Không chỉ gầm cầu Vĩnh Tuy, mà cả gầm cầu Chương Dương, ngã tư Vọng… cũng đang được Hà Nội cho phép sử dụng làm bãi giữ xe. Vụ hỏa hoạn thiêu rụi hơn 500 xe máy dưới gầm cầu Vĩnh Tuy đặt ra câu hỏi: Hà Nội có nên tiếp tục khai thác gầm cầu cho mục đích này?
Trao đổi với VietNamNet, GS Trần Đức Nhiệm – nguyên Trưởng khoa Công trình, Trường Đại học Giao thông vận tải – nhấn mạnh: bãi trông giữ xe phải hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ, dễ tiếp cận khi có sự cố và tuyệt đối không ảnh hưởng đến công trình.
“Việc tận dụng gầm cầu làm nơi giữ phương tiện là sai từ gốc, thể hiện sự thiếu lường trước rủi ro”, ông nói.
Hiện trường vụ cháy bãi giữ xe dưới gầm cầu Vĩnh Tuy. Ảnh: Đình Hiếu
Theo GS Nhiệm, mặc dù Hà Nội đang thí điểm cho phép giữ xe ở một số điểm, nhưng sau sự cố này, thành phố cần nghiêm túc xem xét lại. Bãi xe có người trực, tuân thủ quy định nghiêm ngặt có thể tận dụng quỹ đất, nhưng ô tô, xe máy vốn dễ cháy. Trên thực tế đã có nhiều vụ xe đang lưu thông bất ngờ bốc cháy do chập điện, rò rỉ xăng. Những sự cố như vậy không chỉ đe dọa trực tiếp kết cấu công trình mà còn ảnh hưởng đến xã hội.
Ông lấy ví dụ: chỉ cần một vụ tai nạn trên cao tốc Nội Bài – Lào Cai cũng khiến toàn tuyến bị phong tỏa để xử lý. Cháy nổ trên cầu đường gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, vì thế nhiều tuyến cao tốc đã cấm tuyệt đối xe chở nhiên liệu.
“Không phải cái gì tận dụng được cũng nên tận dụng. Lợi ích nhỏ từ việc giữ xe không thể so sánh với thiệt hại khổng lồ nếu xảy ra sự cố. Dưới gầm cầu vốn không có hệ thống PCCC, không có họng nước. Vì vậy, càng không thể tận dụng làm kho hàng hay bãi giữ xe”, GS Nhiệm nhấn mạnh.
Ông so sánh với châu Âu: việc mở quán ăn phải đáp ứng hàng loạt tiêu chuẩn nghiêm ngặt về thiết kế, xử lý nước thải, PCCC, vệ sinh an toàn thực phẩm… Điều đó cho thấy những vấn đề liên quan lợi ích công cộng phải được quản lý chặt chẽ, giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất, không thể viện cớ bất kỳ lý do nào để bỏ qua.
Thép bị nung đỏ sẽ mất khả năng chịu lực
Trở lại vụ cháy gầm cầu Vĩnh Tuy, GS Nhiệm phân tích: khi thép bị nung đỏ sẽ mất khả năng chịu lực. Ông dẫn chứng sự kiện ngày 11/9/2001, khi hai tòa tháp Trung tâm Thương mại Thế giới (WTC) sụp đổ sau khi máy bay đâm vào. Nguyên nhân là do lửa thiêu cháy các vật liệu trong tòa nhà, khiến khung thép mất khả năng chịu lực.
Từ sự cố ở Vĩnh Tuy, ông cho rằng Hà Nội cần rà soát và chấm dứt việc khai thác gầm cầu làm bãi giữ xe. Đồng thời, thành phố phải siết chặt quản lý các bãi giữ xe theo đúng quy chuẩn về diện tích, mật độ, hệ thống PCCC, lối tiếp cận cho xe cứu hỏa…
Điểm trông giữ xe dưới gầm cầu vượt ngã tư Vọng. Ảnh: Thế Bằng
Đồng quan điểm, TS Khương Kim Tạo – nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia – cũng cho rằng tận dụng gầm cầu làm bãi giữ xe tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Cháy nổ có thể không làm sập cầu, nhưng chắc chắn ảnh hưởng đến tuổi thọ công trình.
Ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam – nêu thực tế ở nhiều nước: gầm cầu thường được trồng cỏ, hoa hoặc xây ụ nổi để chống lấn chiếm, thay vì làm bãi giữ xe. Nguyên nhân là cầu vượt nằm trên các tuyến giao thông huyết mạch, nếu có bãi giữ xe ra vào sẽ gây ùn tắc, cản trở giao thông. Theo ông, thay vì tận dụng gầm cầu, Hà Nội và các đô thị cần quy hoạch bãi đỗ xe tĩnh, bài bản, bền vững hơn.
Trước đó, tháng 5/2023, Hà Nội từng đề nghị Bộ GTVT (cũ) cho phép tiếp tục tạm thời trông giữ xe dưới gầm cầu Chương Dương, Vĩnh Tuy, Ngã Tư Vọng, Mai Dịch để phục vụ nhu cầu người dân. Tuy nhiên, tháng 9/2023, Bộ GTVT lúc bấy giờ đã có văn bản từ chối vì bãi đỗ xe không thuộc công trình đường bộ và không nằm trong danh mục được phép xây dựng trong phạm vi đất dành cho giao thông.
Gần đây nhất, sau vụ hỏa hoạn, ngày 2/9, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã ban hành chỉ thị yêu cầu UBND các tỉnh, thành lập kế hoạch di dời ngay các bãi trông giữ xe ra khỏi phạm vi bảo vệ kết cấu hạ tầng đường bộ (nếu có) trước ngày 30/10.