Việt Nam ghi dấu trên bản đồ ghép tạng thế giới với ca ghép đồng thời tim-phổi

15 giờ trướcBài gốc

Bác sỹ theo dõi tình trạng sức khỏe cho bệnh nhân sau ca ghép. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Ngày 13/8, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức công bố lần đầu tiên ghép thành công đồng thời tim-phổi cho người bệnh suy đa tạng tại Việt Nam.

Tiến sỹ Dương Đức Hùng - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khẳng định sự thành công của ca ghép đồng thời tim-phổi cho bệnh nhân suy đa tạng đã mở ra một dấu mốc quan trọng, khẳng định bước tiến vượt bậc của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức trong lĩnh vực ghép đa tạng, đồng thời đặt dấu mốc cho y học Việt Nam trên bản đồ thế giới và mở ra nhiều cơ hội cứu sống người bệnh nguy kịch.

Mở thêm cơ hội sống cho nhiều người

Bác sỹ Phạm Hữu Lư – Phó Trưởng khoa phẫu thuật tim mạch và lồng ngực cho hay người bệnh Trần Như Q. (38 tuổi) có tiền sử: thông liên nhĩ - tăng áp động mạch phổi nặng đã bít dù thông liên nhĩ tại Bệnh viện Tim Hà Nội năm 2011, không theo dõi thường xuyên, mới dùng thuốc được 1 năm trở lại, bệnh nhân không có tiền sử tai biến mạch máu não.

Bệnh nhân vào viện được chẩn đoán: hội chứng eisenmenger - suy thất phải không hồi phục - hở ba lá nặng/tiền sử bít dù thông liên nhĩ, khả năng tử vong tính theo ngày, có chỉ định ghép cả tim và phổi đồng thời dù không kịp thời gian điều trị suy dinh dưỡng và phổi người hiến có nhiễm khuẩn Acinetor baummani và to hơn lồng ngực người nhận.

Kỹ thuật ghép khối tim-phổi được bệnh viện phối hợp liên chuyên khoa: Nội tim mạch lồng ngực, gây mê-hồi sức, ngoại, phục hồi chức năng, dinh dưỡng… với thời gian phẫu thuật là 7 giờ. Các chuyên gia phải sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể thay thế tạm thời tim và phổi trong thời gian 7 giờ. Kíp phẫu thuật gần 40 người gồm nhiều chuyên khoa khác nhau.

“Đáng lưu ý, để đảm bảo tim của bệnh nhân hoạt động tốt cần tránh truyền nhiều dịch gây phù phổi, dùng ít thuốc mê và đưa vào các phương tiện theo dõi huyết động tiên tiến nhất. Trong quá trình, các bác sỹ phải cắt bớt phổi hai bên cho vừa, nối hai phế quản gốc thay vì nối khí quản theo kinh điển để tưới máu miệng nối tốt hơn, soi phế quản ống mềm trong mổ đánh giá 2 miệng nối phế quản gốc,” bác sỹ Phạm Hữu Lư nhấn mạnh.

Các bác sỹ thực hiện ca ghép tạng cho bệnh nhân. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Sau ghép phổi, người bệnh cần dùng thuốc ức chế miễn dịch mạnh nhưng rất dễ nhiễm khuẩn, do đó các bác sỹ cần cân bằng liều thuốc ức chế miễn dịch (vì thuốc làm giảm đề kháng), siêu lọc máu để điều trị suy thận do nhiều nguyên nhân. Các bác sỹ đã hội chẩn ngừng kháng sinh độc thận và kiểm soát nồng độ thuốc ức chế miễn dịch để thận ít độc và hồi phục sau 2 tuần. Bệnh nhân tiếp tục được theo dõi hồi sức sau ghép.

Đây là ca bệnh đặc biệt hiếm gặp, đòi hỏi sự phối hợp liên chuyên khoa, áp dụng những kỹ thuật phẫu thuật và hồi sức tiên tiến hàng đầu hiện nay.

Ghi dấu trên bản đồ ghép đồng thời tim-phổi trên thế giới

Tiến sỹ Dương Đức Hùng phân tích, ghép khối tim-phổi là một kỹ thuật y học tiên tiến, trong đó cả tim và hai phổi của người bệnh được thay thế đồng thời bằng tim và hai phổi khỏe mạnh từ người hiến tạng phù hợp. Đây là giải pháp điều trị cuối cùng cho các bệnh nhân mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối, khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả. Ca phẫu thuật đòi hỏi kỹ thuật cao, phối hợp nhiều chuyên khoa và hệ thống hồi sức, chăm sóc sau mổ đặc biệt.

