Vị thế dầu khí đang lên của các nước BRICS

7 giờ trướcBài gốc

Hiện nay, BRICS+ chiếm hơn 40% sản lượng dầu toàn cầu. (Ảnh minh họa)

Năm 2024, BRICS đã mở rộng thành viên, kết nạp Iran, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Ai Cập, Ethiopia và một số quốc gia khác, từ đó chuyển mình từ một liên minh thị trường mới nổi thành một lực lượng quan trọng trong ngành năng lượng toàn cầu. Nhóm mở rộng được gọi là BRICS+, quy tụ nhiều quốc gia dẫn đầu thế giới về khai thác dầu khí.

Hiện nay, BRICS+ chiếm hơn 40% sản lượng dầu toàn cầu và hơn 30% sản lượng khí đốt. Động thái mở rộng này đánh dấu bước ngoặt mới trong cục diện năng lượng toàn cầu, đặc biệt có ý nghĩa đối với các quốc gia phương Nam.

Nhiều quốc gia thuộc BRICS+ đang có sức ảnh hưởng đáng kể trong lĩnh vực năng lượng hydrocarbon toàn cầu:

Nga

Nga - một nhân tố chủ chốt trên thị trường năng lượng thế giới, đã khai thác khoảng 10,8 triệu thùng dầu mỗi ngày (bpd) vào năm 2024 và nằm trong nhóm ba nước sản xuất khí tự nhiên hàng đầu toàn cầu. Bất chấp các lệnh trừng phạt từ phương Tây, Nga vẫn củng cố được quan hệ năng lượng khắp khu vực Á-Âu bằng cách gia tăng xuất khẩu sang Trung Quốc và Ấn Độ.

Brazil

Là quốc gia khai thác dầu hàng đầu Nam Mỹ, Brazil đã chứng kiến tốc độ mở rộng mạnh mẽ trong lĩnh vực khai thác ngoài khơi. Sản lượng của nước này đạt 3,5 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2024, phần lớn nhờ các mỏ dầu tiền muối như Búzios. Việc Brazil chính thức gia nhập OPEC+ vào năm 2023 càng củng cố thêm vị thế của nước này trong các cuộc đàm phán về nguồn cung toàn cầu.

Iran

Với tư cách là một thành viên sáng lập OPEC và hiện thuộc BRICS+, Iran sở hữu trữ lượng khí tự nhiên lớn thứ hai và trữ lượng dầu mỏ lớn thứ tư thế giới. Bất chấp các lệnh trừng phạt, sản lượng dầu của Iran vẫn duy trì ở mức khoảng 3 triệu thùng mỗi ngày. Việc Iran gia nhập BRICS đã củng cố thêm tầm ảnh hưởng của khối tại khu vực vùng Vịnh.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE)

Dưới sự dẫn dắt của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi (ADNOC), UAE hiện khai thác khoảng 3,2 triệu thùng dầu mỗi ngày và đặt mục tiêu nâng con số này lên 5 triệu thùng/ngày vào năm 2027. Quốc gia này cũng có sản lượng khí tự nhiên đáng kể, đặc biệt từ mỏ Shah, qua đó khẳng định vai trò là một trong những trụ cột năng lượng quan trọng của BRICS+.

Ả Rập Saudi (thành viên chưa chính thức)

Là quốc gia xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới với sản lượng vượt quá 10 triệu thùng mỗi ngày, Ả Rập Saudi thể hiện sự gắn kết chiến lược rõ ràng với BRICS, dù việc gia nhập chính thức vẫn đang trong quá trình xem xét. Sự hợp tác của Riyadh trong khuôn khổ OPEC+ đã hỗ trợ lợi ích năng lượng của BRICS+, đặc biệt trong việc ổn định giá cả và đối trọng với ảnh hưởng tài chính từ phương Tây.

Tại sao điều này quan trọng đối với các quốc gia phương Nam?

