Việt Nam - Angola: Nền tảng vững chắc, tương lai đầy tiềm năng

7 giờ trướcBài gốc

Đại sứ Việt Nam tại Angola Dương Chính Chức (ảnh tư liệu).

Sau đây là nội dung bài phỏng vấn:

Thưa Đại sứ, nhìn lại hành trình 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Angola (1975-2025), Đại sứ có thể đánh giá những thành tựu nổi bật trong hợp tác song phương? Những cột mốc nào theo Đại sứ là quan trọng nhất, đặc biệt trong bối cảnh hai nước cùng trải qua các giai đoạn đấu tranh giành độc lập và xây dựng đất nước?

Chặng đường nửa thế kỷ qua là minh chứng sống động cho tình hữu nghị bền chặt giữa hai dân tộc, cùng khát khao độc lập, hòa bình và phát triển. Ngay ngày 12/11/1975 - chỉ một ngày sau khi Tổng thống Agostinho Neto tuyên bố độc lập (11/11/1975) - Việt Nam đã công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Angola. Đó là 50 năm son sắt, đồng hành qua mọi thử thách.

Về chính trị - đối ngoại, mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola (MPLA) luôn là trụ cột vững chắc. Gần đây nhất, Thỏa thuận hợp tác giai đoạn 2024-2029 đã khẳng định quyết tâm đưa quan hệ song phương lên tầm cao mới. Các chuyến thăm cấp cao diễn ra đều đặn, với chuyến thăm của Chủ tịch nước khi đó Trần Đức Lương vào năm 2002, chuyến thăm năm của Tổng Bí thư khi đó Nông Đức Mạnh vào năm 2008, chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Công an khi đó Tô Lâm vào năm 2023 và mới đây nhất là chuyến thăm cấp Nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tháng 8/2025 vừa qua. Về phía Angola cũng đã có các chuyến thăm của Tổng thống José Eduardo dos Santos (1987), Phó Tổng thống Manuel Vicente (2012), Bộ trưởng Ngoại giao Georges Rebelo Pinto Chikoti (4/2017), Trưởng Ban Đối ngoại Đảng MPLA Manuel Augusto (8/2024) và gần đây nhất là Tổng Chưởng lý Hélder Fernando Pitta Gróz tham dự Lễ ký Công ước Liên hợp quốc về phòng chống tội phạm mạng tại Hà Nội (25 - 27/10/2025).

Trên trường quốc tế, hai nước phối hợp chặt chẽ tại Liên hợp quốc, Phong trào Không liên kết và Liên minh châu Phi, góp phần nâng cao tiếng nói của các quốc gia đang phát triển. Hiện nay, với vai trò Chủ tịch luân phiên Liên minh châu Phi (AU) từ tháng 2/2025 của Tổng thống João Lourenço, Angola đang thúc đẩy hợp tác ASEAN - AU, mở ra không gian mới cho quan hệ song phương.

Về kinh tế - đầu tư, những năm gần đây ghi nhận bước chuyển mình rõ rệt. Kim ngạch thương mại đang hướng tới vượt mốc 270 triệu USD, phấn đấu đạt 1 tỷ USD như lãnh đạo hai nước cam kết trong chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường. Nông nghiệp nổi lên như lĩnh vực then chốt do đây là lĩnh vực Việt Nam có thế mạnh và Chính phủ Angola ưu tiên phục hồi sản xuất nội địa để giảm phụ thuộc xuất khẩu. Kỳ họp thứ 7 Ủy ban liên chính phủ (tháng 3/2024) sau nhiều năm gián đoạn đã xác định hướng đi mới, trong khi Tập đoàn Xuân Thiện - doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên đầu tư vào Angola - tiên phong đầu tư các dự án lớn về năng lượng, nông nghiệp, tài chính và hạ tầng - đánh dấu dấu mốc thực chất, cùng có lợi.

Việc đặt tên Đại lộ Hồ Chí Minh tại trung tâm Luanda - nơi tập trung nhiều cơ quan đầu não của Angola - không chỉ là sự kiện chính trị mà còn là biểu tượng bất diệt của tình hữu nghị Việt Nam - Angola.

Trong 50 năm qua, hợp tác kinh tế - thương mại giữa Việt Nam và Angola đạt được những thành tựu nổi bật nào? Đại sứ đánh giá ra sao về tiềm năng mở rộng trao đổi thương mại song phương trong thời gian tới?

Thẳng thắn mà nói, hợp tác kinh tế vẫn còn khiêm tốn, chưa xứng tầm với nền tảng chính trị vững vàng. Dù vậy, hai nước đã xây dựng khung pháp lý quan trọng: Hiệp định thương mại (1978, tái ký 2008), Hiệp định khung hợp tác kinh tế - khoa học - kỹ thuật - văn hóa (2008), cùng các nghị định thư trong nông nghiệp, dầu khí, thủy sản, xây dựng, giáo dục. Kim ngạch trung bình khoảng 200 triệu USD/năm, chủ yếu là hàng thô: gạo, dệt may, cà phê từ Việt Nam; gỗ, khí hóa lỏng từ Angola.

