Việt Nam - Quốc gia tin cậy, minh bạch và có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu

5 giờ trướcBài gốc

* Kiên quyết ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo xuất xứ hàng hóa

Hội thảo xuất xứ hàng hóa trong khuôn khổ các Hiệp định Thương mại Tự do, tháng 10-2025

“Tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam vươn xa

Ngày 6-11, Việt Nam đã tham gia phiên họp thường kỳ của Ủy ban Quy tắc xuất xứ thuộc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Đại diện Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tham gia phiên họp trực tuyến từ Hà Nội, còn cán bộ Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại Geneva tham dự trực tiếp. Đây là hoạt động nhằm cung cấp nguồn gốc tin cậy và khẳng định tính minh bạch của Việt Nam trong việc xây dựng và thúc đẩy thương mại toàn cầu.

Phát biểu tại phiên họp, đại diện Việt Nam cho biết trong năm 2025, Việt Nam đã gửi 2 thông báo về việc triển khai quy tắc xuất xứ trong khuôn khổ WTO, đồng thời chia sẻ thông tin và trình chiếu ví dụ cụ thể về giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) mẫu B có mã QR do Việt Nam cấp. Việc áp dụng mã QR và chuyển đổi số trong công tác cấp C/O của Việt Nam nhằm tạo thuận lợi cho quá trình xác minh xuất xứ, góp phần thực hiện nghiêm túc và hiệu quả các cam kết thương mại quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh tình hình thế giới có nhiều thách thức đối với thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu.

Đại diện Việt Nam cũng đã thông báo danh sách các cơ quan, tổ chức cấp C/O tại Việt Nam để các nước thành viên WTO có thông tin minh bạch từ nước xuất khẩu, đồng thời thể hiện rõ trách nhiệm của Việt Nam trong việc tăng cường hợp tác với các thành viên WTO. Danh sách các cơ quan và tổ chức cấp C/O được Việt Nam cập nhật căn cứ vào tình hình triển khai phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa của Việt Nam. Căn cứ vào các quy định, việc cấp C/O được thực hiện bởi Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) và các tổ chức được Ủy ban nhân dân tỉnh giao nhiệm vụ.

Xác định xuất xứ hàng hóa là quá trình xác định nước, nhóm nước hoặc vùng lãnh thổ sản xuất ra toàn bộ hàng hóa hoặc thực hiện công đoạn chế biến cơ bản cuối cùng của hàng hóa. Điều này được dùng để thống kê thương mại, kiểm soát hạn ngạch và xác định hàng hóa có đủ điều kiện để hưởng các ưu đãi thuế quan theo các hiệp định thương mại quốc tế hay không.

Việc xác định xuất xứ hàng hóa trong nước giúp người tiêu dùng phân biệt rõ nguồn gốc sản phẩm. Việc này không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, mà còn mang ý nghĩa chính trị, kinh tế sâu sắc. Đó là cách để bảo vệ thị trường nội địa trước làn sóng hàng ngoại đội lốt hàng Việt, khuyến khích phát triển thương hiệu quốc gia, đồng thời giúp người tiêu dùng được quyền tiếp cận thông tin trung thực về sản phẩm mà họ lựa chọn.

Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ không chỉ là điều kiện kỹ thuật, mà là nền tảng bảo đảm tính minh bạch, công bằng trong thương mại. Điều đó đồng nghĩa việc quản lý, xác định và chứng nhận xuất xứ hàng hóa trở thành một trong những “chìa khóa” then chốt để Việt Nam giữ vững niềm tin đối tác, ngăn chặn gian lận thương mại, giả mạo nguồn gốc đang có xu hướng gia tăng. Mỗi lô hàng có C/O đồng nghĩa với việc được chứng nhận nguồn gốc sản xuất rõ ràng, minh bạch. Đây là điều kiện tiên quyết để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo các cam kết thương mại mà Việt Nam đã ký kết.

Việc nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ hàng hóa giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) Việt Nam đã ký kết như Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA), Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP)... Trong bối cảnh xuất khẩu của Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, giá trị cao, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ chính là “tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam bước vào những thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội.

