Việt Nam có thể là đối thủ 'đáng gờm' trong ngành chip bán dẫn

một ngày trướcBài gốc

Chuyên gia nhận định Việt Nam có thể nâng cao vị thế trong cuộc đua bán dẫn ở khu vực Đông Nam Á. Ảnh: Reuters.

Việt Nam hiện đã trở thành điểm đến của nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như Intel, Samsung, Qualcomm, Marvel… Tính đến cuối năm 2024, ngành công nghiệp bán dẫn kỳ vọng vượt mốc 6 tỷ USD. Song, Việt Nam vẫn đang ở cấp bậc thấp trong chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu, với phần lớn hoạt động tập trung vào khâu lắp ráp, kiểm thử và đóng gói.

TS Bùi Xuân Minh, Trưởng nhóm nghiên cứu thiết kế bán dẫn và Công nghiệp 4.0 tại Đại học RMIT Việt Nam, nhận định đây là thời điểm then chốt để đất nước tăng cường khả năng làm chủ các công nghệ trọng yếu và thúc đẩy quá trình chuyển đổi công nghiệp.

Dù vậy, vị chuyên gia phân tích Việt Nam vẫn chưa có nhà máy chế tạo tấm bán dẫn trong nước. Điều này hạn chế khả năng tiến vào các phân khúc có giá trị gia tăng cao như thiết kế chip và sản xuất tiên tiến.

Thoát khỏi vai trò lắp ráp

Không chỉ nằm ở việc xây dựng nhà máy, Việt Nam đang đối mặt với tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao, hạ tầng nghiên cứu và hệ thống hậu cần chuyên biệt, từ nguồn điện ổn định đến nguyên liệu đạt chuẩn sản xuất chip.

"Để có thể cạnh tranh, Việt Nam không chỉ cần vốn đầu tư. Chúng ta cần những chính sách toàn diện, khung pháp lý mạnh mẽ về sở hữu trí tuệ và một hệ sinh thái tích hợp đầy đủ để thúc đẩy đổi mới sáng tạo", ông nói.

Tuy còn nhiều rào cản, động lực phát triển của ngành bán dẫn đang ngày càng rõ rệt. Việc thành lập Ban chỉ đạo quốc gia do Thủ tướng đứng đầu, cùng kế hoạch đào tạo 5.000 kỹ sư bán dẫn từ nay đến năm 2030, thể hiện cam kết mạnh mẽ từ cấp cao nhất.

Tiến sĩ Bùi Xuân Minh, Trưởng nhóm nghiên cứu Thiết kế bán dẫn và Công nghiệp 4.0, Khoa Khoa học, Kỹ thuật & Công nghệ, Đại học RMIT Việt Nam. Ảnh: RMIT.

TS Minh nhấn mạnh đất nước đang bước vào giai đoạn mang tính quyết định. Với các động thái đúng đắn ngay từ bây giờ, Việt Nam có thể trở thành thế lực đáng gờm trong cuộc đua bán dẫn ở khu vực Đông Nam Á.

Hiện nay, ngành công nghiệp bán dẫn đóng vai trò là động lực thúc đẩy tiến bộ công nghệ hiện đại, tạo nền cho đổi mới sáng tạo trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo (AI), internet vạn vật (IoT), điện toán biên và đám mây, viễn thông, ôtô và thiết bị điện tiêu dùng.

Cơ hội của Việt Nam nằm ở xu hướng đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị buộc các doanh nghiệp phải tìm kiếm lựa chọn thay thế cho Trung Quốc và Đài Loan (Trung Quốc), Việt Nam đang nhanh chóng nắm bắt cơ hội.

Các tập đoàn như Synopsys, Renesas và Marvel đang đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu và phát triển (R&D) trong nhiều lĩnh vực, từ thiết bị y tế đến trung tâm dữ liệu, chứ không chỉ dừng ở lắp ráp.

