Hiện trường vụ cháy được chụp từ máy bay không người lái. Nguồn: CNA
Thương vong kỷ lục
Bắt đầu từ chiều 26/11, đám cháy bùng lên dữ dội tại khu chung cư Wang Fuk Court ở Tai Po. Khu phức hợp gồm 8 tòa nhà, mỗi tòa cao 31 tầng, với khoảng 2.000 căn hộ, là nơi sinh sống của khoảng 4.800 người.
Vụ hỏa hoạn kéo dài hơn 20 giờ, được xem là vụ hỏa hoạn nghiêm trọng nhất Hong Kong kể từ Thế chiến thứ 2.
Gần một ngày sau khi xảy ra vụ cháy, đến chiều 27/11, giới chức cho biết ;đã dập tắt phần lớn đám cháy tại 4 trong số 7 tòa nhà bị ảnh hưởng, trong khi lửa ở 3 tòa còn lại đã được khống chế. Một tòa nhà khác không bị ảnh hưởng. Lực lượng cứu hỏa vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận cư dân có thể đang mắc kẹt tại các tầng trên của khu nhà Wang Fuk Court vì nhiệt độ quá cao và khói dày từ đám cháy.
Thống kê đến chiều 27/11, đã có 55 người thiệt mạng, trong đó có 1 lính cứu hỏa. 45 người khác đang trong tình trạng nguy kịch. Hơn 70 người đã được đưa tới bệnh viện, trong đó có 8 lính cứu hỏa. Hiện khoảng 279 người hiện chưa thể liên lạc được và 900 người đang ở tám khu tạm trú.
Đây là vụ cháy có số người thiệt mạng cao nhất tại Hong Kong kể từ năm 1948, khi 176 người chết trong vụ cháy kho hàng.
Sự bất cẩn là nguyên nhân?
Theo điều tra ban đầu, đám cháy có thể đã lan rộng do giàn giáo không an toàn và vật liệu xốp được sử dụng trong quá trình bảo trì. Cảnh sát cho biết bên cạnh việc các tòa nhà được phủ lưới bảo vệ và tấm nhựa có thể không đáp ứng tiêu chuẩn chống cháy, họ còn phát hiện một số cửa sổ tại tòa nhà chưa bị ảnh hưởng bị bịt kín bằng vật liệu xốp do công ty xây dựng thi công bảo trì.
Vật liệu sử dụng trong quá trình bảo trì chủ yếu là giàn giáo bằng tre, dễ bắt lửa. Nguồn: CNA/AFP
Nhiều cư dân đã lên mạng xã hội chỉ trích sự bất cẩn là nguyên nhân dẫn tới thảm họa. Một đoạn video cho thấy công nhân hút thuốc trên giàn giáo tre bao quanh một trong các tòa nhà trong lúc thi công.
“Chúng tôi có lý do để tin rằng những người chịu trách nhiệm của công ty đã vô cùng cẩu thả, dẫn đến tai nạn này và khiến đám cháy lan rộng ngoài tầm kiểm soát, gây ra thương vong lớn”, bà Eileen Chung, Cảnh sát trưởng Hong Kong cho biết.
Theo bà, 3 người đàn ông của công ty xây dựng, gồm 2 giám đốc và một tư vấn kỹ thuật đã bị bắt với nghi ngờ liên quan đến tội ngộ sát.
Sáng 27/11, cảnh sát đã khám xét công ty bảo trì của khu nhà ở, thu giữ các tài liệu đề cập tới Wang Fuk Court, theo truyền thông địa phương. Công ty này chưa phản hồi yêu cầu bình luận.
Lưới bảo vệ màu xanh và giàn giáo tre được sử dụng trên các tòa nhà vốn là nét đặc trưng trong kiến trúc truyền thống Trung Hoa, nhưng đã bị loại bỏ dần tại Hong Kong vì lý do an toàn.
Hong Kong là một trong những nơi cuối cùng trên thế giới vẫn sử dụng tre trong xây dựng. Các mạng lưới giàn giáo đan chằng chịt bằng những cây tre được buộc lại bằng dây rút và bao quanh những tòa nhà chọc trời là hình ảnh quen thuộc khắp Hong Kong.
Hồi tháng 3, Chính quyền Hong Kong đã bắt đầu loại bỏ giàn giáo tre sau 22 trường hợp tử vong liên quan đến thợ giàn giáo trong giai đoạn 2019–2024. Theo quy định mới, 50% các công trình công cộng phải sử dụng khung kim loại thay thế.