Siết chặt xử lý các hành vi gian lận xuất xứ

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường nhập khẩu, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, phối hợp liên ngành nhằm phòng chống gian lận, giả mạo xuất xứ, tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp C/O cho hàng xuất khẩu. Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) hiện đang triển khai một loạt giải pháp đồng bộ nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực đáp ứng quy tắc xuất xứ. Trước hết, Cục đang tập trung hoàn thiện Nghị định mới thay thế Nghị định 31/2018/NĐ-CP quy định về xuất xứ hàng hóa xuất khẩu, xuất xứ hàng hóa nhập khẩu, với trọng tâm siết chặt xử lý các hành vi gian lận xuất xứ, tạo môi trường minh bạch và công bằng hơn cho doanh nghiệp.

Song song với đó, việc phân cấp thẩm quyền cấp C/O cho địa phương được đẩy mạnh, giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình xuất khẩu. Ngoài ra, Cục Xuất nhập khẩu cũng đang phối hợp với các cơ quan, hiệp hội để hoàn thiện cơ chế quản lý điện tử, minh bạch hóa quy trình cấp chứng nhận C/O, giúp doanh nghiệp tra cứu và nộp hồ sơ trực tuyến, rút ngắn thời gian và giảm chi phí hành chính.

Thời gian qua, nhiều vụ việc quốc tế cho thấy doanh nghiệp không tuân thủ quy tắc xuất xứ đã gây ra thiệt hại lớn, ảnh hưởng uy tín cả ngành hàng. Để ngăn chặn, Bộ Công Thương đã tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp C/O cho hàng xuất khẩu; phối hợp liên ngành để phòng chống gian lận thương mại, giả mạo xuất xứ và tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp về quy định mới. Các biện pháp này nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt, duy trì uy tín quốc gia và tránh nguy cơ bị áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại từ các nước nhập khẩu.

Hiện nay, Việt Nam và thế giới đang áp dụng hai nhóm C/O chính. Nhóm thứ nhất là C/O không ưu đãi, chủ yếu có chức năng xác nhận xuất xứ hàng hóa, giúp phân biệt với hàng giả, hàng trôi nổi hoặc hàng chuyển tải bất hợp pháp, điển hình là Form B. Nhóm thứ hai là C/O ưu đãi, bao gồm loại ưu đãi đơn phương theo Hệ thống ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP), cơ chế mà các nước phát triển dành ưu đãi cho các quốc gia đang phát triển, và loại ưu đãi đặc biệt theo các FTA mà Việt Nam tham gia.

Với cơ chế GSP, doanh nghiệp Việt có thể tự chứng nhận xuất xứ sau khi được cấp mã số. Còn với C/O theo FTA, mức ưu đãi thuế quan sâu và rộng hơn, thậm chí nhiều mặt hàng được hưởng thuế 0%. Mỗi phần trăm thuế được giảm là một phần sinh lực của doanh nghiệp. C/O không phải thủ tục hành chính đơn thuần, mà là công cụ sống còn giúp hàng hóa Việt Nam có chỗ đứng trong chuỗi cung ứng quốc tế.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần thay đổi tư duy, không coi quy tắc xuất xứ là rào cản mà là cơ hội để chuẩn hóa sản xuất theo chuẩn mực quốc tế. Các doanh nghiệp cũng cần đặc biệt chú trọng lưu trữ hồ sơ xuất xứ để phục vụ xác minh khi cơ quan hải quan nước nhập khẩu yêu cầu. Dù đáp ứng xuất xứ nhưng không cung cấp được hồ sơ đầy đủ vẫn có thể mất ưu đãi.

Xuất xứ là đường băng, tuân thủ quy tắc là động cơ, còn FTA là bầu trời rộng mở. Khi hiểu đúng và tuân thủ quy tắc xuất xứ, doanh nghiệp không chỉ được hưởng ưu đãi thuế, mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Việt Nam là quốc gia xuất khẩu đáng tin cậy, minh bạch và có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hoàng Sơn

Nguồn ANTĐ : https://anninhthudo.vn/viet-nam-quoc-gia-tin-cay-minh-bach-va-co-trach-nhiem-trong-chuoi-cung-ung-toan-cau-post629211.antd