Viêm cột sống dính khớp và ca mổ nghẹt thở: 10 phút giữ lại đường thở

5 giờ trướcBài gốc

Thông tin trên được bác sĩ Phạm Duy Phương - Khoa Chỉnh hình vi phẫu, Bệnh viện đa khoa Xuyên Á TP.HCM cho biết vào chiều nay (15.12).

Căn bệnh âm thầm suốt 20 năm và “điểm nghẽn” mang tên gây mê

Khi đang hoàn tất những đơn hàng cuối cùng trong ngày, anh D. – một shipper 30 tuổi, ngụ tại Củ Chi, TP.HCM – không ngờ rằng cú trượt bánh xe trên mặt đường lại đẩy anh vào chuỗi ngày đối diện với ranh giới mong manh giữa an toàn và nguy hiểm.

Các bác sĩ tiến hành ca phẫu thuật cố định xương- Ảnh: BV

Cú ngã khiến cơ thể anh đập mạnh xuống mặt đường. Những cơn đau dồn dập, chân tay gần như bất động. Khi được đưa vào Bệnh viện đa khoa Xuyên Á, kết quả chụp X-quang cho thấy anh bị đa chấn thương nặng: gãy xương mâm chày, đầu trên xương mác, mắt cá trong và xương bàn tay.

Trong quá trình thăm khám và khai thác tiền sử, các bác sĩ phát hiện anh D. mắc viêm cột sống dính khớp từ năm 8 tuổi nhưng chưa từng điều trị đúng cách. Sau hơn hai thập kỷ, căn bệnh đã khiến nhiều đoạn cột sống của anh dính liền vào nhau, biến dạng nặng, gây gù cổ và lưng, hạn chế gần như hoàn toàn khả năng vận động của cột sống.

Đối với người bệnh, đó là sự bất tiện trong sinh hoạt. Nhưng với bác sĩ gây mê hồi sức, đây là một “bài toán sinh tử”. Trong phẫu thuật, gây mê toàn thân thường gắn liền với đặt nội khí quản – thao tác yêu cầu cổ bệnh nhân phải ngửa ra sau để mở đường thở. Với một cột sống đã mất tính đàn hồi như trường hợp này, chỉ một động tác sai cũng có thể dẫn đến gãy cột sống cổ, tổn thương tủy sống hoặc liệt vĩnh viễn ngay trên bàn mổ.

Từ thời điểm ấy, ca phẫu thuật cố định xương không còn là một ca chấn thương chỉnh hình thông thường, mà trở thành một thử thách lớn đối với toàn bộ ê-kíp gây mê và phẫu thuật.

Nhận thấy mức độ nguy hiểm hiếm gặp, bệnh viện đã tổ chức hội chẩn đa chuyên khoa với sự tham gia của gây mê hồi sức, chỉnh hình vi phẫu, nội soi và các chuyên ngành liên quan. Mục tiêu được đặt ra không chỉ là thực hiện được ca mổ, mà là bảo vệ tối đa cột sống và đường thở cho bệnh nhân trong suốt quá trình gây mê.

Mọi khả năng đều được tính đến, từ phương án ít xâm lấn nhất cho đến những can thiệp sâu trong trường hợp khẩn cấp. Các bác sĩ hiểu rằng chỉ cần một bước thất bại, ca mổ có thể buộc phải dừng lại, hoặc tệ hơn, đẩy người bệnh vào biến chứng nặng nề không thể đảo ngược.

Thất bại đầu tiên và khoảnh khắc căng thẳng trong phòng mổ

Khi ca mổ bắt đầu, ê-kíp gây mê lựa chọn gây tê tủy sống với hy vọng hạn chế tối đa can thiệp đường thở. Tuy nhiên, thực tế nhanh chóng cho thấy phương án này không khả thi. Các đốt sống của bệnh nhân đã dính cứng, khe gian đốt sống gần như biến mất, khiến kim gây tê không thể tiếp cận khoang tủy.

