Vĩnh biệt người nhạc sĩ của 'Những nẻo đường quê Thanh'

9 giờ trướcBài gốc

Nhạc sĩ Đồng Tâm (Ảnh: Đăng Văn)

Nhạc sĩ Đồng Tâm, sinh năm 1952. Sau khi tốt nghiệp hệ trung cấp Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), năm 1972 ông trở về Thanh Hóa và gắn bó với ngành văn hóa cho tới khi nghỉ hưu năm 1993. Kể từ 1993 đến 2018, ông làm Phó Chủ tịch, rồi Chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Thanh Hóa.

Nhạc sĩ Đồng Tâm được mọi người biết đến ban đầu là các sáng tác cho hợp xướng, nhạc thính phòng..., như: Điệu lý với cung đàn (viết cho dàn nhạc dân tộc); Nhạc thính phòng Tứ tấu đàn dây, Nhạc giao hưởng “Những chặng đường đất nước”. Nhưng ông thực sự tạo dấu ấn và hoàn toàn chinh phục người nghe chính là ở mảng ca khúc. Hơn một trăm ca khúc đã được ông tập hợp trong 1 đêm nhạc; 2 tập ca khúc: “Nhịp cầu mặt trời”, “Về làm dâu sông Mã” và rất nhiều đĩa VCD, DVD, trong đó có: “Nơi ấy miền Thanh”, “Cẩm Thủy quê hương tôi” và “Những nẻo đường quê Thanh”.

Nhạc sĩ Đồng Tâm nhận giải đặc biệt - Giải thưởng Văn học nghệ thuật Lê Thánh Tông

Cách đây đúng 3 năm, trong một cuộc trò chuyện dài với nhạc sĩ Đồng Tâm, ông nói nhiều với tôi về con đường âm nhạc của ông. “Con đường âm nhạc của tôi đi cùng với thanh âm của dòng sông Mã”. Đi dọc sông Mã, từ bến Nguyệt Viên ngày tiễn cha đi, qua “nơi đồng xanh xanh ngô lúa”, “qua bao tháng năm, bao thác ghềnh với bao bến bờ”, gần như nơi nào ở xứ Thanh bước chân của ông cũng đã từng đến.

Nhiều địa danh ở khắp vùng miền quê Thanh đã được nhạc sĩ Đồng Tâm ghi lại và định vị. Đó là nơi đất mẹ “nghe sóng ru hòn Nẹ, gió từ cầu Gie mang tình sông quê gió đưa ta về Yên Thường, nơi mẹ nuôi ta thương ta mấy mùa sóng dữ với bao mùa gió lành” (Gửi về đất mẹ quê cha); là bước chân cha đi xây dựng kinh tế mới “Về miền Tây Thanh Hóa. Mường Vẩm mường Dồ quê anh đó. Cây chu đá lá chu đồng cho ông bông thau cho bà quả thiếc. Về với động cây Đăng, nhịp cầu Kiều, suối Ngọc...” (Cầu treo bên suối cá).

Nguồn mạch cảm xúc ấy đi theo ông khắp các địa phương trong tỉnh. Đó là rừng sến Tam Quy, đất quý hương nơi “vòng cây ôm trọn vòng đời, tình cây mang nặng tình người”; là ao làng Trung Lập “như còn vọng tiếng quân reo”; rồi về đất Như Thanh “vào hội trăng về để Bến En xanh xanh cùng đất mẹ”; về Triệu Sơn thăm quê tôi Thọ Cường, dưới chân Ngàn Nưa có núi Ngọc... Đó là “Nắng gió miền Tứ Sơn”, “Ôi, sáng nay mùa xuân có gì mà nắng cứ mênh mang và gió quá nồng nàn cho đất trời núi sông tỉnh Thanh như lắng đọng từ ngàn năm”... Bao tên làng, tên xóm, tên thôn bình dị thân thương mà sao như tranh như thơ? Chính sự bình dị đó đã gắn kết nhạc sĩ với hương đất hương rừng để bất cứ nơi nào ông cũng coi đó như quê mình.

