Vụ Ngân 98 bị bắt: Danh tiếng không phải là 'tấm khiên' che đậy hành vi phạm pháp

3 giờ trướcBài gốc

Tiến sĩ, Thượng tá Đào Trung Hiếu (góc trái) - chuyên gia tội phạm học: Khi danh tiếng được xây dựng trên thị phi, sự khoe khoang và lượng người theo dõi ảo, cá nhân rất dễ hình thành ảo tưởng rằng mình có quyền lực, rằng bản thân có thể đứng ngoài đạo đức và pháp luật.

Khi danh tiếng biến thành ảo tưởng quyền lực

Vụ việc Võ Thị Ngọc Ngân, hay còn được biết đến với biệt danh Ngân 98, vừa bị Công an TPHCM khởi tố và bắt tạm giam về hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm đã khiến dư luận đặc biệt chú ý. Ngân là gương mặt quen thuộc trên mạng xã hội và đã lợi dụng sự nổi tiếng để kiếm tiền bất chấp.

Võ Thị Ngọc Ngân cùng lô hàng vi phạm

Trước Ngân 98, dư luận từng rúng động khi Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên cũng lợi dụng sự nổi tiếng, làm ăn phi pháp và bị khởi tố. Những vụ việc nối tiếp nhau cho thấy khi danh tiếng bị biến thành công cụ kiếm tiền, ranh giới giữa tầm ảnh hưởng và hành vi phạm pháp ngày càng mong manh.

Theo Tiến sĩ, Thượng tá Đào Trung Hiếu - chuyên gia tội phạm học, đây không đơn thuần là một vụ án kinh tế, mà là biểu hiện rõ rệt của sự lệch chuẩn giá trị trong đời sống mạng hiện nay. Khi danh tiếng được xây dựng trên thị phi, sự khoe khoang và lượng người theo dõi ảo, cá nhân rất dễ hình thành ảo tưởng rằng mình có quyền lực, rằng bản thân có thể đứng ngoài đạo đức và pháp luật.

"Ngân 98 không thiếu hiểu biết hay cơ hội làm ăn tử tế nhưng cô ta chọn cách kiếm tiền nhanh, dễ, lợi nhuận khủng. Đó là sự kết hợp giữa lòng tham, kiêu ngạo và mù mờ về ranh giới pháp lý", ông Hiếu nói. "Khi người nổi tiếng đặt 'like' và 'doanh thu' lên trên giá trị thật, họ rất dễ trượt vào tội phạm kinh tế".

Các loại thuốc giảm cân giả mà Ngân 98 sản xuất và phân phối.

Thực tế, Ngân 98 không phải trường hợp cá biệt. Nhiều người nổi tiếng hiện nay đang sống trong không gian mạng nơi sự chú ý được xem là tiền tệ. Khi danh tiếng được đo bằng lượt xem và bình luận, con người dễ sa vào ảo giác rằng sự nổi tiếng đồng nghĩa với quyền lực và quyền lực ấy có thể khiến họ "miễn nhiễm" trước mọi giới hạn. Theo TS. Hiếu, chính ảo tưởng quyền lực là mảnh đất khiến những hành vi gian dối, liều lĩnh nảy sinh và phát triển nhanh chóng.

"Hàng tặng kèm" - vỏ bọc của hành vi gian dối có tổ chức

Điều đáng chú ý trong vụ án Ngân 98 là cách cô ta sử dụng thủ thuật "hàng tặng kèm, không bán" để lách luật. Thực chất, đây là hình thức ngụy trang pháp lý có chủ đích một chiêu tinh vi nhằm che giấu bản chất thật của hành vi buôn bán hàng giả.

Theo Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, "đây không phải sự nhầm lẫn mà là một toan tính kỹ lưỡng". Trong tội phạm học, ông gọi đó là ngụy trang pháp lý, một kiểu gian dối được bọc trong ngôn ngữ hợp pháp để đánh lạc hướng kiểm tra. Khi một sản phẩm không được cấp phép lưu hành nhưng vẫn được sản xuất, đóng gói và tiêu thụ dưới mác "quà tặng", đó không còn là sai sót hành chính mà là hành vi phạm pháp có chủ ý.

Ông Hiếu phân tích, dấu hiệu của một hành vi phạm tội có tổ chức thể hiện ở ba điểm: có phân công vai trò cụ thể, có đường dây sản xuất - tiêu thụ liên tỉnh, và có cơ chế che giấu lợi nhuận qua nhiều tầng trung gian. "Doanh thu hàng trăm tỷ đồng từ một cơ sở nhỏ cho thấy đây không còn là hoạt động buôn bán ngẫu nhiên. Nó là mô hình kinh tế tội phạm hoàn chỉnh, có kế hoạch, có sự điều phối và cố tình né tránh cơ quan quản lý", ông nhấn mạnh.

