Việt Nam khẳng định vị thế trung tâm thương mại và sản xuất toàn cầu

6 giờ trướcBài gốc

Đối tác thương mại tin cậy và mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng

Hình ảnh công nhân chế biến tôm đông lạnh trong các nhà máy tại Việt Nam cho thấy năng lực sản xuất mạnh mẽ phục vụ xuất khẩu. Năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 683 tỷ USD, đưa Việt Nam vươn lên nhóm 20 nền kinh tế thương mại hàng đầu thế giới.

Đặc biệt, xuất khẩu duy trì đà tăng trưởng ấn tượng khi kim ngạch hàng hóa năm 2024 dự kiến đạt khoảng 405,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với 2023. Với đà xuất khẩu liên tục, Việt Nam đã có thặng dư thương mại 9 năm liên tiếp, khẳng định sức cạnh tranh và bản lĩnh của nền kinh tế hướng ngoại.

Điện thoại thông minh “Made in Vietnam” trở thành sản phẩm xuất khẩu chủ lực, góp phần giúp Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu. Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh Việt Nam “luôn sẵn sàng là đối tác tin cậy trong chuỗi cung ứng toàn cầu” và nỗ lực phối hợp xây dựng môi trường thương mại công bằng, thích ứng, bền vững.

Trên thực tế, các tập đoàn đa quốc gia lớn như Samsung, Apple, Intel đã đặt cơ sở sản xuất quy mô lớn tại Việt Nam, biến nước ta thành mắt xích không thể thiếu trong mạng lưới sản xuất thế giới.

Trung tâm Samsung R&D đặt tại Khu đô thị Tây Hồ Tây (Hà Nội).

Việt Nam cũng tích cực tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP, giúp mở rộng đáng kể thị trường xuất khẩu, hạ thấp thuế quan và nâng cao uy tín quốc gia trên thương trường quốc tế. Nhờ vị trí địa chiến lược thuận lợi – giáp Trung Quốc và nằm trên tuyến hàng hải quan trọng - cùng chính sách cải cách, mở cửa, Việt Nam đã thu hút mạnh dòng vốn đầu tư, trở thành cứ điểm “Trung Quốc+1” cho sản xuất công nghiệp. Các tên tuổi công nghệ lớn góp phần đưa Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi sản xuất điện tử, công nghệ cao.

Báo cáo cho thấy nhóm hàng máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện năm 2024 đạt kim ngạch 72,56 tỷ USD, tăng 26,6% so với 2023. Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu smartphone lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc, chiếm khoảng 12% thị phần toàn cầu. Ngoài điện tử, sự vươn lên đồng đều ở dệt may, da giày, nông sản đã củng cố vai trò Việt Nam như đầu mối quan trọng trong chuỗi cung ứng thế giới, cung cấp đa dạng sản phẩm cho nhiều thị trường.

Cân bằng quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc - Việt Nam

Hoạt động chế biến cá tra xuất khẩu của Việt Nam - mặt hàng vừa hưởng lợi tại thị trường Hoa Kỳ, vừa phụ thuộc nguyên liệu từ Trung Quốc - cho thấy sự đan xen lợi ích trong chuỗi cung ứng. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung, Việt Nam khéo léo duy trì quan hệ hợp tác cân bằng với cả hai siêu cường để tận dụng tối đa cơ hội phát triển kinh tế.

Đối với Hoa Kỳ, quan hệ song phương đã nâng cấp lên Đối tác Chiến lược Toàn diện từ tháng 9/2023, mức cao nhất trong thang quan hệ ngoại giao của Việt Nam. Mỹ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong tổng kim ngạch.

Năm 2024, xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 119,6 tỷ USD, giúp thặng dư thương mại với Mỹ lên mức kỷ lục 104,6 tỷ USD. Washington coi Việt Nam là đối tác quan trọng trong chiến lược “tăng cường chuỗi cung ứng đáng tin cậy”. Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ năm 2023 đã nhấn mạnh hợp tác công nghệ cao, đặc biệt xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn an toàn giữa hai nước.

