Lời tòa soạn:
Trong bối cảnh mới, tội phạm ngày càng tinh vi, phức tạp, đặt ra những thách thức chưa từng có. Cuộc chiến vì bình yên đòi hỏi ở người chiến sĩ Công an nhân dân không chỉ lòng dũng cảm, mà còn là trí tuệ sắc bén, tư duy chiến lược và bản lĩnh thép.
Loạt bài về các đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân là sự tri ân của VietNamNet, khắc họa chân dung những tập thể xuất sắc. Họ chính là những "quả đấm thép" đang ngày đêm sáng tạo, chiến đấu vì sự bình yên của nhân dân.
Khi tỉnh Lai Châu được chia tách, tái lập vào năm 2004, tình hình an ninh trật tự diễn biến hết sức phức tạp. Nơi đây bị coi là "vùng trũng" với tội phạm giết người do mâu thuẫn gia đình, mê tín dị đoan, hủ tục diễn ra phổ biến. Trong khi đó, lực lượng chức năng còn mỏng, địa bàn đồi núi hiểm trở, phương tiện lạc hậu.
Một trong những thách thức điển hình là chuyên án 315G. Ngày 21/2/2015 (tức mùng 2 Tết Nguyên đán), Phòng CSHS nhận được tin báo phát hiện một thi thể tại xã Sin Suối Hồ.
Đây là một "bài toán" cực khó: Vụ án xảy ra ở địa bàn vùng cao biên giới, ngôn ngữ bất đồng, giao thông cách trở. Nạn nhân đã chết từ 7 đến 10 ngày, không để lại thông tin gì giá trị. Kẻ xấu có thể lợi dụng kích động, gây mâu thuẫn trong cộng đồng.
Tuy nhiên, với quyết tâm cao độ, bám địa bàn và dựa vào quần chúng nhân dân, chỉ 48 giờ sau khi nhận tin (đến 11h30 ngày 22/2/2015), Ban chuyên án đã bắt giữ được đối tượng Hảng A Vư. Đối tượng khai nhận đã giết nạn nhân do nghi ngờ người này... làm bùa phép hại chết 2 con của mình.
Cảnh sát bắt giữ đối tượng Lù Xuân Minh. Ảnh: VT
Chính từ thực tiễn khắc nghiệt đó, từ năm 2015, CSHS Lai Châu đã thay đổi tư duy mang tính quyết định: Chuyển từ bị động sang chủ động, thực hiện phương châm lấy phòng ngừa làm chính và dựa vào dân để thực hiện nhiệm vụ.
Hiệu quả của tư duy mới này tiếp tục được khẳng định qua nhiều vụ án sau đó. Điển hình như chiều ngày 11/1/2023, Phòng CSHS đã bắt giữ đối tượng Lù Xuân Minh (23 tuổi) về hành vi giết người, cướp tài sản. Trước đó, ngày 7/1/2023, thi thể của anh Vũ Văn Y (44 tuổi, quê Bắc Giang), một người lái xe ôm, được phát hiện tại một lô cao su ở huyện Phong Thổ (cũ) với nhiều vết đâm.
Xác định đây là vụ án đặc biệt nghiêm trọng, Công an tỉnh Lai Châu đã xác lập chuyên án, huy động tổng lực các lực lượng Công an, Biên phòng và người dân để truy bắt đối tượng. Sau 96 giờ gây án, trong đó có 84 giờ lẩn trốn trong rừng sâu, lực lượng chức năng đã bắt giữ Lù Xuân Minh. Minh khai nhận đã thuê nạn nhân chở từ Bắc Ninh lên Lai Châu, sau đó dùng dao chuẩn bị từ trước đâm 13 nhát để cướp tài sản và xe máy.
"Siêu trộm" khuấy đảo 5 năm bị chặn đứng trong 14 ngày
Nếu chuyên án 315G thể hiện khả năng làm chủ địa bàn, thì chuyên án 128T thể hiện mưu trí và tốc độ nghiệp vụ của CSHS Lai Châu.
Đối tượng Nguyễn Văn Năm là một tội phạm chuyên nghiệp, bị 4 cơ quan công an ra quyết định truy nã. Trong nhiều năm, y đã thực hiện 23 vụ trộm tiệm vàng tại 11 tỉnh thành.
Rạng sáng ngày 6/12/2018, Năm ra tay tại Lai Châu, đột nhập tiệm vàng "Tuấn Tuyền", lấy trộm khoảng 300 cây vàng. Ban chuyên án 128T được xác lập ngay lập tức, huy động 60 cán bộ chiến sĩ tham gia.
