Vỉa hè, cống rãnh 'nghẹt thở' vì nước thải, dầu mỡ

2 ngày trướcBài gốc

Tình trạng nhiều người bán hàng rong, hộ kinh doanh và cơ sở dịch vụ tại TP HCM ngang nhiên "biến" vỉa hè thành nơi rửa chén bát, sơ chế thực phẩm rồi xả thẳng nước thải chưa qua xử lý, lẫn thức ăn thừa, dầu mỡ xuống hệ thống cống thoát nước hoặc lênh láng ra đường đang gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan đô thị nghiêm trọng, khiến dư luận bức xúc.

Muôn kiểu xả thải

Ghi nhận tại nhiều tuyến đường ở TP Thủ Đức (Hoàng Diệu 2, Kha Vạn Cân, Lê Văn Việt), quận Bình Thạnh (Ung Văn Khiêm, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Nguyễn Gia Trí), quận 3 (Võ Văn Tần), và khu vực chợ Xóm Chiếu (quận 4), không khó để bắt gặp cảnh tượng sau khi rửa dọn, nước thải cùng thức ăn thừa, dầu mỡ, xà phòng được đổ trực tiếp xuống miệng cống hoặc tràn lan ra mặt đường.

Tại các chợ, rau củ quả hư thối cũng bị quẳng không thương tiếc xuống cống. Nghiêm trọng hơn, nhiều cửa hàng giặt sấy quần áo còn tự ý kết nối ống xả trực tiếp vào hệ thống thoát nước chung, khiến lượng lớn chất tẩy rửa tích tụ, đóng thành lớp theo thời gian.

Hậu quả là nhiều đoạn đường, ngay cả khi không mưa, vẫn thường xuyên trong tình trạng đọng nước, loang lổ, bốc mùi hôi thối và trơn trượt. Anh Nguyễn Minh Tuấn (ngụ TP Thủ Đức) bức xúc: "Hầu như ngày nào đi làm tôi cũng chứng kiến cảnh này. Không ít lần đang chạy xe thì bị nước bẩn từ các hàng quán văng cả vào người, rất khó chịu và nguy hiểm".

Rác được chất đống ngay miệng cống thoát nước trên đường Tỉnh lộ 10 (quận Bình Tân). Ảnh: LƯ THÁI HÙNG

Không chỉ xả nước bẩn, một số hàng quán còn chất bao rác, than đá đã cháy hết ngay trên miệng cống. Nhiều nơi khác lại dùng gạch, ván, thậm chí trám xi-măng kín miệng cống để tránh mùi hôi hoặc quét rác thải sinh hoạt rồi lùa thẳng xuống lòng cống. Chị Trương Thị Hoàng Oanh, một công nhân vệ sinh môi trường, xác nhận: "Việc nhiều hộ kinh doanh để rác bừa bãi ngay miệng cống là một trong những nguyên nhân chính gây tắc nghẽn và ngập khi mưa xuống".

Hệ lụy khôn lường

Những hành vi tưởng chừng "vô hại" này không chỉ gây mất vệ sinh, mỹ quan đô thị mà còn tiềm ẩn nguy cơ nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Theo GS-TSKH Lê Huy Bá, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Công nghệ và Quản lý Môi trường (Trường Đại học Công nghiệp TP HCM), thức ăn thừa, dầu mỡ khi đổ xuống cống sẽ đông kết, tạo thành những cục cứng gây tắc nghẽn hệ thống thoát nước. Đáng lo ngại hơn, nước rửa chén còn tiêu diệt các vi khuẩn có lợi vốn dùng để phân giải chất hữu cơ, làm ảnh hưởng đến khả năng tự làm sạch của toàn bộ hệ thống.

Luật sư Đào Thị Bích Liên, Văn phòng Luật sư Hà Hải và Cộng sự, nhấn mạnh dầu ăn đã qua sử dụng chứa nhiều cặn thực phẩm và có độ bám dính rất cao. Khi bị thải bỏ không đúng cách, chúng không chỉ kết dính với rác thải khác gây tắc nghẽn cục bộ mà còn bám chặt vào thành cống, tạo điều kiện cho các chất thải khác tích tụ, lâu ngày phân hủy gây mùi hôi thối, ô nhiễm nặng nề.

