Trong bối cảnh Apple đang đẩy mạnh chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang nổi lên như một điểm đến được “chọn mặt gửi vàng” cho các dòng sản phẩm mới, đặc biệt trong lĩnh vực thiết bị nhà thông minh.
Không chỉ là nơi lắp ráp AirPods hay Apple Watch như trước, Việt Nam giờ đây được giao nhiệm vụ sản xuất các thiết bị chiến lược hoàn toàn mới, từ màn hình điều khiển nhà thông minh, camera an ninh, đến cả robot để bàn sử dụng công nghệ tiên tiến.
Sự chuyển dịch này cho thấy vai trò ngày càng quan trọng của Việt Nam trong bản đồ sản xuất toàn cầu của Apple, giữa bối cảnh cạnh tranh địa chính trị và nhu cầu đổi mới công nghệ ngày một gia tăng.
APPLE “CHỌN MẶT GỬI VÀNG”
Apple được cho là đang trong quá trình mở rộng hoạt động sản xuất tại Việt Nam như một phần chiến lược quan trọng nhằm thâm nhập sâu hơn vào thị trường thiết bị nhà thông minh và giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Theo các nguồn tin thân cận, công ty này dự định sản xuất một loạt thiết bị gia dụng mới bao gồm camera an ninh trong nhà và màn hình thông minh có khả năng điều khiển các thiết bị điện tử trong gia đình, đồng thời đóng vai trò như trung tâm điều khiển thông minh.
Trong đó, màn hình thông minh điều khiển nhà có kích thước khoảng 7 inch sẽ là sản phẩm chủ lực dự kiến ra mắt vào mùa xuân năm 2026, muộn hơn dự kiến ban đầu do trì hoãn phần mềm trí tuệ nhân tạo.
Sản phẩm sẽ có hai phiên bản là một mẫu có đế loa tương tự HomePod mini và một mẫu treo tường. Cả hai đều được tích hợp camera FaceTime và phần mềm điều khiển tự động điều chỉnh theo người dùng, giá bán dự kiến khoảng 350 USD.
Apple còn chuẩn bị ra mắt camera an ninh trong nhà với tên mã J450 dự kiến vào cuối năm 2026. Bên cạnh đó, Apple dự kiến ra mắt một robot để bàn tiên tiến vào năm 2027. Robot để bàn với màn hình khoảng 9 inch, có khả năng di chuyển nhờ động cơ và cảm biến, là sự tiếp nối từ dự án xe tự lái của Apple bị hủy trước đó.
Các thiết bị mới này sử dụng tấm nền LCD do Tianma Microelectronics cung cấp, giúp tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo chất lượng hiển thị phù hợp cho mục đích sử dụng trong nhà.
Đáng chú ý, ba thiết bị mới này đều được lên kế hoạch sản xuất tại Việt Nam, thay vì Trung Quốc như truyền thống. Đây là sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận sản xuất của Apple, bởi trước đây họ thường ưu tiên sản xuất các sản phẩm mới tại Trung Quốc trước khi chuyển sang các quốc gia khác.
Trong quá trình mở rộng này, Apple sẽ hợp tác với BYD, một tập đoàn Trung Quốc nổi tiếng trong lĩnh vực xe điện nhưng gần đây đã mở rộng sang chuỗi cung ứng phần cứng cho Apple.
BYD sẽ đảm nhiệm công đoạn lắp ráp cuối cùng, kiểm tra chất lượng và đóng gói các sản phẩm. Tập đoàn này cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ Apple trong việc mở rộng sản xuất iPad tại Việt Nam.
Hiện tại, Apple đã sản xuất nhiều dòng sản phẩm tại Việt Nam như iPad, AirPods, Apple Watch, Mac và một số mẫu HomePod cũ. Việc này khẳng định tầm quan trọng ngày càng lớn của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung ngày càng leo thang, các rào cản thuế quan gia tăng, cùng với nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng.
Ngoài ra, Apple cũng đang sản xuất iPhone phục vụ thị trường Mỹ tại Ấn Độ và duy trì một số nhà máy tại Malaysia và Thái Lan, cho thấy sự đa dạng hóa chuỗi cung ứng theo mô hình “Trung Quốc + nhiều quốc gia”.
VIỆT NAM ĐANG “LÊN ĐỜI” TRONG CHUỖI CUNG ỨNG TOÀN CẦU
Việc Apple chuyển hướng mở rộng sản xuất sang Việt Nam không phải là ngẫu nhiên, mà là một phần trong chiến lược lớn nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng để giảm thiểu rủi ro địa chính trị và thuế quan.
Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung kéo dài và chính sách thuế quan được Mỹ áp dụng nhằm hạn chế hàng hóa Trung Quốc, Apple buộc phải tìm kiếm các địa điểm sản xuất thay thế để tránh rủi ro về thuế và gián đoạn chuỗi cung ứng.
Các nhà phân tích của Nikkei và Bloomberg cho rằng, Việt Nam đang đi lên từ vị trí vệ tinh công nghiệp thành một cứ điểm công nghệ có thể tham gia sâu hơn vào khâu thiết kế kỹ thuật và kiểm định sản phẩm.
