Viện kiểm sát chỉ khởi kiện khi các chủ thể khác đã nhận được thông báo, kiến nghị mà không có chủ thể nào khởi kiện

2 giờ trướcBài gốc

VKSND tối cao, TAND tối cao, Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ, Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Dân tộc và Tôn giáo vừa ban hành Thông tư liên tịch số 09/2025/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-KTNN-TTCP-BCA-BTP-BTC-BCT-BXD-BYT-BNNMT-BVHTTDL-BDTTG hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 ngày 24/6/2025 của Quốc hội về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công (Thông tư liên tịch số 09).

Phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng

Về phạm vi điều chỉnh, Thông tư liên tịch này hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 về các vấn đề sau đây:

Nguyên tắc thực hiện, thẩm quyền, thủ tục tiếp nhận, xác minh, thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ, khởi kiện, giải quyết vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công (gọi là vụ án dân sự công ích); thi hành bản án, quyết định của Tòa án về bảo vệ lợi ích công.

Việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của VKSND, TAND, người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan khi tiến hành các hoạt động quy định tại khoản 1 Điều này.

Đối tượng áp dụng của Thông tư gồm: Viện kiểm sát, Viện trưởng Viện kiểm sát, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên trong việc khởi kiện và kiểm sát việc giải quyết vụ án dân sự công ích.

Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự công ích theo quy định tại Điều 5 của Nghị quyết số 205/2025/QH15; người tiến hành tố tụng của Tòa án được phân công giải quyết vụ án dân sự công ích.

Chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương bị xâm phạm quyền dân sự thuộc trường hợp Viện kiểm sát khởi kiện vụ án dân sự công ích để bảo vệ.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự và quy định khác của pháp luật, phù hợp với đối tượng, lĩnh vực được bảo vệ theo Nghị quyết số 205/2025/QH15.

Người tham gia tố tụng trong vụ án dân sự công ích sau khi Tòa án thụ lý vụ án.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm quy định tại khoản 4 Điều 2, Điều 9 của Nghị quyết số 205/2025/QH15.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Nguyên tắc thực hiện

Việc khởi kiện, giải quyết vụ án dân sự công ích quy định tại Nghị quyết số 205/2025/QH15 phải bảo đảm đầy đủ các nguyên tắc sau đây:

Tuân thủ đúng quy định của Nghị quyết số 205/2025/QH15, quy định của pháp luật tố tụng dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan không trái với Nghị quyết số 205/2025/QH15.

Viện kiểm sát chỉ khởi kiện vụ án dân sự công ích khi các chủ thể khác đã nhận được thông báo, kiến nghị khởi kiện của Viện kiểm sát theo quy định tại khoản 2 Điều 13 của Nghị quyết số 205/2025/QH15 mà không có chủ thể nào khởi kiện.

Bảo đảm phối hợp chặt chẽ giữa Viện kiểm sát, Tòa án và cơ quan, tổ chức có liên quan trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm quy định tại Nghị quyết số 205/2025/QH15 để việc khởi kiện và giải quyết vụ án dân sự công ích kịp thời, đúng pháp luật.

Tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ bí mật nhà nước, bí mật công tác, bí mật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Lãnh đạo các cơ quan ký Thông tư liên tịch hướng dẫn thi hành Nghị quyết số 205/2025/QH15 do VKSND tối cao tổ chức ngày 3/11/2025.

Một số đối tượng, lĩnh vực được bảo vệ theo Nghị quyết số 205/2025/QH15

Thông tư liên tịch số 09 cũng nêu rõ một số đối tượng, lĩnh vực được bảo vệ theo Nghị quyết số 205/2025/QH15, gồm:

1. “Người dân tộc thiểu số cư trú tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn” theo quy định tại điểm e khoản 1 Điều 3 của Nghị quyết số 205/2025/QH15 là người thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Trợ giúp pháp lý. Vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn được xác định theo quy định của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

2. “Đầu tư công” là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, nhiệm vụ, dự án và đối tượng đầu tư công khác theo quy định của Luật Đầu tư công.

3. “Tài sản công” là tài sản thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

4. “Bảo vệ lợi ích công trong lĩnh vực đất đai” là bảo vệ chế độ sở hữu, chế độ quản lý và chế độ sử dụng đất công theo quy định của Luật Đất đai.

5. “Tài nguyên” gồm tài nguyên đất, tài nguyên nước, tài nguyên rừng, tài nguyên khoáng sản, nguồn lợi ở vùng biển, vùng trời, kho số viễn thông và kho số khác phục vụ quản lý nhà nước, tài nguyên Internet, phổ tần số vô tuyến điện, quỹ đạo vệ tinh, dữ liệu số và các tài nguyên khác do Nhà nước quản lý theo quy định của pháp luật.

