Vụ Ba Lan bắn máy bay không người lái Nga: phép thử cho NATO và Mỹ

3 giờ trướcBài gốc

Sáng ngày 10/9, một loạt máy bay không người lái nghi của Nga xuất hiện ở lãnh thổ Ba Lan. Cuộc khủng hoảng của NATO, điều mà cả hai bờ Đại Tây Dương lâu nay đều phủ nhận hoặc cố trì hoãn, giờ đã hiện hữu: đây là thời điểm thế giới phải chứng kiến liệu Mỹ có còn cam kết bảo vệ các đồng minh của mình hay không.

Ba Lan viện dẫn Điều 4 của NATO

Ba Lan đã viện dẫn Điều 4 trong hiệp ước NATO, sau khi các chiến đấu cơ của liên minh bắn hạ những máy bay không người lái Nga xâm nhập không phận nước này vào rạng sáng 10/9.

“Tình trạng vi phạm tối qua rõ ràng không phải sự cố đơn lẻ,” Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết. “Chúng tôi sẽ theo dõi sát tình hình ở sườn phía Đông và luôn duy trì sẵn sàng phòng không.”

Từ năm 1949 đến nay, Điều 4 của NATO mới được viện dẫn 8 lần; lần gần nhất trước vụ việc này là ngày 24/2/2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine. Ảnh: The Atlantic

NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương) được thành lập sau Thế chiến II bởi Mỹ, Canada và 10 nước châu Âu, nhằm xây dựng liên minh phòng thủ tập thể.

Trọng tâm của hiệp ước là Điều 5, quy định một cuộc tấn công vào một thành viên được coi như tấn công toàn bộ liên minh.

Điều 4 cho phép một nước thành viên yêu cầu mở thảo luận chính thức về các mối đe dọa an ninh. Đây là bước đi cần thiết trước khi NATO có thể cân nhắc viện dẫn Điều 5. Tuy nhiên, Điều 4 không đồng nghĩa với hành động quân sự ngay lập tức.

Từ năm 1949 đến nay, Điều 4 mới được viện dẫn 8 lần; lần gần nhất trước vụ việc này là ngày 24/2/2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine.

Phản ứng của NATO

Phản ứng chung cho thấy cuộc xung đột ở Ukraine có thể nhanh chóng leo thang thành đối đầu quân sự trực tiếp giữa Nga và NATO. Ông Rutte cho biết hệ thống phòng không của liên minh đã được kích hoạt để bảo vệ Ba Lan. Chiến dịch có sự tham gia của tiêm kích và hệ thống phòng thủ từ Hà Lan, Đức và Italia.

Quân đội Ba Lan thông báo tình hình không phận đã được ổn định, các hệ thống radar và phòng không mặt đất quay lại trạng thái hoạt động bình thường.

Hiện chưa rõ Nga có chủ ý mở rộng xung đột hay không. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định không nhắm tới bất kỳ mục tiêu nào ở Ba Lan và cho rằng Ba Lan “nằm ngoài tầm với” của các máy bay không người lái của Nga.

Trong khi đó, Belarus - đồng minh thân cận và sắp có cuộc tập trận chung với Nga, khẳng định giảm nhẹ sự việc. Tướng Pavel Muraveiko cho rằng các thiết bị không người lái “lạc hướng vì tác chiến điện tử,” nhưng không đưa ra bằng chứng.

Vai trò của Mỹ?

Theo bình luận viên Robert Kagan của The Atlantic, từ khi bắt đầu tranh cử tổng thống, ông Donald Trump không đề cập nhiều về cam kết an ninh của Mỹ với châu Âu. Mọi sự thử thách thực sự đối với cam kết an ninh của Mỹ ở châu Âu dường như luôn bị coi là chuyện của tương lai.

Xét về luật trung lập trong lịch sử, một quốc gia nếu trực tiếp cung cấp vũ khí cho bên tham chiến thì sẽ bị coi là “tham chiến” và hợp pháp để đối phương tấn công.

Bước leo thang mới nhất, xuất hiện máy bay không người lái vào không phận Ba Lan, không chỉ nhằm gây sức ép với Ukraine và các tuyến tiếp vận, mà còn hướng đến mục tiêu lớn hơn: thử thách sự tồn tại của NATO.

Giờ đây, bằng việc công khai tấn công Ba Lan, Moscow đã đưa câu hỏi về cam kết an ninh của Mỹ với NATO.

"Việc ông Trump tiếp tục im lặng trước một cuộc tấn công trực tiếp vào Ba Lan, lãnh thổ NATO, thì châu Âu sẽ không thể tự dối mình nữa: Mỹ thực sự đã không còn ở đó vì họ", Robert Kagan - nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Brookings khẳng định.

Cẩm Anh

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/vu-ba-lan-ban-may-bay-khong-nguoi-lai-nga-phep-thu-cho-nato-va-my.839446.html