Mặc dù Mỹ áp thuế nhập khẩu 20% đối với hàng hóa Việt Nam, Apple chấp nhận chi phí này để đổi lại sự an toàn của chuỗi cung ứng và khả năng linh hoạt khi sản xuất tại một quốc gia có môi trường chính trị ổn định và lực lượng kỹ thuật đang phát triển nhanh.
Chính phủ Việt Nam cũng đang đẩy mạnh các chương trình hợp tác về chuyển đổi số, năng lượng sạch và phát triển nhân lực chất lượng cao nhằm đáp ứng nhu cầu của ngành.
Thực tế, Việt Nam đang nổi lên như điểm sáng khi các nhà cung cấp và đối tác lớn của Apple như Foxconn, Luxshare Precision, Goertek và Desay Electronics đều đã mở rộng năng lực sản xuất tại đây. Điều này khiến Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất lớn nhất của Apple tại Đông Nam Á và đứng thứ 4 trên toàn cầu, chỉ sau Trung Quốc, Đài Loan và Nhật Bản.
Một nhà máy của Foxconn được đặt tại Khu công nghiệp Quang Châu, Bắc Giang (cũ)
Trong buổi công bố báo cáo tài chính quý 2/2025, CEO Tim Cook đã nhấn mạnh phần lớn sản phẩm Apple bán tại Mỹ sẽ được sản xuất tại Ấn Độ và Việt Nam, cho thấy tầm quan trọng chiến lược của hai quốc gia này. Điều này cũng phản ánh nỗ lực của Apple trong việc giảm thiểu phụ thuộc vào Trung Quốc và tận dụng những lợi thế mà các quốc gia khác cung cấp.
Bên cạnh đó, Việt Nam nổi bật với nhiều lợi thế cạnh tranh, đặc biệt là vị trí địa lý gần Trung Quốc, giúp dễ dàng tích hợp vào chuỗi cung ứng hiện có. Đặc biệt, khu vực miền Bắc Việt Nam với các tỉnh như Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Phòng có hạ tầng giao thông phát triển, cảng biển nước sâu cùng lực lượng lao động dồi dào, chi phí thấp nhưng tay nghề cao.
Từ năm 2016, khi Việt Nam mới có 18 cơ sở cung ứng cho Apple, đến năm 2023, con số này đã tăng lên 35 cơ sở với 38 nhà máy trải rộng tại nhiều tỉnh thành, chủ yếu tập trung ở miền Bắc như Bắc Ninh, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hải Phòng và Hà Nội. Bắc Ninh được xem là trung tâm sản xuất điện tử lớn nhất ở miền Bắc với 9 nhà máy liên quan đến chuỗi cung ứng Apple.
Đồng thời, cơ sở hạ tầng vận tải như cảng Hải Phòng, cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc, kết nối với các khu công nghiệp thông qua đường bộ và đường sắt, đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển nguyên vật liệu và sản phẩm hoàn chỉnh ra thị trường quốc tế.
Việt Nam không chỉ được đánh giá cao về lợi thế địa lý và nhân lực mà còn có sự tăng trưởng kinh tế ấn tượng. Quý 3/2025, GDP Việt Nam tăng tới 8,23%. Xuất khẩu tiếp tục bùng nổ với kim ngạch đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt là nhóm sản phẩm điện tử, máy tính và linh kiện tăng 45,9% so với cùng kỳ.
Việt Nam cũng đã được nâng hạng lên thị trường mới nổi từ FTSE Russell, điều này hứa hẹn thu hút thêm nhiều dòng vốn đầu tư nước ngoài và nâng cao vị thế trên bản đồ kinh tế toàn cầu.
Về nguồn lao động, Tính đến quý 1/2025, lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên của Việt Nam đạt khoảng 52,9 triệu người, tăng 532.000 người so với cùng kỳ năm trước.
Tỷ lệ lao động có bằng cấp hoặc chứng chỉ đạt 28,8%, tăng 1,0 điểm phần trăm so với cùng kỳ năm trước.
Để đáp ứng yêu cầu sản xuất, Apple và các đối tác đang đầu tư vào đào tạo kỹ năng cho lao động Việt Nam. Cụ thể Apple dự kiến triển khai hơn 45 khóa đào tạo mới trong năm 2025 tại các nhà máy của các nhà cung cấp lớn như Foxconn, Lens, BYD, Goertek, Innovation và Yuto. Các khóa học tập trung vào sản xuất thông minh, tự động hóa và lập trình, nhằm nâng cao kỹ năng kỹ thuật của lao động địa phương.
Như vậy, việc Apple mở rộng sản xuất tại Việt Nam là bước đi chiến lược trong bối cảnh địa chính trị và kinh tế toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng. Việt Nam, với lợi thế về vị trí địa lý, lực lượng lao động và cơ sở hạ tầng, đã trở thành trung tâm sản xuất quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Apple và nhiều tập đoàn công nghệ hàng đầu khác.
Sự tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực xuất khẩu điện tử, cùng cam kết đầu tư lâu dài từ các tập đoàn như Apple, hứa hẹn sẽ thúc đẩy kinh tế Việt Nam phát triển bền vững trong tương lai gần.
Ngọc Nhi