Trên thế giới, ghép khối tim-phổi được thực hiện rất ít do yêu cầu nguồn tạng hiếm, quy trình phẫu thuật phức tạp và nguy cơ biến chứng cao. Kỹ thuật ghép này được chỉ định cho những trường hợp mắc đồng thời bệnh tim và bệnh phổi giai đoạn cuối khi tất cả các phương pháp điều trị khác không còn hiệu quả. Do yêu cầu nguồn tạng hiếm và kỹ thuật cực kỳ phức tạp, mỗi năm toàn thế giới chỉ thực hiện khoảng 100 ca ghép tim-phổi.

Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nhấn mạnh, nhờ những tiến bộ về phẫu thuật, hồi sức và chăm sóc sau ghép, kết quả ghép khối tim-phổi đã được cải thiện rõ rệt. Tại Anh, tỷ lệ sống sau 90 ngày đạt khoảng 85% và sau 1 năm là 72%. Tại Mỹ, một số trung tâm hàng đầu như Stanford Health Care ghi nhận tỷ lệ sống 1 năm tới gần 90%, cao hơn mức trung bình toàn quốc. Nhiều báo cáo quốc tế cho thấy tỷ lệ sống 5 năm sau ghép hiện đạt khoảng 60%, minh chứng cho hiệu quả của phương pháp này trong kéo dài và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Ông Hà Anh Đức - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) nhận định đây là ca ghép ở mức độ khó nhất mà thế giới đang làm. Thành công của ca ghép đồng thời tim-phổi không chỉ đánh dấu bước tiến vượt bậc trong năng lực ghép tạng, đặc biệt là ghép đa tạng, mà còn khẳng định trình độ chuyên môn của đội ngũ y tế Việt Nam trong lĩnh vực ngoại khoa. Thành tựu này mở ra cơ hội sống và hướng điều trị mới cho những bệnh nhân mắc bệnh tim-phổi giai đoạn cuối.

“Đây là thành tựu rất lớn của không chỉ của Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức mà còn của ngành y tế Việt Nam. Chúng ta đã tiếp tục làm rạng danh ngành y tế Việt Nam sánh ngang với các nước phát triển, khi thu nhập của họ hơn chúng ta hàng chục lần,” Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh cho hay.

Cả tim và hai phổi của người bệnh được thay thế đồng thời bằng tim và hai phổi khỏe mạnh từ người hiến tạng phù hợp. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Trong năm 2025, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã thực hiện số lượng trường hợp lấy và ghép đa tạng từ người hiến chết não cao nhất từ trước đến nay. Chương trình lấy và ghép đa tạng từ người hiến chết não tại bệnh viện được tiến hành từ năm 2010 và là bệnh viện đầu tiên trong cả nước tiến hành kỹ thuật này, số lượng người hiến chết não trung bình hàng năm ở mức 8-10 trường hợp, cao nhất là năm 2025 được 25 trường hợp hiến chết não.

Từ cuối năm 2023 và đặc biệt là trong năm 2025 đã có sự tăng đột biến về số lượng người hiến chết não, tính từ tháng 08/2024 đến 08/2025 bệnh viện đã vận động được hơn 50 trường hợp chấn thương sọ não nặng đồng ý hiến tạng, thực hiện lấy đa tạng từ 34 trường hợp hiến chết não. Đặc biệt, có những tuần bệnh viện đã thực hiện lấy đa tạng từ người hiến chết não để ghép cho loạt bệnh nhân nhận tim, nhận gan, nhận thận và thậm chí có bệnh nhân nhận 2 tạng cùng lúc.

Trong 1 năm nay từ 08/2024 đến 08/2025 ghi nhận số trường hợp đồng ý hiến tạng chết não tăng kỷ lục, vì vậy số lượng trường hợp lấy đa tạng sau khi hồi sức và chẩn đoán chết não cao nhất từ trước đến nay.

Tổng số trường hợp ghép tạng từ người hiến sống và chết não tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức tính đến 12/08/2025: 2478 trường hợp (gồm 109 ca ghép tim, 8 ca ghép phổi, 169 ca ghép gan, 2192 ca ghép thận)./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/viet-nam-ghi-dau-tren-ban-do-ghep-tang-the-gioi-voi-ca-ghep-dong-thoi-tim-phoi-post1055404.vnp