Gánh nặng bệnh lao lớn, thách thức nhiều
Tại hội nghị tổng kết công tác phòng, chống lao do Bệnh viện Phổi Trung ương – Chương trình Chống lao Quốc gia tổ chức hôm nay (24/3), TS. Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết mặc dù đã có những thành quả đáng ghi nhận trong kiểm soát bệnh lao, nhưng tình hình bệnh lao ở nước ta còn rất nặng nề với khoảng 11.000 người tử vong hàng năm.
WHO ước tính Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới, 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc. Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 12/30 nước có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 nước có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu.
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn: Công tác phòng chống lao ở Việt Nam có nhiều khó khăn.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn đánh giá, dù có những thành tựu nhất định, nhưng công tác phòng chống lao ở Việt Nam vẫn gặp không ít khó khăn. Điển hình, tỷ lệ bệnh nhân lao được phát hiện trong nhóm nguy cơ cao chưa đạt kế hoạch; tỷ lệ điều trị khỏi bệnh lao phổi có bằng chứng vi khuẩn học thấp hơn chỉ tiêu; việc đảm bảo thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng đến việc phát hiện và điều trị bệnh.
Trao đổi với VietTimes, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cho biết thêm Việt Nam cam kết chấm dứt bệnh lao vào năm 2035, nhưng việc kiểm soát còn rất nhiều thách thức. Thứ nhất, Việt Nam có gánh nặng bệnh lao “xếp thứ hạng” trên thế giới, trong khi giáp biên giới với các nước cũng có gánh nặng bệnh lao như Campuchia, Lào, Trung Quốc... Thứ hai, nguồn tài trợ để kiểm soát lao của các tổ chức quốc tế đang giảm dần và tiến tới không còn nữa.
Tỷ lệ điều trị lao thành công cao hơn thế giới
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cho biết nước ta phải đối mặt với không ít thách thức trong kiểm soát bệnh lao, nhưng đã có những kết quả đáng ghi nhận.
Năm 2024, cả nước đã phát hiện hơn 113.600 ca mắc lao (tăng 7% so với năm 2023); trong đó có gần 4.000 trường hợp lao kháng thuốc. Đặc biệt, tỷ lệ điều trị thành công duy trì ở mức cao, trên 90%. Con số này vượt trội so với tỷ lệ chung trên toàn cầu hiện là 88%.
Mạng lưới chống lao được duy trì tại 100% xã, phường; 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng, chống lao. Năm 2024 đánh dấu việc triển khai các kỹ thuật mới của Bộ Y tế, đặc biệt là áp dụng xét nghiệm Xpert - giải trình tự gene thế hệ mới để phát hiện sớm và chính xác bệnh lao, đồng thời, mở rộng phạm vi trên toàn quốc.
Tại hội nghị, các tổ chức quốc tế đã đánh giá cao kết quả công tác phòng, chống lao của Việt Nam và điều này có ý nghĩa trong bảo vệ sức khỏe toàn cầu.
Các thầy thuốc phải có chứng chỉ về bệnh lao
Bên lề hội nghị, TS. Đinh Văn Lượng chia sẻ, nhằm thực hiện cam kết chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam vào 2035, ông đề xuất Chính phủ cho phép các dự án phòng, chống lao do các chính phủ, tổ chức quốc tế viện trợ không hoàn lại được tổ chức, thực hiện theo cơ chế đặc thù.
TS. Đinh Văn Lượng mong muốn các cơ sở y tế phải sàng lọc lao.
Ông Lượng đề nghị các cơ sở y tế phải sàng lọc lao lồng ghép trong khám, chữa bệnh thường quy. Tuyến y tế cơ sở khám chữa bệnh ban đầu gắn thông tin sàng lọc lao vào sổ sức khỏe điện tử. Nâng cao chất lượng mạng lưới chẩn đoán lao bằng sử dụng rộng rãi xét nghiệm Xpert.
Theo ông Lượng, các cơ sở đào tạo y khoa cần đưa nội dung về bệnh lao là bắt buộc. Khi cấp giấy phép hành nghề/chứng chỉ hành nghề, cần có nội dung về kiến thức, quy trình khám phát hiện lao để các bác sỹ có thể sàng lọc lao cho tất cả người dân đến khám bệnh.
“Với chủ đề của công tác phòng, chống lao năm 2025 là 'cam kết - đầu tư và hành động', đề nghịtăng cường đầu tư từ nguồn ngân sách nhà nước và bảo hiểm y tế thay thế các nguồn viện trợ quốc tế sẽ không còn nữa” - ông Lượng nhấn mạnh.
Thứ trưởng Thuấn cũng yêu cầu toàn ngành y tế tiếp tục phát hiện và quản lý tốt bệnh nhân lao và lao kháng thuốc; tăng cường truyền thông để xóa bỏ kỳ thị đối với người bệnh lao.
Các tổ chức quốc tế đánh giá cao hiệu quả công tác phòng, chống lao ở Việt Nam
Lãnh đạo Bộ Y tế cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế đầu tư nâng cao năng lực phòng chống lao; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật, đặc biệt là công nghệ giải trình tự gene thế hệ mới trong chẩn đoán và điều trị lao.
Thanh Hằng