Viện Khoa học Weizmann - Chứng minh cho sức mạnh của tri thức

4 giờ trướcBài gốc

Tổng thống Israel Isaac Herzog tới thăm tòa nhà thuộc Viện Khoa học Weizmann bị tấn công bằng tên lửa hôm 15/6. Ảnh: Do Văn phòng báo chí chính phủ Israel (CPO) cung cấp

Hôm 15/6, tên lửa đạn đạo của Iran đã tấn công vào khuôn viên Rehovot của Viện Khoa học Weizmann, phá hủy hai tòa nhà - một đang xây dựng và một thuộc lĩnh vực khoa học sự sống - cùng với hàng chục công trình khác bị hư hại. May mắn thay, cuộc tấn công không gây thiệt hại về người nhờ thời điểm xảy ra vào ban đêm. Tuy nhiên, đây là một phần trong cuộc tấn công trực tiếp chưa từng có của Iran vào Israel - và cũng là lời cảnh báo rằng: ngay cả các trung tâm nghiên cứu khoa học vì hòa bình cũng không thoát khỏi hiểm họa trong một Trung Đông đầy biến động.

Tọa lạc tại thành phố Rehovot, Viện Khoa học Weizmann là một trong những biểu tượng hàng đầu của Israel về thành tựu khoa học và niềm tự hào dân tộc.

Được thành lập từ năm 1934 - tức là trước cả khi Nhà nước Israel ra đời - viện đã phát triển thành một trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới, với những đóng góp đột phá trong vật lý, y học, khoa học máy tính, nông nghiệp và nhiều lĩnh vực khác. Nhưng ảnh hưởng của Viện không chỉ dừng lại ở danh tiếng học thuật – nó còn là hiện thân của lý tưởng phục quốc Do Thái: xây dựng một quốc gia trên nền tảng tri thức và đổi mới.

Câu chuyện của Viện Weizmann bắt đầu với Chaim Weizmann - nhà hóa học hữu cơ tài năng, nhà lãnh đạo phong trào phục quốc Do Thái, và cũng là Tổng thống đầu tiên của Israel. Ban đầu, trung tâm này được thành lập với tên gọi Viện Nghiên cứu Daniel Sieff, nhằm tưởng nhớ con trai của gia đình Sieff - những nhà bảo trợ lớn cho phong trào Do Thái.

Weizmann mơ ước tạo dựng một trung tâm khoa học đẳng cấp thế giới tại Palestine - một nơi có thể đóng góp cho sự tự chủ về tri thức và phát triển quốc gia của người Do Thái. Sau cái chết đột ngột của nhà khoa học đoạt giải Nobel Fritz Haber - người được chọn dẫn dắt viện - chính Weizmann đã đảm nhận vai trò lãnh đạo.

Đến năm 1949, sau khi trở thành Tổng thống Israel, Viện được đổi tên thành Viện Khoa học Weizmann để vinh danh ông. Từ những bước đi ban đầu khiêm tốn, Viện nay đã trở thành tổ chức nghiên cứu đa ngành, với hơn 3.800 nhà khoa học, nghiên cứu sinh và sinh viên sau đại học - tất cả đều tập trung vào lĩnh vực khoa học tự nhiên và chính xác.

Năm 1955, Viện Weizmann cho ra đời WEIZAC - máy tính điện tử đầu tiên tại Israel và cũng là một trong những máy tính đầu tiên trên thế giới. WEIZAC được IEEE công nhận là cột mốc quan trọng trong lịch sử tin học.

Năm 2004, Giáo sư Ehud Shapiro chế tạo thành công máy tính sinh học đầu tiên trên thế giới. Và đến năm 2022, WeizQC - máy tính lượng tử đầu tiên của Israel - được ra mắt.

Khác với nhiều viện nghiên cứu thuần học thuật, Weizmann từ lâu đã chú trọng việc thương mại hóa các thành quả nghiên cứu. Năm 1959, Viện thành lập Công ty Phát triển & Nghiên cứu Yeda - công ty con trực thuộc có nhiệm vụ quản lý quyền sở hữu trí tuệ và bằng sáng chế.

