Triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ xây dựng pháp luật thuộc trách nhiệm của VKSND tối cao
Trong công tác pháp chế, về công tác xây dựng pháp luật, theo Hướng dẫn, thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2026 và chỉ đạo của Lãnh đạo VKSND tối cao, Vụ Pháp chế (Vụ 14) chủ trì tham mưu, phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài Ngành tổ chức triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ xây dựng pháp luật thuộc trách nhiệm của VKSND tối cao.
Các đơn vị liên quan có trách nhiệm phối hợp, góp ý dự thảo luật, nghị quyết có chất lượng khi có yêu cầu. Trọng tâm là phối hợp tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tương trợ tư pháp về hình sự, trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, chuẩn bị các điều kiện bảo đảm và triển khai các hoạt động xây dựng chính sách, xây dựng hồ sơ dự án Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi), Bộ luật Hình sự (sửa đổi) bảo đảm chất lượng, yêu cầu để trình Quốc hội thông qua năm 2027.
Các đơn vị, Viện kiểm sát (VKS) các cấp thường xuyên rà soát khó khăn, vướng mắc của Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức VKSND, các văn bản pháp luật do VKSND tối cao chủ trì xây dựng văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các luật, đề xuất phương án xử lý gửi Vụ 14 tổng hợp.
Đối với việc chủ trì xây dựng, ban hành các thông tư liên tịch (TTLT): Các đơn vị được giao nhiệm vụ chủ trì xây dựng chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan bám sát các quy định của pháp luật, đề án đã được phê duyệt, nghị quyết để xây dựng, ban hành TTLT phù hợp với quy định của các văn bản luật có liên quan bảo đảm tính hợp Hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật; bảo đảm đúng thời hạn, có chất lượng, phù hợp với thực tiễn và mang lại hiệu quả.
Đối với việc xây dựng thông tư thuộc thẩm quyền ban hành của Viện trưởng VKSND tối cao: Đơn vị chủ trì soạn thảo chủ động phối hợp chặt chẽ với Vụ 14 trong quá trình xây dựng, thẩm định, bảo đảm tính hợp Hiến, hợp pháp, chất lượng và tiến độ trước khi trình lãnh đạo VKSND tối cao.
Đối với việc phối hợp tham gia xây dựng các dự án luật, nghị quyết, pháp lệnh và các văn bản hướng dẫn thi hành, đặc biệt là các dự án luật, nghị quyết, pháp lệnh liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND như: Bộ luật Hình sự; Luật Phòng, chống tham nhũng; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế; Luật Phá sản (sửa đổi); Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi)... các đơn vị, VKS các cấp tham gia góp ý có trách nhiệm, bảo đảm chất lượng, có trọng tâm, trọng điểm, tháo gỡ, giải quyết hiệu quả những khó khăn, vướng mắc của pháp luật và thực tiễn qua thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND.
Quang cảnh Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai công tác năm 2026 của Vụ Pháp chế (Vụ 14), VKSND tối cao.
Triển khai thi hành về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự
Trong công tác triển khai thi hành pháp luật, đối với công tác triển khai thi hành, xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành thuộc trách nhiệm của VKSND, Hướng dẫn nêu rõ: Các đơn vị, VKS các cấp tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện hiệu quả các đạo luật về tư pháp, các luật được Quốc hội thông qua năm 2025 và các văn bản hướng dẫn thi hành liên quan đến thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND.
Đồng thời, chủ động rà soát những vấn đề bất cập, vướng mắc trong thực tiễn thi hành các luật, nghị quyết, pháp lệnh và các văn bản hướng dẫn thi hành để tham mưu, báo cáo, đề xuất Lãnh đạo VKSND tối cao ban hành hoặc phối hợp với các bộ, ngành hữu quan xây dựng, sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn.
Các VKS: Quảng Ninh, Thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đắk Lắk được giao thực hiện thí điểm Nghị quyết số 205/QH15 ngày 24/6/2025 của Quốc hội và các văn bản triển khai thi hành về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể là nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công khi không có người khởi kiện cần tập trung điều kiện, năng lực để làm tốt theo hướng xác định rõ trọng tâm, trọng điểm, bảo đảm chất lượng, hiệu quả và đánh giá, sơ kết kết quả triển khai. Đây là tiền đề quan trọng để tổng kết báo cáo kết quả trước Quốc hội, tạo cơ sở luật hóa.
Các đơn vị chưa được giao thực hiện thí điểm thông qua công tác kiểm sát cần tăng cường phát hiện, kiến nghị phòng ngừa trong các trường hợp: Chủ thể các quyền dân sự là nhóm dễ bị tổn thương hoặc liên quan đến lợi ích công nhưng không có người đứng ra khởi kiện; các cơ quan quản lý nhà nước, các chủ thể không thực hiện hoặc thực hiện không đúng pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích công cộng, lợi ích nhà nước; ban hành văn bản quy phạm pháp luật dưới luật trái luật gây hậu quả nghiêm trọng. Đồng thời tích cực phối hợp triển khai thực hiện nhiệm vụ mới thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công.
Bên cạnh đó, các đơn vị, VKS các cấp tiếp tục rà soát sửa đổi, bổ sung các quy chế, quy trình, hướng dẫn nghiệp vụ bảo đảm phù hợp với các luật, pháp lệnh, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ 9 và Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV.
Ngoài ra, Hướng dẫn còn đề cập đến công tác hướng dẫn, giải đáp vướng mắc, trả lời thỉnh thị, thông báo rút kinh nghiệm; công tác rà soát, sơ kết, tổng kết việc thi hành pháp luật.
Các nội dung công tác cải cách tư pháp
Về công tác cải cách tư pháp, Hướng dẫn nêu rõ: Các đơn vị, VKS các cấp tiếp tục quán triệt, nhận thức sâu sắc các yêu cầu về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam và cải cách tư pháp trong giai đoạn mới theo Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 60-NQ/TW ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII liên quan tới việc kiện toàn hệ thống tổ chức của các cơ quan như Tòa án, Viện kiểm sát; Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam trong giai đoạn mới.
Nghiên cứu, xây dựng đề án “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Viện kiểm sát nhân dân trong giai đoạn mới” trình Bộ chính trị. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện đề án “Nghiên cứu, xây dựng cơ khởi kiện vụ án hành chính để đưa ra Tòa án phán quyết đối với trường hợp các cơ quan quản lý nhà nước, các chủ thể không thực hiện hoặc thực hiện không đúng pháp luật gây thiệt hại đến lợi ích công cộng, lợi ích nhà nước” báo cáo các cơ quan có thẩm quyền theo đúng tiến độ, yêu cầu.
Các đơn vị, VKS các cấp tiếp tục phối hợp với đơn vị chức năng thuộc các bộ, ngành rà soát các luật khác liên quan đến hoạt động tư pháp để đề xuất sửa đổi, bổ sung; nghiên cứu, đề xuất việc xây dựng các chế định như thu hồi tài sản không qua thủ tục kết tội; truy tố có lựa chọn hoặc giải pháp thay thế truy tố; nghiên cứu cơ chế giải quyết tranh chấp phi tố tụng, ngoài Tòa án (ADR), tố tụng trực tuyến (ODR)...
VKS các cấp tiếp tục chủ động tham mưu với cấp ủy địa phương ban hành nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết những vấn đề khó, phức tạp trong công tác tư pháp.
P.V