Tại sao đám cháy lan nhanh?
Chiều 26/11/2025, một vụ cháy bất ngờ bùng phát tại khu chung cư Wang Fuk Court, thuộc quận Tai Po, phía Bắc Hong Kong (Trung Quốc). Ngọn lửa được cho là xuất phát từ hệ thống giàn giáo tre và lưới bảo vệ bao quanh một tòa nhà trong quá trình tu sửa. Cùng với gió mạnh và vật liệu dễ cháy, lửa nhanh chóng lan sang các khối nhà liền kề, tạo thành một biển lửa bao trùm khu vực.
Chỉ trong vòng vài chục phút, đám cháy đã đủ lớn để buộc lực lượng cứu hỏa nâng mức báo động từ cấp 3 lên cấp 5 - mức cảnh báo hỏa hoạn nghiêm trọng nhất của Hong Kong. Đến tối cùng ngày, ít nhất 7 trong 8 tòa tháp của khu chung cư cao hơn 30 tầng đã bị ảnh hưởng bởi lửa hoặc khói.
Wang Fuk Court được xây dựng vào thập niên 1980, là khu nhà ở xã hội có mật độ cư dân lớn, với khoảng 4.600 - 4.800 người sinh sống. Việc toàn bộ dãy nhà cao tầng sử dụng giàn giáo tre để cải tạo đã làm dấy lên những lo ngại về rủi ro cháy nổ ngay từ đầu.
Thống kê sơ bộ từ lực lượng cứu hộ và các bệnh viện địa phương cho biết, ít nhất 44 người thiệt mạng, trong đó có một lính cứu hỏa. Khoảng 279 người được ghi nhận mất tích, nhiều khả năng bị mắc kẹt trong các căn hộ hoặc chưa được xác minh danh tính. Hàng chục người bị thương, nhiều trường hợp bỏng nặng hoặc hít phải khói độc đang trong tình trạng nguy kịch. Hơn 2.000 căn hộ bị ảnh hưởng, hàng trăm người phải rời bỏ nhà cửa trong tình trạng hoảng loạn.
Các nhân chứng cho biết, khói dày đặc và tốc độ lan lửa quá nhanh khiến nhiều cư dân không kịp thoát ra. Một số cửa thoát hiểm bị chặn bởi vật liệu thi công, khiến công tác sơ tán càng thêm khó khăn.
Lửa bốc lên tại các tòa nhà trong cụm chung cư ở quận Tai Po, Hong Kong ngày 26/11. Ảnh: AFP
Cuộc chạy đua của lực lượng cứu hộ
Lực lượng cứu hỏa Hong Kong đã triển khai nhiều đội cứu hộ hoạt động suốt đêm. 4 trong số 7 tòa nhà bị cháy đã được dập tắt cơ bản, nhưng 3 tòa còn lại vẫn tiếp tục bốc lửa cục bộ do các túi nhiệt bị kẹt trong giàn giáo và vật liệu dễ cháy.
Ngọn lửa lan dọc theo lớp giàn giáo bên ngoài khiến nhiều khu vực của tòa nhà không thể tiếp cận. Nhiệt độ cao, khói đen dày đặc và cấu trúc phức tạp của khu chung cư khiến công tác cứu nạn diễn ra gián đoạn, phải nhiều lần tạm dừng vì mất an toàn.
Chính quyền Hong Kong đã thiết lập nhiều điểm trú tạm cho cư dân sơ tán, đồng thời mở đường dây nóng hỗ trợ tìm kiếm người thân. Con đường Tai Po Road - tuyến giao thông chính qua khu vực, đã bị phong tỏa để phục vụ cứu hộ.
Lính cứu hỏa nỗ lực dập tắt đám cháy ở cụm chung cư tại Hong Kong. Ảnh: SCMP
Bệnh viện các quận New Territories đang tiếp nhận 45 người trong tình trạng nguy kịch, số nạn nhân bị bỏng nặng tiếp tục tăng. Hơn 900 cư dân đã được sơ tán và đưa tới nơi trú tạm thời, phần lớn mất toàn bộ tài sản trong đám cháy.