Khả năng tiếp cận và chi trả năng lượng

Khả năng tiếp cận năng lượng tiếp tục là rào cản lớn đối với sự phát triển ở nhiều quốc gia phương Nam, đặc biệt tại châu Phi và Nam Á. Tuy nhiên, các nhà khai thác dầu khí thuộc khối BRICS+, nổi bật là Nga và Iran, đã cung cấp dầu thô với mức giá chiết khấu cho các nước như Ấn Độ, Trung Quốc và Brazil. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí nhập khẩu, kiểm soát lạm phát, mà còn hình thành nên những cấu trúc liên minh năng lượng mới, mang đến lựa chọn thay thế cho các thị trường phương Tây vốn gắn liền với đồng đô la.

Tái định hình giá cả và thương mại toàn cầu

Thương mại dầu mỏ toàn cầu đang chứng kiến sự chuyển mình khi BRICS+ đẩy mạnh nỗ lực thanh toán các giao dịch dầu khí bằng đồng nội tệ, bao gồm nhân dân tệ, rupee và dirham. Ấn Độ đã mua dầu của Nga bằng rupee. Song song đó, các cuộc thảo luận về một cơ chế thanh toán chung của BRICS nhằm tránh phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ cũng đang diễn ra. Sự dịch chuyển này mang lại cho các nền kinh tế phương Nam lợi ích trong việc giảm thiểu rủi ro tỷ giá và nâng cao mức độ tự chủ tài chính.

Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) - cánh tay tài chính của BRICS - đã bắt đầu tài trợ cho các dự án hạ tầng tại các quốc gia thành viên. Những dự án này, bao gồm đường ống dẫn dầu, nhà máy lọc dầu và các cảng khí đốt, không chỉ thúc đẩy phát triển công nghiệp theo hướng gia tăng giá trị mà còn góp phần củng cố khả năng tự chủ năng lượng và tạo việc làm tại địa phương, vượt ra ngoài mô hình khai thác tài nguyên đơn thuần.

Trật tự năng lượng đa cực hiện nay được thể hiện qua BRICS+, thách thức hệ thống đô la dầu lửa cũng như sự thống trị của các tập đoàn dầu khí phương Tây. Các quốc gia BRICS nắm giữ ảnh hưởng đáng kể đối với OPEC+ và các thị trường tiêu thụ mới nổi, cho phép họ ổn định giá cả, định hình mức khai thác và thúc đẩy tiếp cận thị trường công bằng hơn trên phạm vi toàn cầu.

Áp lực chuyển dịch năng lượng

Sự đoàn kết của BRICS+ đang đối mặt với thách thức lớn từ xu thế toàn cầu hướng tới giảm phát thải carbon. Dù nhiên liệu hóa thạch vẫn được sử dụng rộng rãi, một số thành viên BRICS+ như UAE và Brazil đã có những khoản đầu tư đáng kể vào hydro xanh và nhiên liệu sinh học. Thách thức trọng yếu đặt ra là làm thế nào để đạt được một quá trình chuyển dịch năng lượng công bằng, vừa thúc đẩy tăng trưởng ở các quốc gia phương Nam, vừa tránh việc sao chép máy móc các mô hình tiếp cận của phương Tây.

Đối với BRICS+, dầu khí đã vượt ra khỏi vai trò hàng hóa đơn thuần, trở thành công cụ chiến lược. Việc hội nhập các quốc gia hydrocarbon trọng yếu như Iran và UAE đã đưa khối này trở thành nhà cung cấp năng lượng then chốt cho phương Nam toàn cầu, đồng thời định hình BRICS+ như một đối trọng đáng gờm trước các tổ chức năng lượng do phương Tây kiểm soát.

Trong một trật tự thế giới phân mảnh, tương lai của việc kiểm soát tài nguyên không chỉ dừng lại ở quyền sở hữu, mà còn gắn liền với việc thiết lập các chuẩn mực toàn cầu mới về định giá, tiền tệ, tài chính và phát triển bền vững. Sự dịch chuyển này, được thúc đẩy bởi ngoại giao dầu khí của BRICS+, phản ánh một thế giới đang chuyển mình, nơi khối Nam toàn cầu có quyền tự chủ hơn, nhiều lựa chọn hơn và tiếng nói mạnh mẽ hơn.

Anh Thư

AFP

Nguồn PetroTimes : https://nangluongquocte.petrotimes.vn/vi-the-dau-khi-dang-len-cua-cac-nuoc-brics-732421.html