Vụ án 'lừa đảo chiếm đoạt tài sản' tại huyện Thanh Trì (cũ): Thay thế giám định bằng phương án 'bóc băng ghi âm' có đảm bảo quy định tố tụng?

2 giờ trướcBài gốc

Từ chối giám định và thay thế bằng phương pháp bóc băng

Như Báo Pháp luật Việt Nam thông tin trước đó về vụ án “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” tại Thanh Trì, Hà Nội”: Ngày 15/1/2025 TAND huyện Thanh Trì (nay là TAND khu vực 11 - Hà Nội) xét xử sơ thẩm lần đầu đối với các bị cáo Nguyễn Thu Hương, Phạm Quang Tú và Giáp Trường Thịnh về tội danh “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Tuy nhiên, tại phiên xét xử, bị cáo Phạm Quang Tú bác bỏ cáo buộc của cơ quan tố tụng, cho rằng mình không phạm tội. Bị cáo Tú còn cung cấp một tệp (file) ghi âm nhằm chứng minh bị điều tra viên mớm cung, ép cung.

Trước tình tiết này, TAND huyện Thanh Trì ra quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 3 nội dung, trong đó hai nội dung liên quan đến hành vi của Tú và một nội dung về tố cáo mớm cung.

Ngày 22/01/2025 VKSND huyện Thanh Trì (nay là VKSND khu vực 11) ra quyết định trả hồ sơ điều tra bổ sung nhưng chỉ yêu cầu làm rõ nội dung tố cáo điều tra viên, còn 2 nội dung còn lại Viện gửi văn bản thông báo từ chối điều tra (văn số 74/CV-VKS).

Tại thời điểm trước khi giải thể, sắp xếp tinh gọn bộ máy, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT), Công an huyện Thanh Trì đã trưng cầu giám định âm thanh đối với các file ghi âm Tú giao nộp, tuy nhiên, ngày 12/02/2025, Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an thành phố Hà Nội thông báo từ chối giám định do vượt quá khả năng của Giám định viên. Tiếp đó, Cơ quan CSĐT tiến hành dịch các file ghi âm dưới sự chứng kiến của Phạm Quang Tú và luật sư bào chữa cho Tú.

Ngày 26/02/2025, Cơ quan CSĐT, Công an huyện Thanh Trì ban hành Bản kết luận điều tra bổ sung vụ án hình sự số 47/BKL-ĐTTH. Theo đó, Bản kết luận đánh giá: “Qua đánh giá nội dung dịch 02 đoạn ghi âm thành văn bản, việc Phạm Quang Tú khiếu nại Điều tra viên, cán bộ điều tra có hành vi dẫn dắt, mớm cung, dựng cung và đe dọa là không có căn cứ”.

Biên bản dịch file ghi âm của Công an huyện Thanh Trì

Do không đồng ý với kết quả điều tra bổ sung, bị cáo Phạm Quang Tú tiếp tục làm đơn gửi đến các cơ quan cấp cao hơn đề nghị xem xét, giải quyết.

Ngày 15/4/2025, TAND huyện Thanh Trì tiếp tục ban hành Quyết định số 05/2025/HSST-QĐ trả hồ sơ điều tra bổ sung với nội dung:“Tiến hành trưng cầu giám định đối với File Ghi âm được lưu giữ trong 01 USB nhãn hiệu Kingston, màu đỏ do Phạm Quang Tú giao nộp ngày 15/01/2025 tại Cơ quan giám định có năng lực thực hiện. Giải quyết khiếu nại của Phạm Quang Tú theo quy định của pháp luật”.

Tuy nhiên, ngày 16/4/2025, Cơ quan CSĐT, Công an thành phố Hà Nội đã ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 4881/QĐ-PC01, quyết định “Bác đơn khiếu nại của Phạm Quang Tú; Giữ nguyên Bản Kết luận điều tra bổ sung vụ án hình sự số 47/BKL-ĐTTH”.

Tiếp đó, ngày 28/04/2025, Viện KSND huyện Thanh Trì sau đó cũng ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 03/QĐ-VKS-KN, quyết định “bác toàn bộ khiếu nại của Phạm Quang Tú, giữ nguyên toàn bộ Quyết định giải quyết khiếu nại số 4881/QĐ-PC01 ngày 16/4/2025 của Cơ quan CSĐT, Công an thành phố Hà Nội.

HĐXX sơ thẩm “dịch file ghi âm thành văn bản cũng đảm bảo tính khách quan”

Ngày 30/05/2025 TAND huyện Thanh Trì đã mở lại phiên tòa xét xử . Tại tòa, bị cáo Phạm Quang Tú tiếp tục không thừa nhận hành vi phạm tội, và cho rằng mình không phạm tội theo như nội dung cáo trạng số 42/CT-VKS-TT nêu.

