Khu đất (khoanh đỏ) của Công ty TNHH TM Đại Thuận Phát bị thu hồi nhưng không được bồi thường về đất
Vụ việc Công ty TNHH TM Đại Thuận Phát (Công ty Đại Thuận Phát) bị thu hồi hơn 8,7ha đất nuôi trồng thủy sản tại xã Sơn Mỹ (huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ; nay là tỉnh Lâm Đồng) để thực hiện Dự án khu công nghiệp (KCN) Sơn Mỹ I nhưng bồi thường 0 đồng về đất; chỉ được bồi thường khoảng 286 triệu đồng cho tài sản trên đất và chi phí di dời đã tạo sự quan tâm của dư luận xã hội thời gian qua.
Không đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ, Công ty Đại Thuận Phát đã khởi kiện UBND huyện Hàm Tân (người kế thừa quyền và nghĩa vụ thủ tục tố tụng là UBND xã Sơn Mỹ) ra TAND tỉnh Bình Thuận (nay là TAND tỉnh Lâm Đồng). Tòa đã thụ lý và đã triển khai các hoạt động chuyên môn chuẩn bị cho quá trình giải quyết vụ án.
Theo đó, ngày 25/7/2025, TAND tỉnh Lâm Đồng đã chủ trì buổi đối thoại để các đương sự thống nhất với nhau về việc giải quyết vụ án hành chính thụ lý số 168/2025/TLST-HC ngày 23/5/2025 về việc “Khiếu kiện quyết định hành chính về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất”. Tham gia buổi đối thoại có đại diện Công ty Đại Thuận Phát; bên bị kiện là UBND huyện Hàm Tân (người kế thừa quyền và nghĩa vụ thủ tục tố tụng là UBND xã Sơn Mỹ, đại diện ông Nguyễn Văn Ty - Chủ tịch UBND xã Sơn Mỹ), đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất (PTQĐ) tỉnh Lâm Đồng (là người có nghĩa vụ và quyền lợi có liên quan). Kết quả đối thoại hòa giải không thành vì các bên tham gia vẫn giữ nguyên ý kiến của mình.
Một máy phát điện tại khu đất của Công ty Đại Thuận Phát. Ảnh: Quang Phương
Tiếp đó, ngày 29/7/2025, TAND tỉnh Lâm Đồng đã thực hiện việc “xem xét, thẩm định tại chỗ” tại phần đất của Công ty Đại Thuận Phát. Cùng xem xét thẩm định với Tòa án có sự tham gia của đại diện các đơn vị như: Viện KSND tỉnh Lâm Đồng, UBND xã Sơn Mỹ, Trung tâm PTQĐ tỉnh Lâm Đồng, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (ĐKĐĐ) khu vực Hàm Tân, Công ty Đại Thuận Phát.
Theo biên bản buổi làm việc, Hội đồng xem xét, thẩm định tại chỗ đã xem xét, thẩm định tại chỗ toàn bộ diện tích đất do Công ty Đại Thuận Phát quản lý có hơn 11.500m2 và thửa đất hơn 1.200m2. Việc đo vẽ thực tế do cán bộ của Chi nhánh Văn phòng ĐKĐĐ thực hiện và sẽ cung cấp bản vẽ sau. Phần đất hơn 74.700m2 theo Quyết định 4957QĐ/CT ngày 30/11/2024 của Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận là loại đất sạch nên không tranh chấp, tứ cận ổn định và đã được đo vẽ theo bản đồ trích lục ngày 15/8/2011 của Sở TN-MT tỉnh Bình Thuận.
Các hồ nuôi thủy hải sản được đầu tư nhiều tỷ đồng trên khu đất của Công ty Đại Thuận Phát
Hội đồng xem xét có ghi nhận hiện trạng trên đất: “Một phần đất đồi, cây lùm bụi và ao nước, mương nước như biên bản kiểm kê tài sản ngày 1/9/2011 của Trung tâm PTQĐ huyện Hàm Tân”.
Biên bản xem xét, thẩm định tại chỗ cũng ghi nhận ý kiến của bên khởi kiện: “Có 2 đồi đất, thể hiện sự chênh cao giữa đỉnh đồi và đỉnh ao”.
Đại diện Công ty Đại Thuận Phát giải thích thêm về vấn đề trên và khẳng định điều này cho thấy việc đầu tư vào đất như phát quang, san nền, hạ cos, đào ao, đào kênh mương, xây nhà điều hành… trước đây để thực hiện dự án nuôi tôm và trồng rừng của Công ty Đại Thuận Phát là có thực hiện. Một số khối lượng đã được kiểm kê xác nhận (diện tích ao, chiều sâu ao, nhà điều hành…). Phần khối lượng liên quan đến phát quang, san nền, hạ cos … vẫn chưa thực hiện việc kiểm đếm xác nhận.