Lời mời chào ngọt ngào “Về làm dâu quê anh, em ơi có về làm dâu quê anh?/ Về làm dâu quê anh? Em ơi có về làm dâu sông Mã/ Nơi biển đợi nắng lên nơi rừng gọi gió về... Và em có thấy nắng mưa ngàn đời lắng đọng/ Tiếng ca ngàn đời vang vọng/ Trong tiếng cồng Ngàn Nưa, tiếng trống Đông Sơn/ Tiếng cồng mừng công, tiếng trống hội mùa...”, ai nỡ chối từ?. Không chỉ là yêu, đó còn là sự thấu hiểu tận sâu những nét văn hóa xứ Thanh, để lời mời chào thiết tha và ấm áp, để điệu hò khoan dô khoan vang lên vừa mạnh mẽ vừa tình tứ.

Album Những nẻo đường quê Thanh

Với những đóng góp trên lĩnh vực công tác, ông đã vinh dự nhận rất nhiều huy chương, kỷ niệm chương, giải thưởng của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Hội Văn học nghệ thuật các dân tộc thiểu số Việt Nam... và Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa. Đầu năm 2025 ông đã vinh dự nhận Giải đặc biệt Giải thưởng Văn học nghệ thuật Lê Thánh Tông giai đoạn 2016-2021 cho album ca nhạc “Những nẻo đường quê Thanh”.

Được biết để thực hiện album “Những nẻo đường quê Thanh”, nhạc sĩ Đồng Tâm đã phải dồn toàn bộ sức lực, tiền của đầu tư từ quay phim, dựng cảnh, hòa âm, phối khí... Điều đặc biệt, album là sản phẩm hoàn toàn mang dấu ấn “made by Thanh Hóa”: đó là người Thanh Hóa viết về quê hương Thanh Hóa, do các ca sĩ của Thanh Hóa thể hiện. Không chỉ giới thiệu về đất và người Thanh Hóa, nói lên niềm tự hào của những người được sinh ra, lớn lên và trưởng thành ở Thanh Hóa, mà album như một đại sứ du lịch, mong muốn mời gọi nhiều bạn bè, du khách gần xa đến với xứ Thanh - mảnh đất địa linh nhân kiệt, núi sông hội tụ.

Phần thưởng ấy là sự ghi nhận sự nỗ lực và thành quả lao động của một đời làm nghệ thuật của nhạc sĩ Đồng Tâm. Trong niềm vui ấy, với người nghệ sĩ đa cảm như ông, còn có nhiều nỗi buồn khó nói rất riêng tư, bởi biết bao nhiêu cho trọn vẹn, cho thỏa mong ước. Ông thường cười nói: Thôi thì mặc kệ, được bao nhiêu vui bấy nhiêu. Cuộc sống vốn vô thường.

Tôi biết ông từ khi còn thơ bé, và hình ảnh ông mãi là người nhạc sĩ hiền lành, ngại va chạm. Điều duy nhất ông không hề né tránh đó là âm nhạc. Tất cả mọi kí ức của ông, nghĩ suy của ông, hy vọng của ông gửi vào trong ca từ và giai điệu của âm nhạc, người bạn thân nhất bền lâu nhất với ông cũng là âm nhạc.

Ngày hôm nay nhạc sĩ Đồng Tâm đã vĩnh biệt chúng ta, tiếng bát âm tiễn ông, những người bạn sẽ đi đưa chặng đường cuối trước khi ông đến miền mây trắng. Ở nơi đó, chắc chắn ông vẫn dõi về xứ Thanh “nơi đất lành chim đậu” với bao nghĩa, bao tình. Và chắc chắn với chúng ta, nét nhạc, lời ca của nhạc sĩ Đồng Tâm vẫn thổn thức, thấm đượm và neo đậu, làm nên một phần tâm hồn, tính cách người quê Thanh.

KIỀU HUYỀN

Nguồn Thanh Hóa : https://vhds.baothanhhoa.vn/vinh-biet-nguoi-nhac-si-cua-nhung-neo-duong-que-thanh-37611.htm