Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam không ngừng đổi mới phương thức nghiên cứu

7 giờ trướcBài gốc

Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho rằng, tư vấn chính sách không chỉ là nhiệm vụ chuyên môn mà còn là trách nhiệm chính trị của đội ngũ các nhà khoa học xã hội và nhân văn đối với sự phát triển bền vững của quốc gia.

GS,TS Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Ảnh tư liệu: Văn Điệp/TTXVN

Đóng góp luận cứ khoa học phục vụ phát triển bền vững

Theo Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi, trong tiến trình phát triển quốc gia, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam luôn đảm nhiệm vai trò nòng cốt trong công tác nghiên cứu, tư vấn và phản biện chính sách, cung cấp những luận cứ khoa học phục vụ hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng và Nhà nước. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, thể hiện rõ chức năng chiến lược của Viện Hàn lâm với tư cách là cơ quan nghiên cứu hàng đầu về khoa học xã hội và nhân văn.

Trong nhiệm kỳ vừa qua, dù đối mặt với nhiều khó khăn, tập thể cán bộ, viên chức của Viện vẫn nỗ lực lao động sáng tạo, giữ vững tinh thần trách nhiệm, chủ động tham gia giải quyết những vấn đề thực tiễn cấp bách của đất nước. Nhiều chương trình nghiên cứu trọng điểm được triển khai, bám sát yêu cầu và nhiệm vụ của Đại hội XIII của Đảng, tiêu biểu như: Chương trình Nghiên cứu tổng thể vùng biên giới đất liền ở Việt Nam; Chương trình Khoa học xã hội và nhân văn phục vụ phát triển nhanh và bền vững kinh tế - xã hội tại địa phương; Chương trình Xây dựng bộ chỉ số bảo đảm an sinh quốc gia; Chương trình Nghiên cứu cục diện thế giới đến năm 2030; và Chương trình Xác định, triển khai hệ giá trị quốc gia, hệ giá trị văn hóa, chuẩn mực con người gắn với phát triển hệ giá trị gia đình Việt Nam trong thời kỳ mới.

Theo Giáo sư Lê Văn Lợi, đây là những chương trình nghiên cứu lớn, huy động sự tham gia của nhiều viện chuyên ngành trực thuộc Viện Hàn lâm. Kết quả các chương trình đã đóng góp nhiều kiến nghị, báo cáo có giá trị thực tiễn cao cho Đảng, Nhà nước, góp phần giải quyết hiệu quả những vấn đề cấp thiết về kinh tế, chính trị, văn hóa và xã hội trong giai đoạn hiện nay.

Song song với đó, đội ngũ cán bộ, viên chức của Viện Hàn lâm tích cực thực hiện nhiệm vụ tư vấn chính sách thông qua việc xây dựng các báo cáo nhanh, báo cáo phân tích và dự báo theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Chính phủ. Nhiều báo cáo được triển khai chủ động, phản ánh kịp thời diễn biến trong nước và quốc tế, cung cấp luận cứ khoa học quan trọng cho quá trình hoạch định và điều hành chính sách phát triển. Đáng ghi nhận là nhiều chương trình nghiên cứu trọng điểm đã được triển khai đồng bộ, góp phần cung cấp luận cứ khoa học quan trọng cho việc hoạch định đường lối, chính sách phát triển đất nước, trong số đó có nhiều công trình nổi bật như báo cáo “Lý luận và thực tiễn qua 40 năm đổi mới và những vấn đề đặt ra trong giai đoạn mới”, các báo cáo chuyên đề về tình hình thế giới, khu vực và một số quốc gia, cùng các báo cáo dự báo kinh tế - xã hội. Đặc biệt, từ tháng 3/2024, định kỳ hàng tháng, Viện Hàn lâm thực hiện báo cáo phân tích, dự báo tình hình và tư vấn chính sách phát triển kinh tế - xã hội làm tài liệu chính thức phục vụ phiên họp thường kỳ của Chính phủ. Các báo cáo này được đánh giá cao về tính cập nhật, chiều sâu khoa học và khả năng ứng dụng trong thực tiễn điều hành.

Hướng nghiên cứu phục vụ phát triển quốc gia trong giai đoạn mới

Nhìn về giai đoạn tới, Giáo sư Lê Văn Lợi cho rằng, trong bối cảnh quốc tế biến động phức tạp, yêu cầu mới đặt ra đòi hỏi khoa học xã hội và nhân văn phải phát triển mạnh mẽ hơn, trở thành lực lượng tiên phong cung cấp luận cứ khoa học phục vụ phát triển nhanh và bền vững đất nước.

Theo đó, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam sẽ tập trung 5 định hướng nghiên cứu lớn. Trước hết là đẩy mạnh nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội và nhân văn, nhằm củng cố nền tảng tư tưởng của Đảng, làm phong phú đời sống tinh thần xã hội và cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chính sách phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Viện Hàn lâm chú trọng các lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, lịch sử, xã hội, tôn giáo, dân tộc, văn học, ngôn ngữ, địa lý nhân văn; từ đó tham mưu, kiến nghị các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, chấn hưng văn hóa, phát triển toàn diện con người Việt Nam.

Bên cạnh đó, Viện sẽ tăng cường nghiên cứu về Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lý luận về đường lối đổi mới của Đảng và tổng kết mô hình phát triển của Việt Nam, hướng tới hai cột mốc lịch sử 100 năm thành lập Đảng và 100 năm thành lập nước. Đây là dịp quan trọng để tổng kết gần một thế kỷ phát triển, rút ra bài học kinh nghiệm và tiếp tục hoàn thiện lý luận về Chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.

Viện Hàn lâm cũng sẽ nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn lớn, cấp bách của đất nước, đặc biệt là xây dựng và hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, phát triển Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; đồng thời đánh giá tác động của việc sắp xếp tổ chức bộ máy, đề xuất các giải pháp quản lý phát triển xã hội trong thời kỳ mới.

Ngoài ra, Viện Hàn lâm sẽ đẩy mạnh các nghiên cứu phục vụ triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV – được xác định là Đại hội của kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; đồng thời tăng cường nghiên cứu, dự báo tình hình thế giới, quan hệ quốc tế và các xu hướng mới như chủ nghĩa tư bản số, chủ nghĩa xã hội công nghệ số, tinh hoa trí tuệ nhân loại để vận dụng vào tiến trình phát triển đất nước.

Giáo sư, Tiến sĩ Lê Văn Lợi cho biết, các định hướng này sẽ được Viện Hàn lâm triển khai một cách hệ thống, bài bản và khẩn trương. Cùng với đó, Viện đặc biệt chú trọng công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, bảo đảm đội ngũ nghiên cứu có đủ năng lực, trình độ để thực hiện những nhiệm vụ khoa học lớn, phục vụ sự phát triển bền vững của đất nước.

Lý Thanh Hương (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/khoa-hoc-cong-nghe/vien-han-lam-khoa-hoc-xa-hoi-viet-nam-khong-ngung-doi-moi-phuong-thuc-nghien-cuu-20251012115706349.htm