Thực trạng này khiến nước thải ứ đọng, tạo môi trường lý tưởng cho ruồi, muỗi, vi khuẩn, nấm mốc có hại sinh sôi, phát tán mầm bệnh. Đặc biệt vào mùa mưa, nước mưa cuốn theo chất bẩn từ những vệt nước thải này có thể làm ô nhiễm nguồn nước mặt và gây ngập úng cục bộ ở nhiều tuyến đường.

Nghiêm trọng hơn, các chuyên gia cảnh báo lượng dầu mỡ này có thể thấm sâu xuống đất, gây ô nhiễm tầng nước ngầm. Chỉ một lít dầu mỡ đã qua sử dụng có khả năng làm ô nhiễm gần một triệu lít nước sạch - tương đương lượng nước một người sử dụng trong 14 năm. Điều này đe dọa trực tiếp nguồn nước sinh hoạt, tiềm ẩn nguy cơ gây các bệnh mãn tính, thậm chí ung thư cho người sử dụng.

Đại diện Công ty TNHH MTV Thoát nước Đô thị TP HCM cho biết rác thải, đặc biệt là dầu mỡ từ các hộ gia đình, quán ăn khi đổ xuống cống thoát nước không chỉ gây tắc nghẽn mà còn tạo môi trường cho vi khuẩn, côn trùng gây bệnh phát triển mạnh. Những chất thải này không hòa tan hoàn toàn trong nước mà bám chặt vào thành ống, kết hợp với rác thải, đất cát tạo thành những mảng bám dày, cứng như đá.

"Để xử lý, công nhân phải dùng nhiều biện pháp cơ học như đục phá những tảng mỡ đông cứng, sau đó dùng máy hút chuyên dụng mới thông được dòng thải. Công việc này không chỉ mất nhiều thời gian, công sức mà còn tiềm ẩn rủi ro cao về sức khỏe và an toàn lao động do phải tiếp xúc trực tiếp với môi trường độc hại, nước thải chứa hóa chất tẩy rửa có thể gây kích ứng da" - đại diện Công ty TNHH MTV Thoát nước Đô thị TP HCM cho hay. Dù công ty đã thường xuyên tập huấn, trang bị phương tiện bảo hộ và đẩy mạnh cơ giới hóa nhưng khó khăn vẫn chồng chất.

Xử lý nghiêm

Về mặt pháp lý, điều 4 Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 nêu rõ bảo vệ môi trường là quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cá nhân, tổ chức. Cụ thể hơn, Nghị định số 45/2022/NĐ-CP quy định phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng đối với hành vi đổ, xả rác thải, nước thải không đúng quy định vào hệ thống thoát nước đô thị.

Ngoài ra, người vi phạm còn buộc phải khôi phục tình trạng ban đầu và khắc phục hậu quả ô nhiễm. Nếu hành vi gây ô nhiễm môi trường có hậu quả nghiêm trọng, có thể bị xử lý hình sự với mức phạt lên đến 7 năm tù theo điều 235 Bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Để giải quyết dứt điểm vấn nạn này, rất cần sự vào cuộc quyết liệt hơn nữa từ các cơ quan chức năng thông qua việc tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, cả thường xuyên lẫn đột xuất. Đối với các cơ sở kinh doanh ăn uống có lượng dầu mỡ thải lớn, cần bắt buộc lắp đặt thiết bị tách dầu mỡ trước khi xả vào hệ thống chung.

Tuy nhiên, giải pháp căn cơ và bền vững nhất vẫn nằm ở ý thức tự giác và trách nhiệm của mỗi người dân, mỗi hộ kinh doanh. "Mỗi cá nhân đều có thể góp phần bảo vệ môi trường, giảm bớt khó khăn cho công nhân thoát nước bằng những hành động nhỏ như không xả trực tiếp các chất thải, dầu mỡ xuống hệ thống cống thoát nước, xử lý rác đúng cách, hướng đến một cuộc sống xanh, sạch và bền vững hơn" - đại diện Công ty TNHH MTV Thoát nước Đô thị TP HCM kêu gọi.

HUYỀN TRÂN - ANH VŨ - THÁI HÙNG

Nguồn NLĐ : https://nld.com.vn/via-he-cong-ranh-nghet-tho-vi-nuoc-thai-dau-mo-196250604210743774.htm