Cũng tại phiên xét xử sơ thẩm, luật sư bào chữa cho bị cáo Phạm Quang Tú đưa ra căn cứ bào chữa cho bị cáo Tú rằng: Đối chiếu nội dung văn bản dịch file ghi âm với biên bản ghi lời khai các ngày 23/7/2024, 2/8/2024 cho thấy điều tra viên không ghi đầy đủ ý kiến của bị cáo Tú; Mặt khác, hồ sơ vụ án có dấu hiệu vi phạm tố tụng, làm sai lệch hồ sơ khi thống kê thiếu các bút lục 78I, 78K, 78L”.

Bản án sơ thẩm số 87/2025/HS-ST của TAND huyện Thanh Trì tuyên phạt Nguyễn Thu Hương (7 năm 3 tháng tù) , Phạm Quang Tú (4 năm 6 tháng tù) và Giáp Trường Thịnh (30 tháng tù treo)

Sau quá trình tranh tụng, HĐXX sơ thẩm nhận định rằng: Đối với file ghi âm Tú cung cấp kèm đơn khiếu nại, Cơ quan CSĐT đã tiến hành trưng cầu giám định nhưng cơ quan giám định từ chối giám định với lý do vượt quá khả năng của giám định viên. Tuy nhiên, Cơ quan điều tra cũng đã cùng Phạm Quang Tú và luật sư tiến hành dịch các file ghi âm thành văn bản.

Kết quả đánh giá nội dung văn bản sau khi được dịch từ các file ghi âm, HĐXX thấy rằng không có nội dung nào liên quan đến hành vi mớm cung, ép cung của điều tra viên, cán bộ điều tra; việc cơ quan điều tra tiến hành dịch file ghi âm thành văn bản cũng đảm bảo tính khách quan, đúng quy định. Do vậy, HĐXX thấy rằng khiếu nại của Phạm Quang Tú đã được xem xét theo đúng quy định của pháp luật. Các khiếu nại của Phạm Quang Tú là không có cơ sở chấp nhận. Bị cáo Phạm Quang Tú sau đó bị tuyên phạt 4 năm 6 tháng tù giam.

“Bóc băng” ghi âm không thể thay thế cho giám định

Qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, luật sư Phan Kế Hiền cho rằng, giám định trong vụ án hình sự vô cùng quan trọng vì kết quả giám định là chứng cứ khoa học, giúp cơ quan tiến hành tố tụng xác định sự thật khách quan của vụ án, làm rõ tội phạm, xác định hung thủ, đánh giá mức độ lỗi, thiệt hại, và bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các bên tham gia tố tụng. Hoạt động giám định là biện pháp thu thập chứng cứ thiết yếu để chứng minh tội phạm và giải quyết vụ án một cách công bằng, minh bạch, dựa trên cơ sở khoa học thay vì suy đoán.

Luật sư Phan Kế Hiền - Giám đốc Công ty Luật TNHH Bảo Tín, Đoàn luật sư TP.Hà Nội

Luật sư Hiền cho rằng, không thể thay thế phương pháp giám định đã được quy định trong luật bằng việc “bóc băng” hay dịch file ghi âm mà vẫn đảm bảo khách quan được. Việc Tòa trả hồ sơ đề nghị điều tra bổ sung xuất phát từ việc bị cá Phạm Quang Tú thay đổi lời khai, cũng như đưa ra file ghi âm làm bằng chứng để bào chữa cho mình không khai như trong kết luận điều tra và cáo trạng đã cáo buộc.

Do đó, việc tiến hành trưng cầu giám định tại Cơ quan giám định có năng lực thực hiện đối với file ghi âm do Phạm Quang Tú giao nộp theo quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung (số 05/2025/HSST-QĐ) của TAND huyện Thanh Trì là vô cùng quan trọng. “Việc này là để xác định có hay không dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong quá trình điều tra”.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại các cơ quan tố tụng đều đánh giá và giải quyết khiếu nại của ông Tú qua văn bản dịch file ghi âm mà không tiến hành trưng cầu giám định tại Cơ quan giám định có năng lực thực hiện theo yêu cầu điều tra bổ sung của Tòa án.

Trong khi đó, các Biên bản ghi lời khai và Bản tự khai/tường trình vào ngày 23/07/2024, 02/08/2024 chưa phản ánh đúng thực tế nội dung ông Tú khai báo liên quan đến việc không nhận tư vấn đối với thửa đất số 14, tờ bản đồ số 2694, diện tích 185m2 tại xã Tam Hiệp, huyện Thanh Trì.

Từ những căn cứ như trên, Luật sư Phan Kế Hiền nhận định rằng, trách nhiệm của HĐXX cấp phúc thẩm không chỉ là xem xét lại tội danh, mà còn là rà soát lại toàn bộ quy trình tố tụng ở cấp sơ thẩm, đặc biệt là quá trình điều tra bổ sung, để đưa ra một phán quyết thực sự công tâm, đúng pháp luật, tránh nguy cơ xảy ra một bản án oan sai.

Nhóm PV

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/vu-an-lua-dao-chiem-doat-tai-san-tai-huyen-thanh-tri-cu-thay-the-giam-dinh-bang-phuong-an-boc-bang-ghi-am-co-dam-bao-quy-dinh-to-tung.html