Trụ sở Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa.
Trong số các bị can có 17 người nguyên là lãnh đạo, cán bộ Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa bị cáo buộc “Nhận hối lộ” hoặc “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ”, có người bị truy tố cả hai tội, trong đó có hai cựu Viện trưởng Lê Văn Hùng và Bùi Thế Hùng; hai cựu Phó Viện trưởng Nguyễn Thành Công và Nguyễn Hữu Tý, 7 cựu Trưởng khoa, 2 cựu Phó trưởng khoa… 16 bị can bị đề nghị truy tố về tội “Môi giới hối lộ” hoặc “Đưa hối lộ”.
Theo Kết luận điều tra, căn cứ tài liệu chứng cứ thu thập được, xác định: Lợi dụng chính sách miễn, giảm trách nhiệm hình sự đối với những người có bệnh tâm thần, các đối tượng vi phạm pháp luật đã móc nối với một số đối tượng là Lãnh đạo, bác sĩ công tác tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa để làm kết luận giám định pháp y bị tâm thần ở mức hạn chế hoặc mất khả năng về nhận thức và điều khiển về hành vi để không bị xử lý hình sự và không phải thi hành án. Các đối tượng đã có sự bàn bạc, thống nhất với nhau cùng thực hiện hành vi phạm tội.
Việc kết luận giám định pháp y tâm thần không đúng tình trạng bệnh cho nhiều đối tượng liên quan trong các vụ án trước đây do Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án, Cơ quan Thi hành án một số địa phương thụ lý giải quyết, dẫn đến việc các cơ quan áp dụng chính sách pháp luật không đúng cho các đối tượng, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.
Cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định: 23 Hội đồng giám định của Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa thực hiện 23 bản kết luận không đúng về tình trạng bệnh cho các đối tượng trong các vụ án hình sự tại các tỉnh phía nam.
Các kết luận giám định tâm thần sai sự thật thường có nội dung: Người có bệnh mất khả năng nhận thức hoặc bị hạn chế khả năng nhận thức, hạn chế khả năng điều khiển hành vi của mình trong thời điểm gây án", từ đó, được giảm nhẹ hình phạt, hoặc được đưa điều trị bắt buộc, trừ vào thời gian chấp hành án, được tạm đình chỉ giải quyết vụ án.
Hiện cơ quan điều tra Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã gửi văn bản cho các cơ quan tiến hành tố tụng có những người liên quan từng “có bệnh án tâm thần” để xem xét lại vụ án theo đúng quy định pháp luật.
Kết luận điều tra cũng thể hiện, người nhà của các bị can, bị cáo (trong các vụ án khác) đã tìm cách tiếp cận hoặc thông qua môi giới, đưa từ 20 triệu đồng đến 700 triệu đồng cho lãnh đạo, bác sĩ, điều dưỡng trong Hội đồng giám định để mua kết luận giám định tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa để thoát tội hoặc giảm tội.
Kết luận cũng xác định, bị can Bùi Thế Hùng, Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa từ 2015 đến 2022 đã tham gia 20 Hội đồng giám định với vai trò là chủ trì và đưa ra kết luận không đúng tình trạng bệnh cho các đối tượng giám định, nhận hối lộ gần 1,5 tỷ đồng.
Bị can Lê Văn Hùng là Viện trưởng Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa từ 5/2022 đến 5/2024 đã tham gia 16 Hội đồng giám định đưa ra kết luận không đúng tình trạng bệnh cho các đối tượng giám định để nhận gần 1,7 tỷ đồng... Các bị can khác nhận số tiền hối lộ từ vài chục triệu đồng đến hàng trăm triệu đồng.
Theo kết quả điều tra, từ năm 2016 đến tháng 4/2024 Cơ quan điều tra các địa phương đã ra quyết định trưng cầu giám định tâm thần tại Viện Pháp y Biên Hòa là 2.752 vụ án; đã quyết toán tổng số tiền bồi dưỡng giám định viên và giúp việc giám định là khoảng 16,8 tỷ đồng.
HƯƠNG NGUYÊN