Song song, Việt Nam vẫn duy trì quan hệ hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc - đối tác thương mại lớn nhất về tổng kim ngạch. Trung Quốc cung cấp khoảng 1/3 giá trị nhập khẩu của Việt Nam, chủ yếu là nguyên phụ liệu điện tử, dệt may. Việt Nam cũng chủ trương đa dạng hóa nguồn nhập khẩu để giảm phụ thuộc, đồng thời tận dụng hiệp định RCEP nhằm tối ưu quy tắc xuất xứ, tăng cường liên kết chuỗi cung ứng khu vực. Các quy tắc xuất xứ thông thoáng của RCEP đang tạo thuận lợi hình thành chuỗi cung ứng Á–Thái Bình Dương, mang lại lợi ích rõ rệt cho Việt Nam.

Trên phương diện chính trị, lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì đối thoại thường xuyên góp phần củng cố tinh thần “láng giềng hữu nghị, hợp tác cùng phát triển” và đảm bảo chuỗi cung ứng song phương thông suốt.

Theo chuyên gia Andrea Coppola (Ngân hàng Thế giới), căng thẳng Mỹ – Trung đã đem lại tác động tích cực cho thương mại Việt Nam, giúp nước ta mở rộng thị phần xuất khẩu điện tử, máy móc sang Mỹ. Tuy nhiên, Việt Nam cũng ý thức thách thức khi Mỹ ngày càng siết chặt quy tắc xuất xứ để ngăn hàng “đội lốt” tránh thuế. Do đó, Việt Nam đang nỗ lực đáp ứng các tiêu chuẩn cao về minh bạch nguồn gốc, lao động, môi trường nhằm giữ vững niềm tin của cả hai thị trường lớn trong dài hạn.

Mở rộng hợp tác đa phương và tham gia các khối kinh tế

Hoạt động sơ chế trái sầu riêng - mặt hàng nông sản giúp Việt Nam lập kỷ lục xuất khẩu mới năm 2024 – cho thấy nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Việt Nam không chỉ tập trung vào hai cường quốc mà còn chủ động mở rộng quan hệ kinh tế đa phương ở nhiều tầng nấc. Trong ASEAN, Việt Nam là thành viên năng động, tích cực cùng các nước xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), thúc đẩy kết nối hạ tầng và thuận lợi hóa thương mại nội khối. Việt Nam cũng tham gia các sáng kiến chuỗi cung ứng khu vực, như hợp tác Mekong–Hoa Kỳ phát triển logistics và công nghiệp phụ trợ.

Việt Nam đã ký loạt FTA toàn diện như CPTPP với 10 nước, EVFTA với EU, tạo mạng lưới liên kết rộng khắp từ Á sang Âu. Nhờ các FTA thế hệ mới, hàng hóa “Made in Vietnam” thâm nhập sâu vào các thị trường phát triển (Nhật, Canada, Đức, Pháp…) với mức thuế ưu đãi, đồng thời thu hút thêm dòng vốn đầu tư và công nghệ. Xuất khẩu sang EU tăng trưởng tích cực kể từ khi EVFTA có hiệu lực, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại hàng đầu của EU trong ASEAN. Tham gia RCEP (15 quốc gia Á–Thái Bình Dương) cũng mở ra thị trường khu vực khổng lồ cho Việt Nam, khuyến khích chuyển giao công nghệ và nâng cấp công nghiệp nội địa nhờ lưu chuyển linh kiện, nguyên liệu tự do hơn.

Việt Nam đang nổi lên mạnh mẽ như một trung tâm thương mại và sản xuất toàn cầu trong giai đoạn 2024 - 2025, với đà tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng và vai trò ngày càng quan trọng trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Nhờ chiến lược hội nhập đa tầng nấc, Việt Nam hiện diện ngày càng sâu trong nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong dệt may, da giày, Việt Nam nằm trong nhóm xuất khẩu hàng đầu thế giới, là nguồn cung quan trọng cho các thương hiệu thời trang quốc tế. Trong điện tử, công nghệ, Việt Nam đã vươn lên thành công xưởng lắp ráp thiết bị điện tử tiêu dùng lớn thứ hai thế giới, tham gia sản xuất linh kiện cho các tập đoàn lớn.