Kết quả thật ấn tượng: chỉ riêng năm 2013, doanh thu từ bản quyền đã vượt 100 triệu USD, còn các sản phẩm dựa trên nghiên cứu của Viện đã tạo ra doanh thu toàn cầu trên 23 tỷ USD.

Một số đột phá lớn có thể kể đến là các loại thuốc điều trị đa xơ cứng và ung thư như Copaxone, Rebif và Erbitux. Trong lĩnh vực nông nghiệp, các nhà khoa học tại đây đã phát triển giống dưa leo kháng bệnh, lúa mì năng suất cao và tảo chứa beta-carotene - góp phần giải quyết bài toán an ninh lương thực và y tế toàn cầu.

Viện luôn xác định vai trò là một phần thiết yếu trong hạ tầng khoa học - xã hội của Israel. Thông qua các chương trình như trại hè khoa học dành cho thanh thiếu niên, Vườn Khoa học Clore - bảo tàng khoa học ngoài trời đầu tiên trên thế giới, hay các chương trình cố vấn dành cho người nhập cư từ Liên Xô cũ, Viện đã giúp hình thành không chỉ cộng đồng khoa học mà còn cả kết cấu xã hội của đất nước.

Đội ngũ giảng viên và cựu sinh viên của Viện hiện diện sâu sắc trong đời sống công cộng Israel - từ quốc phòng, hoạch định chính sách, đến học thuật. Vị trí gần Công viên Khoa học Kiryat Weizmann cũng giúp thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới, với hơn 120 công ty khởi nghiệp được hình thành từ công nghệ của Viện.

Viện Khoa học Weizmann được đánh giá cao trên toàn cầu. Theo bảng xếp hạng Nature Index năm 2019, Viện đứng thứ hai thế giới về chất lượng nghiên cứu và thường xuyên có mặt trong top 25 về số lượng trích dẫn khoa học và bằng sáng chế.

Trong vật lý lý thuyết, các nhà nghiên cứu của Weizmann đóng vai trò nền tảng trong việc phát triển lý thuyết dây. Trong thiên văn học, học thuyết MOND (động lực học Newton sửa đổi) do Giáo sư Mordehai Milgrom khởi xướng, được xem là đối trọng vững chắc nhất với các giả thuyết về vật chất tối.

Biểu tượng của Viện là cây đa nhiều nhánh - hình ảnh ẩn dụ hoàn hảo cho một tổ chức có rễ sâu vững chắc, cành lá vươn xa khắp các ngành, và quả ngọt là những đóng góp cho y học, công nghệ và văn hóa nhân loại.

Viện Weizmann không chỉ là một cơ sở nghiên cứu - nó là trái tim của một quốc gia đặt tri thức làm nền móng. Và dù phải đối mặt với tấn công tên lửa, tinh thần của nó vẫn không lay chuyển. Chỉ ba ngày sau vụ tấn công, các nhà nghiên cứu tại Weizmann đã trở lại làm việc trong những phòng thí nghiệm tạm thời, được dựng lên ngay tại khuôn viên bị phá hủy.

Một nhà nghiên cứu trẻ tại viện chia sẻ với báo Jerusalem Post: “Họ có thể phá hủy tòa nhà, nhưng không thể phá hủy trí tuệ và quyết tâm của chúng tôi”.

Câu chuyện về Viện Weizmann trở thành minh chứng sống động cho sức mạnh của tri thức, của sự kiên định theo đuổi khoa học giữa thời cuộc khắc nghiệt - và là lời nhắc nhở thế giới rằng, dù chiến tranh có lan rộng đến đâu, ánh sáng của nghiên cứu và đổi mới vẫn phải được bảo vệ bằng mọi giá.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/vien-khoa-hoc-weizmann-chung-minh-cho-suc-manh-cua-tri-thuc-20250629150343119.htm