Trong phòng mổ, bầu không khí trở nên nặng nề. Thời gian không cho phép chần chừ, nhưng mọi quyết định tiếp theo đều tiềm ẩn rủi ro lớn. Ê-kíp buộc phải chuyển sang gây mê toàn thân bằng đặt mask thanh quản – một kỹ thuật khó, đòi hỏi bác sĩ gây mê phải có tay nghề và kinh nghiệm cao trong kiểm soát đường thở ở những tư thế bất thường.

BSCK2 Chung Nguyễn Anh Hùng - Trưởng khoa Gây mê Hồi sức, cho biết viêm cột sống dính khớp là một trong những tình huống gây mê nguy hiểm nhất. Cột sống không còn khả năng uốn cong khiến mọi thao tác phải được tính toán chính xác đến từng milimet. Ưu tiên hàng đầu là chọn phương án an toàn nhất, ít xâm lấn nhất và giúp bệnh nhân hồi phục sớm sau mổ.

Sau khi soi hầu họng và đánh giá kỹ giải phẫu, ê-kíp gây mê bắt đầu thao tác trong sự tập trung cao độ. Tư thế bệnh nhân được điều chỉnh cẩn trọng để tránh tác động lên cột sống cổ. Việc mở miệng, đưa mask vào thanh quản phải vừa dứt khoát, vừa nhẹ nhàng, trong khi các chỉ số sinh tồn được theo dõi liên tục.

Mười phút trôi qua trong phòng mổ được ví như mười phút “nín thở”. Và rồi, khoảnh khắc quyết định đã đến khi mask thanh quản được đặt thành công, đường thở của bệnh nhân được kiểm soát ổn định. Nguy cơ phải đặt nội khí quản hoặc mở khí quản qua da – những can thiệp tiềm ẩn nhiều biến chứng – đã được tránh khỏi.

Cuộc chạy đua với thời gian của phẫu thuật viên chỉnh hình

Khi gây mê đã an toàn, ê-kíp chỉnh hình vi phẫu nhanh chóng bước vào cuộc chạy đua với thời gian. Mục tiêu lúc này là cố định các xương gãy, đưa chúng về đúng vị trí giải phẫu và hoàn tất ca mổ trong thời gian ngắn nhất có thể để giảm nguy cơ cho bệnh nhân.

Các bác sĩ tiến hành đặt nẹp mâm chày, bắt vít cố định mắt cá trong và điều trị bảo tồn các xương bàn tay. Mỗi thao tác đều được thực hiện chính xác, nhịp nhàng, phối hợp chặt chẽ với ê-kíp gây mê để theo dõi sát diễn tiến trong suốt ca phẫu thuật. Chỉ trong vòng một giờ, ca mổ được hoàn tất an toàn.

Theo BSCK1 Phạm Duy Phương, thành công của ca phẫu thuật này phụ thuộc rất lớn vào bước gây mê. Nếu không kiểm soát được đường thở an toàn, phẫu thuật chỉnh hình dù cần thiết đến đâu cũng không thể tiến hành.

Sau phẫu thuật, anh D. tỉnh táo, ăn uống và sinh hoạt trở lại. Các vết mổ khô, cơn đau giảm rõ rệt. Dưới sự hướng dẫn của kỹ thuật viên phục hồi chức năng, anh bắt đầu tập vật lý trị liệu để từng bước lấy lại khả năng vận động.

Thế nhưng, ca bệnh này cũng để lại một lời cảnh tỉnh rõ ràng về viêm cột sống dính khớp. Đây là bệnh viêm mạn tính tiến triển chậm nhưng hậu quả nặng nề nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Khi cột sống đã biến dạng và dính cứng, không chỉ chất lượng cuộc sống bị ảnh hưởng, mà mọi can thiệp y khoa sau này – kể cả những ca mổ không liên quan đến cột sống – cũng trở nên nguy hiểm gấp nhiều lần.

Bình Thuận

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/viem-cot-song-dinh-khop-va-ca-mo-nghet-tho-10-phut-giu-lai-duong-tho-242378.html