Viettel và MobiFone được lựa chọn tham gia thử nghiệm tiền kỹ thuật số.
Cơ hội từ CBDC: Minh bạch, tiết kiệm và cạnh tranh toàn cầu
Hiện đã có hơn 130 quốc gia nghiên cứu hoặc triển khai thí điểm phát hành tiền kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC). Trung Quốc với e-CNY, Bahamas với Sand Dollar hay Nigeria với e-Naira đã phát hành chính thức. Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Mỹ cũng đang tăng tốc thử nghiệm.
Việc Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu CBDC cho thấy Việt Nam quyết tâm không đứng ngoài xu hướng toàn cầu.
Nếu được triển khai thành công, CBDC có thể mang lại nhiều lợi ích như tăng tính minh bạch trong giao dịch, ngăn chặn rửa tiền và giảm nền kinh tế ngầm.
Thứ hai, Việt Nam có thể tiết kiệm chi phí xã hội nhờ giảm chi phí in ấn, vận chuyển và bảo quản tiền mặt.
Thứ ba, đây là chính sách thúc đẩy tài chính toàn diện, giúp người dân ở vùng sâu vùng xa tham gia hệ thống tài chính chỉ với smartphone.
Với chính sách này sẽ giúp Việt Nam giảm phụ thuộc vào đồng ngoại tệ trong thanh toán quốc tế nếu có cơ chế hợp tác song phương.
Viettel, MobiFone được gì từ việc tham gia thử nghiệm?
Việc NHNN chọn Viettel và MobiFone tham gia nghiên cứu, thử nghiệm CBDC không chỉ thể hiện sự tin tưởng, mà còn mở ra những lợi ích chiến lược khẳng định vai trò chiến lược trong tài chính số.
Viettel có thế mạnh về hạ tầng viễn thông, dữ liệu lớn, an ninh mạng. Tham gia CBDC giúp tập đoàn này củng cố vị thế “đầu tàu công nghệ quốc gia”, đồng thời mở rộng sang lĩnh vực dịch vụ tài chính số.
Về phía MobiFone, sau giai đoạn chuyển dịch sang dịch vụ số, nay có cơ hội tái định vị, khẳng định chỗ đứng trong mảng thanh toán số và tài chính di động và mở rộng hệ sinh thái dịch vụ và khách hàng.
Tham gia thử nghiệm CBDC cho phép hai tập đoàn tận dụng hàng chục triệu thuê bao di động để phát triển các ứng dụng ví điện tử CBDC, thanh toán thương mại điện tử, giải trí, tín chỉ carbon…
Đây cũng là cơ hội khai thác dữ liệu người dùng ở mức hợp pháp, an toàn để cung cấp các dịch vụ tài chính cá nhân hóa.
Trong bối cảnh Big Tech như Google, Apple, Meta đang gia nhập mảng thanh toán di động, việc tham gia CBDC giúp Viettel và MobiFone có lợi thế cạnh tranh, giữ vững thị phần trong nước.
Đồng thời, kinh nghiệm từ dự án này sẽ là “hành trang” để hai tập đoàn Việt vươn ra thị trường khu vực ASEAN, nơi nhiều quốc gia cũng đang thử nghiệm CBDC.
Tác động tới ngân hàng và thị trường: Cơ hội đi kèm thách thức
Sự xuất hiện của CBDC chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến mô hình tài chính hiện tại. Ngân hàng thương mại có thể đối diện rủi ro giảm lượng tiền gửi truyền thống, do người dân có thể giữ CBDC trực tiếp.
Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để ngân hàng phát triển dịch vụ trung gian, ví CBDC và các sản phẩm tài chính số mới.
Doanh nghiệp Fintech vừa chịu áp lực cạnh tranh, vừa có cơ hội hợp tác với NHNN và các tập đoàn công nghệ để triển khai dịch vụ thanh toán, bảo mật, tích hợp với hệ sinh thái tài chính số.
Người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ hưởng lợi từ giao dịch nhanh, an toàn, ít phí trung gian, đồng thời dễ dàng tham gia thương mại xuyên biên giới.
Thách thức về pháp lý, thói quen tiêu dùng và an ninh mạng
Dù có nhiều hứa hẹn, triển khai CBDC tại Việt Nam cũng không đơn giản. Trong đó, hành lang pháp lý cần được xây dựng rõ ràng, vừa đảm bảo quyền riêng tư, vừa ngăn ngừa rửa tiền và tội phạm tài chính.
Thêm vào đó là thói quen tiêu dùng của người Việt vẫn nghiêng về tiền mặt. Thay đổi thói quen này đòi hỏi lộ trình dài hơi cùng chính sách khuyến khích phù hợp.
Một vấn đề cũng đang làm nhiều tổ chức, doanh nghiệp Việt Nam “đau đầu” là An ninh mạng phải được ưu tiên hàng đầu, bởi chỉ một lỗ hổng cũng có thể gây rủi ro cho toàn bộ hệ thống tài chính – ngân hàng.
Như vậy, Việt Nam cần triển khai CBDC theo từng giai đoạn thử nghiệm có kiểm soát, trước khi áp dụng rộng rãi. CBDC không chỉ là một công nghệ mới, mà còn là công cụ chính sách tiền tệ liên quan trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô.
Nếu đi đúng lộ trình, với sự chủ trì của Ngân hàng Nhà nước và sự tham gia của Viettel, MobiFone cùng các ngân hàng thương mại, CBDC sẽ trở thành nền tảng thanh toán hiện đại, thúc đẩy kinh tế số và nâng cao vị thế Việt Nam trong cuộc đua tài chính toàn cầu.
Việc Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu CBDC và giao Viettel, MobiFone tham gia thử nghiệm là dấu mốc quan trọng, mở ra hướng đi mới cho tài chính Việt Nam.
Đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, ngân hàng và doanh nghiệp. Nếu triển khai thành công, CBDC có thể thay đổi cách người dân và doanh nghiệp Việt tiếp cận dịch vụ tài chính trong kỷ nguyên số.
Thái Khang