Nhiều công nghệ tiên phong đang được chú ý, trong đó có điện toán bộ nhớ - một giải pháp có thể giúp giảm đáng kể mức tiêu thụ năng lượng của phần cứng AI - cũng như phát triển chip lượng tử cho các lĩnh vực như mật mã học và dược phẩm.

TS Minh bổ sung thêm các công cụ thiết kế chip từ những tập đoàn như Cadence, Synopsys và Siemens cũng đang tái định nghĩa tốc độ và hiệu quả chi phí trong quá trình chế tạo chip.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sẽ không tự động diễn ra và ông cảnh báo rằng đây là cuộc chơi đầy rủi ro. Nếu không đầu tư thực chất vào nhân lực, hạ tầng và bảo vệ sở hữu trí tuệ, Việt Nam có nguy cơ bỏ lỡ mất cơ hội vàng.

Để thành công, chuyên gia RMIT nhận định Việt Nam cần tiếp cận vấn đề ở cấp độ hệ thống. "Việc đào tạo kỹ sư là chưa đủ. Chúng ta cần một chiến lược phối hợp, trong đó chính phủ, doanh nghiệp và các trường đại học cần chung tay hành động", ông nói thêm.

Lắp ráp lên tương lai bán dẫn Việt Nam

Để nâng cao vị thế trên chuỗi cung ứng chất bán dẫn toàn cầu, Chính phủ cần đóng vai trò dẫn dắt trong việc xây dựng chính sách ưu đãi và hạ tầng kỹ thuật.

Ngoài các ưu đãi thuế, trợ cấp và tài trợ vốn nhằm thu hút đầu tư vào sản xuất cũng như nghiên cứu và phát triển bán dẫn, Việt Nam cần đầu tư vào một nhà máy chế tạo bán dẫn quốc gia, đồng thời nâng cao độ tin cậy của hệ thống điện, nước và hạ tầng logistics để hỗ trợ các hoạt động R&D và sản xuất bán dẫn công nghệ cao.

Mặt khác, các khung pháp lý về bảo vệ sở hữu trí tuệ và các thỏa thuận chuyển giao công nghệ với những tập đoàn hàng đầu như TSMC hay GlobalFoundries cũng đóng vai trò then chốt không kém.

TS Minh nhận định các công ty trong nước đang nằm ở tâm điểm. Vì vậy, quá trình thúc đẩy hợp tác giữa các doanh nghiệp Việt Nam như Viettel hay FPT với các tập đoàn bán dẫn hàng đầu thế giới như Intel, Samsung, Cadence, Synopsys, TSMC là yếu tố quyết định để thúc đẩy chuyển giao tri thức và tiến bộ công nghệ.

Bên cạnh đó, giáo dục cũng cần được xem là trọng tâm. Ông đề xuất các trường tích hợp những môn học như thiết kế vi mạch, vi điện tử và vật lý bán dẫn vào chương trình đào tạo.

Quan trọng hơn, các trường cần xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa giới học thuật và doanh nghiệp để đào tạo ra nguồn nhân lực sẵn sàng cho công việc thực tế.

Với TS Minh, con đường phía trước vừa hứng khởi, vừa mang tính cấp thiết. "Chúng ta đang có đà phát triển. Giờ là lúc biến khát vọng thành hành động. Hãy học hỏi không ngừng và linh hoạt thích nghi. Ngành công nghiệp bán dẫn thay đổi rất nhanh, và những ai giữ được sự tò mò, đức tính khiêm tốn và sáng tạo sẽ là người dẫn dắt tương lai ngành bán dẫn Việt Nam", ông dành lời khuyên cho các bạn trẻ.

Hướng tới 2050, hành trình ngành bán dẫn Việt Nam có thể không rầm rộ như cuộc chuyển dịch của các công nghệ khác, nhưng lại mang ý nghĩa sống còn.

Trong cuộc đua này, chính những con chip nhỏ bé có thể trở thành động lực tạo nên những bước chuyển lớn cho tương lai số của đất nước.

Anh Nguyễn

Nguồn Znews : https://znews.vn/viet-nam-co-the-la-doi-thu-dang-gom-trong-nganh-chip-ban-dan-post1590821.html