Hà Nội phun thuốc diệt muỗi phòng dịch Chikungunya và sốt xuất huyết.
Nguy cơ dịch xâm nhập rất cao trong mùa mưa
Trước thông tin Việt Nam đã ghi nhận trường hợp mắc bệnh Chikungunya đầu tiên, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đã bác bỏ thông tin này và khẳng định tính từ đầu năm 2025 đến nay, Việt Nam chưa phát hiện ca mắc Chikungunya nào. Cục Phòng bệnh cũng đồng thời khuyến cáo người dân tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng bệnh Chikungunya và thường xuyên cập nhật thông tin từ các nguồn chính thống.
Trao đổi về các biện pháp phòng dịch bệnh Chikungunya hiện nay, BS. Nguyễn Thu Hường, Trưởng đơn nguyên Truyền nhiễm, Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) cho biết: “Đến nay, Bộ Y tế Việt Nam và các cơ quan y tế địa phương khẳng định chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya lây truyền trong cộng đồng. Tuy nhiên, nguy cơ virus xâm nhập và gây dịch được đánh giá là rất cao. Đặc biệt, hiện Trung Quốc là nước láng giềng của Việt Nam đã ghi nhận khoảng 7.000 - 8.000 ca mắc, sự thông thương giữa Việt Nam và Trung Quốc rất lớn, chưa kể hiện đang là mùa du lịch khách nước ngoài đến Việt Nam khá đông, trong đó có cả những nước đang lưu hành dịch".
Đặc biệt dịp đại lễ diễu binh, diễu hành kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 là dịp đông đảo người dân đổ về Hà Nội để tham dự sự kiện, Hà Nội cần hết sức chủ động để phòng các dịch bệnh, trong đó có Chikungunya.
"Trước tình hình như hiện nay, các cơ sở y tế như tại Bệnh viện Thanh Nhàn, là tuyến đầu chống dịch của Hà Nội đã tăng cường giám sát dịch, nhất là đối với người dân trở về từ vùng có dịch; đồng thời tập huấn năng lực chẩn đoán và điều trị bệnh Chikungunya cho cán bộ nhân viên y tế. Bệnh viện cũng triển khai chuẩn bị thuốc men, vật tư và khu vực truyền nhiễm để tiếp nhận bệnh nhân điều trị nội trú nếu có ca bệnh xảy ra”, BS. Nguyễn Thu Hường cho biết.
Về công tác chẩn đoán, xét nghiệm và điều trị bệnh Chikungunya hiện nay, triệu chứng của bệnh Chikungunya khá giống sốt xuất huyết và một số bệnh do virus khác, dễ khiến người bệnh chủ quan hoặc nhầm lẫn. Đặc trưng nhất là sốt cao đột ngột (thường trên 39°C) kèm theo đau khớp dữ dội, đau cơ, đau đầu, buồn nôn, phát ban, đôi khi sưng quanh khớp. Cơn đau khớp có thể kéo dài nhiều tuần, thậm chí hàng tháng, làm bệnh nhân khó di chuyển, phải khom lưng khi đi lại. Hiện việc chẩn đoán bệnh cần được thực hiện tại cơ sở y tế với các xét nghiệm đặc hiệu như: Xét nghiệm ELISA để phát hiện kháng thể hoặc kháng nguyên virus; xét nghiệm PCR để tìm vật liệu di truyền của virus trong mẫu bệnh phẩm của người bệnh.
Phân biệt với sốt xuất huyết
Theo BS. Nguyễn Thu Hường, tác nhân gây bệnh Chikungunya là do virus Chikungunya (CHIKV), còn sốt xuất huyếtcó tác nhân gây bệnh là do virus Dengue (DENV 1-4), họ Flaviviridae. Tuy nhiên, cả hai bệnh này đều do véc tơ truyền bệnh chính là muỗi Aedes Aegypti và Aedes Albopictus.
Với bệnh Chikungunya, thời gian ủ bệnh thường từ 3 - 7 ngày (dao động 1 - 12 ngày); người bệnh thường khởi phát sốt cap đột ngột (trên 39 độ C); đau khớp rất dữ dội, gây tàn phế, đa khớp, đối xứng, chủ yếu khớp nhỏ; đau cơ thường gặp, dữ dội; thường gặp đau đầu; phát ban dạng dát sẩn, thường xuất hiện sau sốt; đôi khi viêm kết mạc; hiếm gặp biểu hiện xuất huyết. Bệnh nhân mắc bệnh này có tiểu cầu bình thường hoặc giảm nhẹ, không bị cô đặc máu. Biến chứng nặng, đặc trưng của bệnh Chikungunya là viêm khớp mạn tính kéo dài nhiều tháng, thậm chí cả năm. Tỷ lệ tử vong với thể nặng của người mắc bệnh này là rất thấp dưới 0,1%.
Với sốt xuất huyết, bệnh có thời gian ủ bệnh 3 - 14 ngày (thường là 4 - 7 ngày); triệu chứng khởi phát sốt cao đột ngột (40 độ C). Bệnh cũng có thể có biểu hiện đau khớp (Arthralgia) ở mức nhẹ đến trung bình, hoặc không có; đau cơ (Myalgia) rất dữ dội (còn được gọi là "sốt gãy xương"), đau lưng; đau đầu dữ dội, đặc trưng là đau sau hốc mắt.
Sốt xuất huyết có biểu hiện phát ban dạng dát sẩn, có thể có các đốm xuất huyết; viêm kết mạc hiếm gặp. Biểu hiện xuất huyết có thể là chấm xuất huyết trên da đến chảy máu nặng. Kết quả xét nghiệm máu của bệnh nhân sốt xuất huyết thường cho thấy tình trạng giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu rõ rệt, cô đặc máu trong thể nặng. Biến chứng nặng, đặc trưng của sốt xuất huyết là gây sốc, suy đa tạng, xuất huyết nặng. Đặc biệt, tỷ lệ tử vong (thể nặng) của bệnh sốt xuất huyết cao nếu không điều trị kịp thời.
Theo đó, véc tơ làm lây lan virus Chikungunya là muỗi Aedes aegypti và Aedes Albopictus, tạo ra một thách thức phức tạp cho ở các vùng dịch lưu hành. Vì cả hai loài muỗi này đều chủ yếu đốt người vào ban ngày, muỗi thường trú ngụ ở trong nhà, đẻ trứng, bọ gậy trong nước sạch, nước đọng, với đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn.
Bác sĩ khuyến cáo, cần tuyên truyền các biện pháp phòng, chống dịch bệnh, nâng cao ý thức người dân trong việc diệt loăng quăng, bọ gậy, phòng tránh muỗi đốt, diệt muỗi trưởng thành để ngăn véc tơ truyền bệnh.
Đồng thời, các cơ sở y tế cần tăng cường năng lực chẩn đoán và điều trị; chuẩn bị đầy đủ thuốc, vật tư và cơ sở vật chất để tiếp nhận bệnh nhân điều trị nội trú. Các đơn vị, cơ sở y tế, người dân cũng tuân thủ việc báo cáo Sở Y tế khi có phát hiện ca bệnh đầu tiên để có phân tích, dự báo dịch, nguy cơ bùng phát và có biện pháp ứng phó phù hợp.
Tạ Nguyên/Báo Tin tức và Dân tộc