6. “Môi trường” là các yếu tố vật chất tự nhiên và nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, kinh tế, xã hội, sự tồn tại, phát triển của con người, sinh vật và tự nhiên, được bảo vệ theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

7. “Hệ sinh thái” là quần xã sinh vật và các yếu tố phi sinh vật của một khu vực địa lý nhất định, có tác động qua lại và trao đổi vật chất với nhau, được bảo tồn và phát triển theo quy định của Luật Đa dạng sinh học.

8. “Di sản văn hóa” bao gồm di sản văn hóa vật thể, di sản văn hóa phi vật thể, thuộc sở hữu toàn dân, được xác lập, bảo vệ theo quy định của Luật Di sản văn hóa.

9. “An toàn thực phẩm” là việc bảo đảm để thực phẩm không gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người theo quy định của Luật An toàn thực phẩm.

10. “An toàn dược phẩm” là việc bảo đảm thuốc và nguyên liệu làm thuốc không gây hại đến sức khỏe, tính mạng con người theo quy định của Luật Dược.

11. “Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” là bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Trách nhiệm cung cấp thông tin về vụ án dân sự công ích

Ngoài ra, Thông tư liên tịch số 09 cũng quy định về trách nhiệm cung cấp thông tin về vụ án dân sự công ích.

Theo đó, cơ quan, tổ chức, cá nhân tiếp nhận, phát hiện thông tin về hành vi xâm phạm quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 3 của Nghị quyết số 205/2025/QH15 nếu không thuộc trách nhiệm giải quyết của mình thì thông báo ngay cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền, trách nhiệm khởi kiện hoặc Viện kiểm sát.

Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, kiểm toán nhà nước, kiểm tra chuyên ngành gửi cho Viện kiểm sát nội dung kết luận thanh tra, kết quả kiểm toán, tài liệu kiểm tra, tài liệu khác về hành vi xâm phạm quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều 3 của Nghị quyết số 205/2025/QH15 ngay khi kết luận thanh tra, báo cáo kiểm toán, tài liệu kiểm tra được công khai theo quy định của pháp luật.

Trường hợp kết luận thanh tra, kết quả kiểm toán, kết quả kiểm tra có đưa ra biện pháp xử lý vi phạm, khắc phục hậu quả nhưng cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền, trách nhiệm không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ và không có biện pháp xử lý nào khác thì cơ quan thực hiện chức năng thanh tra, kiểm toán nhà nước, kiểm tra chuyên ngành thông báo ngay cho Viện kiểm sát để xem xét, thực hiện việc khởi kiện.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin cho Viện kiểm sát bằng các hình thức sau đây:

Trình bày, nộp tài liệu trực tiếp tại Viện kiểm sát; gửi văn bản cung cấp thông tin và tài liệu liên quan qua dịch vụ bưu chính đến Viện kiểm sát.

Gửi thư điện tử theo thông tin trên cổng thông tin điện tử của VKSND tối cao, trang tin điện tử của Viện kiểm sát cấp tỉnh, khu vực.

Qua đường dây nóng của Viện kiểm sát được đăng tải trên cổng thông tin điện tử của VKSND tối cao, trang tin điện tử của Viện kiểm sát cấp tỉnh, khu vực.

Qua ứng dụng định danh quốc gia (VneID).

Sử dụng ứng dụng số phục vụ tiếp nhận thông tin vụ án dân sự công ích theo hướng dẫn trên cổng thông tin điện tử của VKSND tối cao.

Thông tin được cung cấp có các nội dung chính gồm: Tên, nơi cư trú, làm việc của cá nhân cung cấp thông tin; tên, trụ sở của cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin, người đại diện theo pháp luật của tổ chức; số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có).

Tên, nơi cư trú, làm việc của cá nhân có hành vi vi phạm; tên, trụ sở của cơ quan, tổ chức có hành vi vi phạm; số điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có)

Hành vi vi phạm; quyền dân sự của chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc lợi ích công bị xâm phạm và thiệt hại.

Việc xử lý, giải quyết của cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm (nếu có); đề nghị, kiến nghị Viện kiểm sát về việc xử lý.

Kèm theo thông tin được cung cấp, người cung cấp thông tin cung cấp tài liệu, chứng cứ chứng minh (nếu có).

P.V

Nguồn BVPL : https://baovephapluat.vn/vien-kiem-sat-nhan-dan-bao-ve-loi-ich-cong-nguoi-yeu-the/vien-kiem-sat-chi-khoi-kien-khi-cac-chu-the-khac-da-nhan-duoc-thong-bao-kien-nghi-ma-khong-co-chu-the-nao-khoi-kien-188842.html