Qua 2 lần làm việc với sự chủ trì của TAND, Công ty Đại Thuận Phát ý kiến: "Từ buổi đối thoại đến kiểm đếm thực tế cho thấy, đơn vị thực hiện thu hồi đất vẫn giữ nguyên ý kiến không đền bù về đất vì cho rằng chứng từ bồi thường của doanh nghiệp không đáp ứng điều kiện bồi thường về đất. Lý do là doanh nghiệp không cung cấp chứng từ chi phí thực tế đầu tư vào đất. Tuy nhiên, chúng tôi khẳng định chứng từ chi phí thực hiện đã thất lạc và đề nghị thực hiện xem xét thẩm định bao gồm đề xuất thuê đơn vị độc lập thẩm định nhưng chưa được tiếp thu, thực hiện".
Nhiều trang thiết bị phục vụ việc nuôi thủy hải sản đang dần hư hỏng do phần đất đang bị thu hồi nhưng nhiều năm qua vẫn chưa xong
Chính vì thế, Công ty Đại Thuận Phát đề nghị đơn vị thực hiện bồi thường cần áp dụng, vận dụng, căn cứ các điều khoản của Luật Đất đai 2024, Nghị định 88/2024/NĐ-CP và Văn bản hướng dẫn của tỉnh Bình Thuận tại Quyết định 43/2024/QĐ-UBND ngày 22/10/2024 để tính toán, xem xét thẩm định các yêu cầu chính đáng từ doanh nghiệp bị thu hồi đất.
Theo đó, đền bù về đất đối với phần đất mà doanh nghiệp tự thỏa thuận chuyển nhượng với người dân. Phần này cần tiến hành đo đạc thực tế diện tích đất quản lý sử dụng; xác minh nguồn gốc đất và xác định ranh giới, giáp ranh đất với người dân xung quanh; phần diện tích đất bồi thường cho doanh nghiệp là diện tích còn lại thực tế quản lý sử dụng trừ phần diện tích đất sạch nhà nước giao đất thực hiện dự án.
Về xác định giá trị bồi thường đầu tư vào đất cho các trường hợp mất chứng từ cần thực hiện xem xét thẩm định hoặc thuê đơn vị tổ chức có chức năng thẩm định xác định khối lượng doanh nghiệp đã thực hiện; đối với phần đơn giá bồi thường thì áp theo đơn giá bồi thường tương ứng với hạng mục công việc đã được ban hành tại thời điểm trình phê duyệt phương án bồi thường cho doanh nghiệp.
“Việc áp dụng, vận dụng các điều khoản đã được quy định tại Luật Đất đai, Nghị định 88/2024/NĐ-CP và Văn bản hướng dẫn của tỉnh Bình Thuận là hoàn toàn phù hợp tuy nhiên chúng tôi không hiểu vì lý do gì mà cơ quan thực hiện bồi thường đến nay vẫn không thực hiện, và đổ hết trách nhiệm cho doanh nghiệp”, đại diện Công ty Đại Thuận Phát ý kiến.
Dù UBND tỉnh Bình Thuận, UBND huyện Hàm Tân (cũ) và các đơn vị liên quan, trước đây đã nỗ lực trong nhiều năm qua, nhưng nhiều điểm mấu chốt trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng tại Dự án KCN Sơn Mỹ I vẫn chưa được “khơi thông”; cần sớm giải quyết để bảo đảm quyền lợi người dân, doanh nghiệp, không ảnh hưởng đến môi trường đầu tư.
Dự án KCN Sơn Mỹ I được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2017, tổng diện tích đất phải thu hồi là 1.070ha. Dự án khởi công từ năm 2022, nhưng đến nay vẫn chưa có đơn vị nào đi vào hoạt động. Trong khi đó, nhiều "ông lớn" lĩnh vực điện khí đầu tư vào khu công nghiệp này đã ra mắt từ năm 2023. Hiện, công tác đền bù, giải phóng mặt bằng được hơn 80ha và UBND tỉnh Bình Thuận (cũ) đã cho chủ đầu tư thuê hơn 76ha đất.
Đến nay dự án vẫn chưa triển khai thi công do gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, chủ yếu mặt bằng. Trong đó có 7 tổ chức (diện tích 226,86ha) chưa đồng thuận với phương án bồi thường và có đơn khởi kiện tới TAND tỉnh.
Theo lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng, tỉnh sẽ chỉ đạo các sở ngành phối hợp địa phương tháo gỡ khó khăn vướng mắc, nhất là về công tác đền bù, giải phóng mặt bằng, xác định giá đất cụ thể, phê duyệt phương án bồi thường cho các trường hợp bị ảnh hưởng.
Quang Phương