Trong nông nghiệp, Việt Nam giữ vững vị trí top đầu về xuất khẩu gạo, cà phê, hạt điều, thủy sản, góp phần đảm bảo an ninh lương thực và nguyên liệu cho nhiều quốc gia. Đặc biệt, Việt Nam đang nổi lên trong chuỗi cung ứng xe điện và năng lượng tái tạo, thu hút dự án sản xuất pin, tấm pin mặt trời, ô tô điện, như hãng VinFast hợp tác với các đối tác nước ngoài. Nhờ mạng lưới đối tác đa phương rộng mở, Việt Nam đa dạng hóa thị trường và nguồn cung, tăng khả năng chống chịu trước biến động.

Cuối năm 2024, Việt Nam tham gia khuôn khổ kinh tế Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (IPEF) do Hoa Kỳ khởi xướng, tăng cường liên kết chuỗi cung ứng, phát triển kinh tế số, năng lượng sạch trong khu vực. Việt Nam cũng tận dụng các diễn đàn đa phương như APEC, WTO để quảng bá hình ảnh quốc gia đổi mới, năng động và đóng góp vào định hình luật chơi thương mại toàn cầu phù hợp lợi ích các nước đang phát triển.

Việt Nam - đối tác chuỗi cung ứng mới nổi, sẵn sàng vươn xa

Giai đoạn 2024–2025 chứng kiến bước chuyển mình mạnh mẽ của Việt Nam trong vai trò trung tâm sản xuất – thương mại toàn cầu. Từ việc thu hút dịch chuyển sản xuất, gia tăng thị phần xuất khẩu đến thiết lập quan hệ kinh tế sâu rộng với các cường quốc và liên kết khu vực, Việt Nam đang khẳng định vị thế là đối tác tin cậy, ổn định trong mắt bạn bè quốc tế.

Thành tựu này có được nhờ tầm nhìn chiến lược và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, kết hợp với đoàn kết toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Đại hội XIII (2021) đã đề ra định hướng xây dựng nền kinh tế “độc lập, tự chủ và hội nhập sâu rộng” cùng đường lối đối ngoại đa phương hóa, là bạn và đối tác tin cậy của mọi quốc gia.

Nhờ định hướng đúng đắn đó, Việt Nam duy trì môi trường chính trị ổn định, chính sách nhất quán, tạo niềm tin cho đối tác, nhà đầu tư nước ngoài. Đồng thời, Đảng chỉ đạo cải thiện môi trường kinh doanh, đầu tư hạ tầng, phát triển nhân lực nhằm tận dụng thời cơ từ chuỗi cung ứng toàn cầu.

Mục tiêu dài hạn đặt ra là đến năm 2030 và 2045, Việt Nam trở thành nước công nghiệp hiện đại, thu nhập cao. Dù phía trước còn nhiều thách thức như nâng cao giá trị gia tăng, chuyển đổi xanh hay rủi ro địa chính trị, nhưng trên nền tảng đã gây dựng, Việt Nam có đủ cơ sở để tiếp tục vươn lên.

Một Việt Nam tự tin, chủ động hội nhập, là bạn và đối tác tin cậy của mọi quốc gia đang dần định hình rõ nét, sẵn sàng đóng góp tích cực vào chuỗi cung ứng toàn cầu và cùng các đối tác hướng tới phát triển bền vững, thịnh vượng chung.

Nguyễn Việt Anh (Thương vụ Việt Nam tại Séc)

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/viet-nam-khang-dinh-vi-the-trung-tam-thuong-mai-va-san-xuat-toan-cau-d315909.html