Việt Nam sẽ ban hành chiến lược quốc gia về đất hiếm vào năm 2026

2 giờ trướcBài gốc

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, sáng 1-12, Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Luật có chương riêng về đất hiếm

Phát biểu giải trình, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho hay Luật Địa chất và Khoáng sản được ban hành năm 2024, hiện mới có hiệu lực nhưng cần sửa đổi một số nội dung cấp bách liên quan các dự án trọng điểm quốc gia và chiến lược khai thác, sử dụng tài nguyên đất hiếm.

Nhiều đại biểu đề nghị cân nhắc phạm vi công trình được hưởng cơ chế cấp phép khai thác khoáng sản phục vụ công trình công cộng và dự án trọng điểm, tránh mở rộng quá mức dẫn đến kẽ hở, trục lợi.

Giải trình, Bộ trưởng cho hay quy định cho phép khai thác xuống sâu chỉ áp dụng với các mỏ đang hoạt động và không yêu cầu bổ sung quy hoạch. Chỉ các dự án thăm dò, khai thác mới phải phù hợp quy hoạch đầy đủ.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng. Ảnh: QH

Liên quan đến quản lý đất hiếm, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xác định tương đối đầy đủ các khu vực mỏ và đang quản lý chặt chẽ.

Dự thảo luật lần này tách đất hiếm thành một chương riêng, tạo cơ sở pháp lý để Chính phủ ban hành văn bản dưới luật, hướng tới hình thành chuỗi giá trị khép kín và hạn chế tối đa xuất khẩu thô.

“Sau khi xác định vị trí các mỏ, nhiệm vụ tiếp theo là tổ chức khai thác và chế biến sâu để mang lại giá trị cao cho đất nước”, Bộ trưởng nói.

Ngăn ngừa trục lợi chính sách

Một vấn đề khác được đại biểu đặc biệt quan tâm là tiêu chí khoanh định khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Bộ trưởng Thắng cho biết dự thảo luật đã đưa ra nguyên tắc và tiêu chí rõ ràng nhằm bảo đảm nguồn nguyên liệu ổn định cho các công trình cấp bách và dự án chế biến khoáng sản, những lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn và có tác động mạnh đến phát triển kinh tế - xã hội.

Ông lấy ví dụ: “Với các nhà máy xi măng, khi đã cấp phép đầu tư thì mỏ nguyên liệu gắn kèm không thể đưa ra đấu giá vì không khả thi về mặt thực tiễn”.

Luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện và trình tự khoanh định khu vực không đấu giá, với sự phối hợp của nhiều bộ, ngành và địa phương. Việc này nhằm đánh giá đầy đủ nhu cầu thị trường, hiệu quả sử dụng tài nguyên, năng lực nhà đầu tư, tác động môi trường và sinh kế người dân.

Quốc hội nghe Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng giải trình, tiếp thu ý kiến các đại biểu thảo luận về dự án Luật Địa chất và Khoáng sản. Ảnh: QH

“Cách làm này giúp kiểm soát rủi ro ngay từ đầu, tránh lợi dụng cơ chế chỉ định, nhất là với các loại khoáng sản chiến lược”, Bộ trưởng nói và khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu ý kiến đại biểu để hoàn thiện.

Về quy hoạch khu vực dự trữ khoáng sản (vàng) trong thời hạn 50 năm, ông Thắng nêu rõ chỉ các công trình cấp I không được xây dựng; các công trình từ cấp II trở xuống vẫn được phép đầu tư bình thường.

Đối với Quyết định 866 về quy hoạch khoáng sản đến năm 2030, Bộ trưởng thừa nhận còn “nhiều bất cập”. Bộ đã trả lời cử tri và chờ Quốc hội thông qua Luật Quy hoạch để trình ban hành văn bản mới thay thế.

“Chúng tôi dự kiến tháo gỡ cơ bản các vướng mắc của Quyết định 866 ngay trong tháng 1-2026”, ông Thắng khẳng định.

NHÓM PHÓNG VIÊN

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/viet-nam-se-ban-hanh-chien-luoc-quoc-gia-ve-dat-hiem-vao-nam-2026-post884349.html