộc Nhóm IB?

Được biết, trước ngày 1/7/2025, gà lôi trắng thuộc Nhóm IB, nên các hành vi “nuôi, nhốt, săn bắt, giết, bán” bị nghiêm cấm, vì vậy việc truy tố là có căn cứ, không oan. Tuy nhiên, kể từ ngày 1/7/2025, theo Thông tư 27/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, gà lôi trắng không còn thuộc Nhóm IB mà chuyển sang Nhóm IIB; hệ quả là hành vi nuôi, nhốt, vận chuyển gà lôi trắng không còn cấu thành tội phạm theo Điều 244.

Nghĩa là, đến thời điểm mở phiên tòa sơ thẩm (8/8/2025), quy định pháp luật để lý xử lý hình sự đối với chính hành vi này đã thay đổi theo hướng có lợi cho bị cáo. Luật sư Nguyễn Minh Long, Đoàn Luật sư TP Hà cho rằng, viện dẫn Điều 29 Bộ luật Hình sự: “Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử, do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa”.

Như vậy, khi phiên tòa diễn ra sau ngày 1/7/2025, VKSND phải rút truy tố; nếu không rút, Tòa án cần phải áp dụng Điều 29 để miễn trách nhiệm hình sự và trả tự do ngay tại phiên tòa cho bị cáo Thành.

Theo dõi vụ án, nhiều người còn đặt ra câu hỏi về ranh giới giữa sự nghiêm minh và tính nhân văn trong xét xử. Khi áp dụng điều luật, liệu Tòa án có thể và có nên cân nhắc nhiều hơn hoàn cảnh, mục đích và tác động xã hội của hành vi, thay vì chỉ nhìn vào yếu tố cấu thành tội phạm. Thực tế cho thấy, tính nghiêm minh của pháp luật là thượng tôn, nhưng nếu áp dụng máy móc, không xem xét thật “nhân văn và nhân ái” hoàn cảnh và động cơ, bản án sẽ mất đi sức thuyết phục và tính giáo dục. Không ít vụ việc đủ yếu tố cấu thành tội phạm nhưng không “cấu thành sự vi phạm đạo đức” hay ngược lại. Nhiều vụ việc đủ “cấu thành sự vi phạm đạo đức” mà không đủ yếu tố “cấu thành tội phạm”.

Quy định của pháp luật cũng như những lĩnh vực khác của xã hội không thể đạt đến sự công bằng tuyệt đối. Nhưng nên chăng, cần đặt tính nhân văn song song tính nghiêm minh của pháp luật để mỗi bản án không chỉ nhằm răn đe mà còn chạm đến nhân tâm, tác động sâu xa về mặt nhận thức, giáo dục của mỗi người.

Về vụ án này, ông Trương Việt Toàn, cựu thẩm phán cho rằng, một thông tư mới ra đời, có hiệu lực từ 1/7/2025, nhưng thẩm phán xét xử lại không cập nhật, vẫn phạt 6 năm tù "một cách điềm nhiên như không có luật". Lẽ ra phải tuyên một bản án "do chuyển biến tình hình của pháp luật nên miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo", bởi gà lôi trắng không còn thuộc nhóm động vật quý hiếm IB.

Ngày 13/8/2025, tại Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 09/QĐ-VKS, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án trên theo hướng đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại. Cùng ngày, TAND tỉnh Hưng Yên đã ra Quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ Tạm giam sang Cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.

Công an phường Chơn Thành, tỉnh Đồng Nai (trước thuộc tỉnh Bình Phước) vừa phối hợp với Phòng Hạ tầng Kinh tế - Đô thị và Ban Chỉ huy Quân sự phường tiếp nhận một cá thể gà lôi trắng do chị Trần Thị Thúy Lợi (SN 1994, trú tại tổ 4, Khu phố Mỹ Hưng, phường Chơn Thành) giao nộp.

Theo đó, trong lúc cạo mủ cao su tại Khu phố Đồng Tâm, chị Lợi phát hiện một cá thể gà có màu trắng, nghi là giống gà lôi nên đã bắt về nhà và báo ngay cho cơ quan chức năng.

Theo quy định tại Nghị định 84/2021, gà lôi trắng thuộc Nhóm IB, là động vật rừng bị nghiêm cấm khai thác và sử dụng vì mục đích thương mại. Nhưng theo quy định tại Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, gà lôi trắng đã được chuyển sang Nhóm IIB, nghĩa là không cấm hoàn toàn, chỉ bị hạn chế khai thác thương mại.

Vũ Linh

Nguồn PL&XH : https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/vi-sao-vu-an-ga-loi-duoc-du-luan-quan-tam-428305.html&dm=027b572e9e1c071dcb7910c5daa29efe&utime=mjaynta4mjewmdq3mja=&secureurl=98