Chia sẻ tại Vietnam Investment Forum 2025: Mid-Year Update, ông Mai Huy Tuần, CEO Công ty cổ phần Công nghệ số SSI cho rằng doanh nghiệp kỳ vọng vào một cơ chế minh bạch,thông suốt, biết rõ cái gì là chuẩn, là đúng để làm.
“SSID đã đầu tư bài bản cho các nền tảng tài sản số trong nhiều năm qua, từ hệ thống dữ liệu, bảo mật, xác minh danh tính đến quản trị rủi ro. Tuy nhiên, để các mô hình này hoạt động bền vững, Việt Nam cần có khuôn khổ pháp lý ổn định, minh bạch và có định hướng rõ ràng”, ông Tuần nêu.
Không chỉ dừng ở phạm vi trong nước, ông Tuần cho rằng Việt Nam cần mở rộng tầm nhìn ra thị trường quốc tế trong lĩnh vực tài sản mã hóa. Theo ông, nhiều startup Việt đã chứng minh được năng lực cạnh tranh toàn cầu, nhưng lại phải đăng ký pháp nhân ở nước ngoài vì thiếu hành lang pháp lý trong nước.
“Đất nước ta đã làm nông nghiệp quá lâu rồi. Như Tổng Bí thư từng nói “đừng mãi tự hào vì chúng ta xuất khẩu gạo”, tôi nghĩ tài sản mã hóa có thể là một lĩnh vực mới mà Việt Nam có thể xuất khẩu ra thế giới và mang USD về cho người Việt,” ông Tuần nhấn mạnh và cho biết đã có nhiều kỳ lân của Việt Nam thành công trong lĩnh vực này. Thậm chí, có những dự án bùng nổ lên đến hàng trăm triệu USD thì mới biết các dự án đó đến từ Việt Nam.
Ông Mai Huy Tuần
Theo ông Tuần, Việt Nam đang có nhiều dự án blockchain tiềm năng do người Việt sáng lập nhưng chưa có cơ hội phát triển chính thức. “Việt Nam có hàng chục dự án blockchain tiềm năng và nếu có khung pháp lý rõ ràng, chúng ta hoàn toàn có thể xuất khẩu tài sản mã hóa như một sản phẩm công nghệ cao ra thế giới”, ông Tuần nói.
Ông Mai Huy Tuần cũng chia sẻ thêm, ở Việt Nam có khá nhiều người sở hữu bitcoin. “Tôi cũng từng xem ví của những người có hơn 1.000 bitcoin, thậm chí có người có 20.000 bitcoin nhưng hiện nay rất nhiều người không dám công bố rằng họ đang sở hữu bitcoin”, ông Tuần nói.
Với khung pháp lý phù hợp, CEO SSID tin rằng các doanh nghiệp trong nước hoàn toàn có thể “đường đường chính chính” mang sản phẩm số của mình ra quốc tế. Điều đó không chỉ tạo ra doanh thu xuất khẩu phi truyền thống, mà còn góp phần khẳng định vị thế công nghệ Việt Nam trên bản đồ đổi mới sáng tạo toàn cầu.
Tuy nhiên, dù ủng hộ mạnh mẽ sandbox, ông Tuần cũng cảnh báo về nguy cơ hợp pháp hóa rủi ro nếu lựa chọn sản phẩm thử nghiệm thiếu kiểm soát. Ông cho rằng nếu mô hình đầu cơ, không minh bạch cũng được đưa vào sandbox thì rất dễ tạo ra tiền lệ xấu.
“Sandbox không nên là nơi để thả nổi sáng tạo. Đây phải là bước đầu tiên để thiết lập chuẩn mực cho thị trường tài sản số. Nếu ngay từ đầu đã dễ dãi, rất khó để đặt lại kỷ luật sau này”, ông nói.
Để tránh điều đó, cần ban hành khung tiêu chí lựa chọn cụ thể, bao gồm yêu cầu kiểm toán mã nguồn, xác minh tài sản nền tảng và đánh giá khả năng ứng dụng thực tiễn.
“Chúng tôi không đi tìm những cơ hội ngắn hạn”, CEO SSID khẳng định, “Nếu được vận hành trong khuôn khổ ổn định và có định hướng rõ ràng, doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư dài hạn và đồng hành cùng cơ quan quản lý để xây dựng một thị trường tài sản số minh bạch, bền vững, không chỉ trong nước mà còn vươn ra toàn cầu”.
Cần hành lang pháp lý cho tài sản mã hóa
Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam khuyến nghị cần phân biệt rõ giữa công nghệ blockchain và các ứng dụng tài chính trên nền tảng đó: “Blockchain là công nghệ nền tảng, còn tài sản mã hóa là ứng dụng tài chính. Việc thiết kế chính sách cần tách bạch rõ để không làm tổn hại đến đổi mới sáng tạo”.
Ông Trung cũng chia sẻ cách các quốc gia xây dựng khung pháp lý tài sản mã hóa theo 4 trụ cột: thuế, chống rửa tiền (AML/CFT), bảo vệ nhà đầu tư và cấp phép hoạt động, từ đó ông cho rằng Việt Nam cần tham chiếu những mô hình quản trị rủi ro này để tránh lặp lại các vụ việc đáng tiếc.
Dưới góc độ pháp lý, ông Phan Vũ Tuấn, Trưởng văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam nêu quan điểm: “Nếu tài sản mã hóa không được công nhận là quyền tài sản, người sở hữu sẽ không được bảo vệ pháp lý, từ thừa kế, tố tụng đến phòng chống tội phạm”.
Ông Tuấn đề xuất cần xác định rõ tài sản mã hóa là một hình thức “quyền tài sản” trong Bộ luật Dân sự và cho rằng đây là tiền đề để xây dựng các hành lang pháp lý liên quan như thừa kế, xử lý tranh chấp, kê khai thuế, đăng ký tài sản…
Lam Thanh