“Ưu tiên hàng đầu là dập tắt đám cháy và cứu các cư dân đang mắc kẹt”, Trưởng Đặc khu Hong Kong John Lee nói với báo giới. “Tiếp theo là hỗ trợ người bị thương. Sau đó là hỗ trợ và khắc phục. Cuối cùng, chúng tôi sẽ tiến hành điều tra toàn diện”.
Thiết bị báo cháy không bảo đảm?
Nhiều cư dân trong khu vực cho biết, họ chỉ phát hiện cháy khi thấy khói mù mịt và nghe tiếng gõ cửa của bảo vệ, bởi chuông báo cháy đã không hoạt động dù tòa nhà được trang bị hệ thống báo cháy đầy đủ.
Lực lượng cứu hỏa đã chiến đấu suốt nhiều giờ mới kiểm soát được một phần đám cháy. Nguồn: AFP
Cựu ủy viên quận Tai Po Herman Yiu Kwan-ho cho biết: "Cư dân đã ngửi thấy mùi khét nhưng chuông báo cháy vẫn không vang lên".
Một phụ nữ họ Cheung, 40 tuổi kể rằng, ban đầu bà không nghĩ phải sơ tán vì tưởng đám cháy xảy ra ở khu vực xa. Nhưng chỉ ít phút sau, ngọn lửa đã bao trùm nhiều tầng nhà. "Nhìn hệt như một dãy thuyền đang cháy, không ai dập được. Chúng tôi chỉ biết đứng nhìn lửa nuốt chửng từng tòa nhà", bà nói.
Mật độ dân cư cao khiến thương vong gia tăng
Các chuyên gia e ngại rằng con số thương vong cuối cùng có thể vượt qua mốc hàng trăm người, do lửa cháy lan nhanh và mật độ dân cư lớn, đặc biệt là gần 40% cư dân là người cao tuổi.
Một phụ nữ họ Kam, khoảng 60 tuổi, sống tại Kwong Fuk Estate, cho hay nhiều người quen của bà trong Wang Fuk Court hiện mất liên lạc, trong đó có một phụ nữ hơn 70 tuổi. Bà Kam cho biết người này thường ngủ trưa vào thời điểm xảy ra cháy và con gái bà không thể gọi được.
Người dân trước đó nói với CNN rằng họ lo ngại số người chết sẽ tăng lên khi lực lượng cứu hỏa tiếp cận những người bị mắc kẹt ở các tầng trên cao của tòa nhà.
Vụ cháy kinh hoàng này đã được so sánh với thảm kịch Grenfell Tower ở London năm 2017 khiến 72 người tử vong. Đám cháy tại London được xác định do các công ty sử dụng vật liệu ốp ngoài dễ cháy cùng với sai phạm của chính quyền và ngành xây dựng.
Chỉ đạo từ Bắc Kinh
Từ đại lục, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kêu gọi “nỗ lực toàn lực” để dập tắt đám cháy và giảm thiểu thương vong và thiệt hại, theo đài CCTV.
Sở Giao thông Hong Kong cho biết một số tuyến đường trong khu vực tiếp tục bị phong tỏa sáng thứ Năm và 39 tuyến xe buýt bị đổi hướng. Các trường học lân cận cũng phải đóng cửa.
Giá bất động sản cao ngất ngưởng từ lâu đã là nguyên nhân gây bất mãn xã hội tại thành phố, và thảm kịch lần này có thể làm gia tăng tâm lý bất mãn trước cuộc bầu cử lập pháp toàn thành phố dự kiến diễn ra vào đầu tháng 12.
Wang Fuk Court là một trong nhiều khu nhà ở cao tầng tại Hong Kong - nơi được xem là khu vực có mật độ dân cư cao hàng đầu thế giới. Tai Po, gần biên giới đại lục, là một quận ngoại ô lâu đời với khoảng 300.000 cư dân.
Khu nhà này được đưa vào sử dụng từ năm 1983 và thuộc chương trình nhà ở sở hữu có trợ cấp của chính quyền, theo các trang môi giới bất động sản. Theo các bài đăng trực tuyến, nơi đây đang trải qua quá trình cải tạo kéo dài một năm với chi phí 330 triệu HKD (42,43 triệu USD), mỗi căn hộ phải đóng từ 160.000 đến 180.000 HKD.
Quỳnh Vũ