Thủ đoạn của đối tượng hết sức tinh vi, hắn đeo khẩu trang, tránh camera, di chuyển liên tục. Ban chuyên án đã dựng 20 đối tượng nghi vấn. Bằng các biện pháp nghiệp vụ sắc bén, thể hiện rõ bề dầy kinh nghiệm, chỉ 4 ngày sau (ngày 10/12/2018), Ban chuyên án đã dần tìm được manh mối của đối tượng.
"Siêu trộm" Nguyễn Văn Năm bị bắt sau khi gây ra vụ trộm tiệm vàng Tuấn Tuyền ở Lai Châu.
Đúng 14 ngày sau khi vụ án xảy ra (ngày 20/12/2018), Ban chuyên án đã phối hợp với Cục CSHS và Công an tỉnh Lào Cai, quyết định phá án, bắt giữ Nguyễn Văn Năm tại phường Nghĩa Lộ (tỉnh Lào Cai).
Ban đầu, Năm rất ngoan cố, chỉ khai nhận vụ ở Lai Châu. Nhưng bằng chiến thuật xét hỏi mưu trí, sử dụng các câu hỏi thẳng kết hợp với việc sử dụng các chứng cứ hợp lý, bất ngờ, các điều tra viên đã buộc Năm phải cúi đầu thừa nhận toàn bộ 23 vụ trộm khác.
Tổng cộng, CSHS Lai Châu đã làm rõ 24 vụ trộm ở 12 tỉnh, thành phố, với tổng thiệt hại trên 54 tỷ đồng. Chiến công "thần tốc" này đã được Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Thường trực Bộ Công an gửi thư khen.
Tầm vóc anh hùng - phá án xuyên biên giới
Nếu chuyên án 128T thể hiện mưu trí và tốc độ, thì các chiến công tại Campuchia đã khẳng định tầm vóc anh hùng và bản lĩnh tác chiến quốc tế của CSHS Lai Châu.
Đầu tiên là chuyên án 0924L. Câu chuyện bắt đầu từ trưa ngày 3/6/2024, khi anh Phạm Văn Bắc (thợ cắt tóc ở Tân Uyên) sa bẫy lừa đảo "ô tô hải quan thanh lý" và bị chiếm đoạt 200 triệu đồng. Nhóm lừa đảo này đã tinh vi làm giả cả bản tin thời sự VTV1 để tạo uy tín.
Từ lá đơn tố giác, CSHS Lai Châu xác lập chuyên án, truy vết qua 16 tỉnh, thành, bắt giữ 6 đối tượng trong nước, bao gồm cả "phù thủy công nghệ" Kiều Quang Sơn. Nhưng "sào huyệt" chính lại nằm ở Campuchia. Lực lượng CSHS Lai Châu đối mặt với một nhiệm vụ "chưa có tiền lệ" là xuất ngoại đánh án.
Công an tỉnh Lai Châu sang Campuchia triệt phá ổ nhóm lừa đảo qua mạng.
Đại tá Phạm Hải Đăng - Phó Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu làm Trưởng ban chuyên án. Thách thức rất lớn, bởi trước đó, kết quả những lần "xuất ngoại đánh án" (của các đơn vị khác) chưa mang về kết quả như mong đợi. Yếu tố then chốt để thuyết phục nước bạn là Ban chuyên án đã có đủ tài liệu, chứng cứ phạm tội và vị trí chính xác sào huyệt nhóm đối tượng.
Mục tiêu là phòng 6-808, biệt khu Venus 2, TP Bavet – một dạng biệt khu chứa hàng nghìn người. Phương án được chốt, gồm bắt nghiệp vụ, ưu tiên chắc chắn, đánh nhanh, rút gọn.
10h sáng ngày 11/12/2024, Ban chuyên án đột kích, bắt giữ 12 đối tượng. 12 khuôn mặt đều hiện lên vẻ sửng sốt. Các đối tượng chưa từng nghĩ đến việc Công an Việt Nam sang tận nơi để vây bắt. Đó là 300 phút (5 giờ) "cân não" giữa biệt khu hàng nghìn người. Khi lấy lời khai, Đại tá Đăng rất đau lòng khi nghe các đối tượng người Việt dùng tiếng lóng "giết khách" để chỉ việc lừa được đồng bào mình.
Chiến công "xuất ngoại" tại Venus 2 chưa phải là trận đánh xuyên quốc gia duy nhất. Tháng 10/2025, CSHS Lai Châu tiếp tục chủ trì một chuyên án với quy mô lớn hơn.