Giới chức thừa nhận nhiệm vụ tìm kiếm người mất tích còn gặp nhiều trở ngại như nhiệt lượng cao, giàn giáo có nguy cơ đổ sập và nhiều căn hộ trên tầng cao vẫn chưa thể tiếp cận.
Điều tra bước đầu: Vật liệu dễ cháy
Theo điều tra sơ bộ, điểm phát cháy nằm ở giàn giáo tre và lưới bọc dùng trong quá trình sơn sửa mặt ngoài tòa nhà. Giàn giáo tre được sử dụng rộng rãi tại Hong Kong từ nhiều thập kỷ qua vì chi phí thấp và tính linh hoạt, nhưng luôn đi kèm rủi ro cháy lớn khi kết hợp với vật liệu dễ bén lửa như lưới nylon.
Một trong những diễn biến đáng chú ý nhất là việc ba người bị bắt giữ, gồm hai lãnh đạo công ty thi công và một cố vấn kỹ thuật. Cả ba bị cáo buộc liên quan tới hành vi sử dụng vật liệu không đạt chuẩn và thi công giàn giáo thiếu an toàn, được cho là yếu tố khiến ngọn lửa lan rộng bất thường.
Chính quyền đặc khu cam kết mở cuộc điều tra toàn diện, tập trung vào tiêu chuẩn vật liệu che chắn tòa nhà; hệ thống thoát hiểm bị cản trở bởi giàn giáo; việc quản lý dự án sửa chữa kéo dài mà không có các biện pháp phòng cháy đầy đủ. Đồng thời hỗ trợ ngắn và dài hạn cho người dân bị ảnh hưởng. Một số hoạt động chính trị, bao gồm các chiến dịch vận động bầu cử, đã bị tạm hoãn để tập trung cho công tác khắc phục hậu quả.
Sự việc đã nhanh chóng làm bùng lên cuộc tranh luận về mức độ an toàn của giàn giáo tre, một nét đặc trưng lâu nay trong ngành xây dựng Hong Kong nhưng ngày càng gây lo ngại về nguy cơ cháy nổ.
Nỗi đau và bài học
Trong khi lực lượng cứu hộ tiếp tục nỗ lực tìm kiếm, không khí u ám bao trùm khu vực Tai Po. Trước các tòa nhà cháy đen, nhiều gia đình ngồi chờ tin tức trong tuyệt vọng. Một số người cho biết, đã hơn 24 giờ không liên lạc được với người thân, trong khi danh sách mất tích vẫn tiếp tục được bổ sung.
Với số người mất tích còn quá lớn, giới chức dự báo con số thiệt mạng có thể tiếp tục tăng trong những ngày tới. Vụ cháy không chỉ phơi bày lỗ hổng lớn trong công tác an toàn xây dựng, mà còn đặt Hong Kong vào thử thách về năng lực ứng phó thiên tai - sự cố trong môi trường đô thị siêu dày đặc.
Thảm kịch tại Wang Fuk Court là lời cảnh tỉnh rõ ràng về các rủi ro tiềm ẩn tại những khu chung cư cũ và đông dân, đặc biệt trong bối cảnh cải tạo, sửa chữa mặt ngoài diễn ra phổ biến tại Hong Kong. Khi thành phố tiếp tục phải đối mặt với áp lực nhà ở, bài học về an toàn xây dựng và phòng cháy chữa cháy trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Bi kịch này còn đặt ra yêu cầu cấp thiết phải cải tổ quy trình quản lý, giám sát xây dựng và nâng cấp năng lực cứu hộ - để tránh lặp lại những mất mát quá lớn như trong vụ cháy kinh hoàng này.
Như Ý