Cũng theo chuyên gia tội phạm học, điều nguy hiểm hơn cả là nhiều người trẻ, đặc biệt là phụ nữ khởi nghiệp online, vẫn chưa ý thức được rằng hoạt động kinh doanh trên mạng cũng chịu sự điều chỉnh nghiêm ngặt của pháp luật. "Dù bạn bán hàng qua livestream hay ở chợ, pháp luật vẫn chiếu theo cùng một chuẩn mực. Càng có sức ảnh hưởng, trách nhiệm của người bán càng lớn", ông nói.

Sự bùng nổ của "nền kinh tế niềm tin", nơi người tiêu dùng mua hàng bằng cảm xúc và thần tượng càng khiến rủi ro pháp lý lan rộng. "Một cá nhân có thể dùng danh tiếng như vỏ bọc để hợp thức hóa gian dối thương mại, đánh lừa hàng vạn người chỉ bằng vài buổi livestream", ông Hiếu phân tích. "Niềm tin nếu không được kiểm chứng bằng pháp luật, sớm muộn cũng sẽ biến thành công cụ phạm tội".

Quyền lực ảo, hậu quả thật

Với TS. Đào Trung Hiếu, vụ Ngân 98 không chỉ là câu chuyện của một cá nhân, mà là lời cảnh tỉnh cho cả xã hội về mặt tối của "quyền lực ảo". Mạng xã hội đã tạo ra một dạng quyền lực mềm, quyền lực của sự chú ý khiến nhiều người nổi tiếng tin rằng họ có thể tự đặt luật chơi, có thể định nghĩa lại khái niệm đúng - sai.

"Mạng xã hội đã sinh ra một loại quyền lực không chính thức. Khi hàng triệu người dõi theo, cá nhân đó dễ nghĩ rằng tiếng nói của mình lớn hơn mọi quy tắc. Nhưng quyền lực ảo không đi kèm trách nhiệm thật. Khi pháp luật ra tay, cú rơi của họ không chỉ là pháp lý, mà còn là sự sụp đổ của hình ảnh, niềm tin và cả thế giới ảo mà họ từng tạo dựng", ông Hiếu nói.

Theo ông, vụ việc này nếu được xử lý minh bạch và truyền thông đúng hướng sẽ có tác dụng răn đe mạnh mẽ. Nó gửi đi thông điệp rằng mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, rằng sự nổi tiếng không phải là "vùng miễn nhiễm" với trách nhiệm. Mỗi trường hợp như vậy, nếu được nhìn nhận nghiêm túc, có thể góp phần xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong nền kinh tế số đang phát triển quá nhanh.

TS. Hiếu cho rằng cần thay đổi cách quản lý, chuyển từ hậu kiểm sang chủ động kiểm soát. Theo ông, các nền tảng mạng xã hội phải chịu trách nhiệm liên đới nếu để lọt quảng cáo sai phạm, đồng thời hệ thống tài chính, ngân hàng, cơ quan thuế và công an cần kết nối dữ liệu để phát hiện sớm dòng tiền bất thường. Nhưng sâu xa hơn, giải pháp hiệu quả nhất vẫn là giáo dục truyền thông và nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân, giúp họ đủ tỉnh táo để không bị lôi kéo bởi những "hào quang ảo" trên mạng.

Vị chuyên gia tội phạm học dành lời nhắn đặc biệt cho phụ nữ đang khởi nghiệp trực tuyến. Ông cho rằng phụ nữ là lực lượng mạnh mẽ nhất trong nền kinh tế số vì họ có khả năng tạo dựng niềm tin tự nhiên, nhưng chính niềm tin ấy cũng cần được bảo vệ bằng sự trung thực. "Lợi nhuận chỉ có giá trị khi được tạo ra từ giá trị thật. Làm liều có thể đem lại tiền nhanh, nhưng sẽ cướp đi tất cả: danh dự, sự nghiệp và cả tự do. Trong thương trường, chỉ có sự tử tế mới bền vững", ông nói.

Vụ Ngân 98 rồi sẽ khép lại bằng những bản án cụ thể nhưng dư âm của nó là lời cảnh tỉnh lớn cho cả cộng đồng mạng, nơi ranh giới giữa tự do và pháp luật ngày càng bị thử thách. Khi danh tiếng trở thành hàng hóa, khi niềm tin được dùng để buôn bán, con người dễ quên mất rằng mọi quyền lực đều có giới hạn, và giới hạn cuối cùng chính là pháp luật.

Như lời Tiến sĩ Đào Trung Hiếu chia sẻ, pháp luật không phải để trừng phạt, mà để nhắc con người biết dừng lại trước khi quá muộn. Trong thời đại số, điều quý giá nhất của mỗi người không phải là lượt theo dõi hay doanh thu, mà là sự tử tế - thứ duy nhất không thể giả mạo được.

Quang Chiến

Nguồn Phụ Nữ VN : https://phunuvietnam.vn/vu-ngan-98-bi-bat-danh-tieng-khong-phai-la-tam-khien-che-day-hanh-vi-pham-phap-20251013183304232.htm