CSHS Lai Châu phá thành công nhiều chuyên án lừa đảo qua mạng.
Ngày 29/10/2025, Công an tỉnh Lai Châu thông tin triệt phá thành công chuyên án 0525L. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an, CSHS Lai Châu đã phối hợp với các lực lượng Campuchia đột kích sào huyệt tại khu vực đồi Bokor, tỉnh Kampot, Campuchia.
Lần này, lực lượng công an đã bắt giữ 59 đối tượng người Việt Nam, cầm đầu là Sùng Thị Mải (26 tuổi, Lào Cai). Ổ nhóm này hoạt động dưới thủ đoạn giả danh người giao hàng, công an, quân đội, chiếm đoạt hơn 300 tỷ đồng của hơn 8.000 bị hại trên cả nước.
Việc phá thành công liên tiếp các chuyên án xuyên quốc gia quy mô lớn đã được Bộ Công an đánh giá là "góp phần giảm nguy cơ hàng nghìn nạn nhân bị xâm hại", đồng thời "vun đắp mối quan hệ tốt đẹp giữa các lực lượng chức năng hai nước".
Bản lĩnh "không vùng cấm"
Sự mưu trí, sắc bén của CSHS Lai Châu còn được thể hiện trong những chuyên án "tay ngang", phức tạp và nhạy cảm, khẳng định bản lĩnh "không có vùng cấm".
Khởi nguồn từ chuyên án 0323G (đánh bạc), qua khôi phục, kiểm tra dữ liệu điện tử, các điều tra viên phát hiện dấu hiệu đưa và nhận hối lộ tại Thanh tra tỉnh Lai Châu.
Đây là cuộc "cân não" thực sự. Các đối tượng phần lớn là người có chức vụ, quyền hạn, luôn tìm mọi cách tác động để cản trở công tác điều tra. Khi triệu tập, Chánh thanh tra tỉnh Nguyễn Thanh Trì kiên quyết chối tội, không khai nhận hành vi nhận hối lộ.
Đối tượng Nguyễn Thanh Trì (áo tối màu).
Nhưng với phương pháp điều tra sáng tạo và quyết tâm cao độ, phối hợp cùng các cục nghiệp vụ thuộc Bộ Công an, các điều tra viên CSHS đã buộc đối tượng Trì phải cúi đầu nhận tội.
Tương tự, từ một vụ án "Vi phạm quy định về quản lý vũ khí", CSHS Lai Châu tiếp tục phát hiện hành vi đưa và nhận hối lộ trong việc cấp giấy chứng nhận vật liệu nổ tại Sở Công Thương. Vụ án khép lại với việc bắt giữ cả Phó Giám đốc Sở (Nguyễn Trọng Thức) và Trưởng phòng thuộc Sở Công Thương (Vũ Văn Hinh).
Đây là minh chứng rõ nét cho tinh thần kiên quyết xử lý nghiêm minh theo phương châm không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
"Cội rễ sức mạnh" từ nhân dân
Vậy, đâu là "vũ khí bí mật" giúp một đơn vị CSHS tỉnh miền núi có thể phá những đại án tầm vóc quốc gia?
Câu trả lời được Thượng tá Vũ Tiến Văn - Trưởng phòng PC02 khẳng định, đó chính là "thế trận lòng dân", là triết lý "dựa vào dân để thực hiện nhiệm vụ".
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính trao danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho các đơn vị, trong đó có Phòng CSHS, Công an tỉnh Lai Châu.
Sức mạnh đó đến từ sự tin tưởng tuyệt đối của nhân dân vào lực lượng công an. Niềm tin ấy được cụ thể hóa bằng hàng nghìn tin báo, tố giác tội phạm giá trị mà nhân dân gửi tới lực lượng công an.
Niềm tin đó không tự nhiên mà có. Nó được xây đắp từ việc các chiến sĩ gần dân, hiểu dân, không chỉ hoạt động công vụ.
Đó chính là công tác an sinh xã hội. Phòng CSHS đã đóng góp tiền lương và phối hợp với các tổ chức từ thiện với tổng trị giá hơn 6 tỷ đồng để tặng quà, khám bệnh, xây nhà cho nhân dân.
Như lãnh đạo đơn vị chia sẻ, đây là việc làm nhân văn sâu sắc, làm tăng tinh thần đoàn kết, gắn bó mật thiết giữa nhân dân với lực lượng công an. Họ phá án không chỉ bằng nghiệp vụ sắc bén, mà còn bằng đắc nhân tâm, xứng đáng với phẩm chất vì nước quên thân, vì dân phục vụ.
Đoàn Bổng