Gần đây, bức tranh đã thay đổi tích cực nhờ việc Angola đa dạng hóa kinh tế, giảm lệ thuộc dầu mỏ, ưu tiên nông nghiệp và công nghiệp chế biến; kỳ họp Ủy ban liên chính phủ lần thứ 7 (3/2024) xác định hơn 20 lĩnh vực hợp tác mới; và Tuyên bố chung Việt Nam-Angola sau chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường (8/2025) tạo đà đột phá.

Doanh nghiệp Việt Nam ngày càng quan tâm thị trường Angola. Điển hình là Tập đoàn Xuân Thiện của Việt Nam với các dự án quy mô lớn. Hội Doanh nhân Việt Nam tại Angola (thành lập 6/2024) trở thành cầu nối tin cậy, hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận cơ hội. Đại sứ quán liên tục nhận được yêu cầu tư vấn về thị trường và dự án.

Nhìn chung, trong nửa thế kỷ qua, hợp tác kinh tế - thương mại Việt Nam-Angola đã không ngừng mở rộng, từ trao đổi hàng hóa đã mở rộng sang đầu tư và hỗ trợ kỹ thuật, tạo nền móng vững chắc cho giai đoạn phát triển mới sau chuyến thăm cấp Nhà nước năm 2025.

Trên cơ sở thành tựu hiện nay, có thể hình dung bức tranh tương lai của hợp tác kinh tế giữa hai nước đầy tiềm năng, với nông nghiệp làm mũi nhọn đột phá: triển khai dự án trồng thử nghiệm, chế biến nông sản phục vụ nội địa và xuất khẩu. Mở rộng sang hạ tầng, năng lượng, khoáng sản, y tế, giáo dục, đồng thời giải quyết nút thắt vận tải và logistics. Việt Nam hỗ trợ Angola đa dạng hóa kinh tế không chỉ là hợp tác mà còn là cam kết tin cậy. Angola sẽ là cửa ngõ để doanh nghiệp Việt Nam vươn xa vào Tây và Nam châu Phi. Việt Nam cũng có thể tham gia cơ chế đa phương của Liên hợp quốc, kết nối ASEAN - châu Phi.

Theo Đại sứ, hai nước cần làm gì cụ thể để biến các mục tiêu hợp tác thành hiện thực, đặc biệt sau chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường tháng 8/2025?

Tôi tin rằng quan hệ và hợp tác hai nước hiện đã có đủ điều kiện để bứt tốc, chuyển sang một giai đoạn phát triển mới.

Vừa qua, nhân chuyến thăm cấp nhà nước của Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Đoàn Đại biểu cấp cao Việt Nam tới Angola, hai bên đã thông qua Tuyên bố chung Việt Nam - Angola, đưa ra ưa mục tiêu tầm nhìn lớn cho quan hệ hai nước, đề ra những mục tiêu cụ thể trong từng lĩnh vực hợp tác trong thời gian tới.

Để thực hiện được những tầm nhìn, nhiệm vụ đề ra đòi hỏi các cơ quan liên quan hai bên cần phải phối hợp liên tục, sát sao và hiệu quả.

Hai bên cần duy trì tiếp xúc cấp cao và các cấp để củng cố tin cậy, hiểu biết, tạo môi trường chính trị thuận lợi cho việc thúc đẩy hợp tác trên các lĩnh vực khác; cần có các biện pháp hỗ trợ thúc đẩy hợp tác kinh tế và các lĩnh vực khác bằng các biện pháp hỗ trợ cụ thể, thực chất về chính sách và kỹ thuật và thực hiện các hoạt động để doanh nghiệp, chuyên gia hai nước gặp và trao đổi trực tiếp; đồng thời tìm cách khắc phục khó khăn về vận tải, cơ chế thanh toán; tiếp tục cải thiện môi trường pháp lý, ký kết các văn kiện cần thiết như Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ đầu tư, Hiệp định tránh đánh thuế hai lần, các thỏa thuận về thanh toán, tiền tệ, giản dị hóa quy định về thị thực, cư trú để bảo vệ an ninh, an toàn về con người, tài sản của doanh nghiệp của nhau.

Cuối cùng, Việt Nam cần có chiến lược, kế hoạch chung về phát triển quan hệ với châu Phi với tầm nhìn dài hạn, không chỉ 5 năm mà là 10 năm, 20 năm hoặc dài hơn. Chính những chiến lược, kế hoạch này sẽ là nền tảng, là căn cứ quan trọng để thúc đẩy ổn định, lâu dài với châu Phi - một mảnh đất mang lại nhiều cơ hội không kém các khu vực khác, thậm chí là nhiều ưu đãi và thông thoáng hơn.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ.

Bài và ảnh: Hồng Minh (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/viet-nam-angola-nen-tang-vung-chac-tuong-lai-day-tiem-nang-20251110122301750.htm